مجله ارگونومی

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی از شایع‌ترین نوع بیماری‌ها و آسیب‌های شغلی می‌باشد. اهمیت کنترل و کاهش این ناراحتی‌ها به قدری است که بسیاری از کشورها، پیشگیری از ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی ناشی از کار را به عنوان یکی از اولویت‌های ملی مورد توجه قرار داده‌اند.

روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی به صورت مداخله‌ای در یکی از کشتارگاه‌های مرغ انجام گرفت. در ابتدا به منظور تعیین شیوع ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی از پرسشنامه کرنل استفاده شد. با مشخص شدن وظایفی که ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی در آنها زیاد می‌باشد اقدام به ارزیابی پوسچر گردید و سپس متناسب با سطح ریسک وظایف، اقدامات مهندسی و مدیریتی صورت گرفت. با توجه به اینکه بیشتر وظایف از نوع کار دستی و حمل بار می‌باشد از روش KIM جهت ارزیابی پوسچر در قبل و بعد از مداخلات استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج حاصل از پرسشنامه کرنل نشان داد که بالاترین سطح ریسک متعلق به قسمت‌های گردن، شانه، پشت، بازو و کمر می‌باشد. همچنین ارزیابی توسط روش KIM بیشترین سطح ریسک را در وظیفه جعبه‌انداز و بلند کردن یخ با امتیاز سطح ریسک 4 برآورد نمود که پس از مداخله این امتیاز به 2 کاهش یافت. میزان بهبود بطور میانگین برای تمام مداخلات در حدود 37/46 درصد بدست آمد. طبق آزمون مک‌نمار نیز تفاوت معنی‌داری بین نتایج قبل و بعد از مداخلات حاصل شد (023/0P=).

نتیجه‌گیری: انجام مداخلات مهندسی و مدیریتی در این مطالعه توانست سطح اقدامات اصلاحی را به مقدار قابل توجهی کاهش داده و سبب بهبود وضعیت کاری کارکنان در قسمت‌های مختلف شرکت گردد.

مقدمه: وریدهای واریسی در اندام تحتانی به طور متداولی در جمعیت عمومی رخ می‌دهد و می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به صورتی منفی تحت تأثیر قرار دهد. یکی از مشاغل پرخطر در این زمینه آرایشگری است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر مداخلات ارگونومیک بر کیفیت زندگی آرایشگران زن مبتلا به بیماری واریس در اندام تحتانی می‌باشد.

روش کار: جامعه آماری پژوهش تمامی آرایشگران زن شهر همدان بودند که جهت معاینات پزشکی به درمانگاه مهدیه مراجعه کردند. از میان آنها به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده 70 نفرمبتلا به بیماری واریس انتخاب و در دو گروه مورد و کنترل دسته‌بندی شدند. مداخله مورد نظر شامل پروتوکل ورزشی مخصوص بیماری واریس بود. پژوهش حاضر شبه‌آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود و آزمودنی‌ها به سه پرسشنامه وریدهای واریسی آبردین، درد مزمن و خستگی عضلانی پاسخ دادند که به عنوان شاخص‌های کیفیت زندگی کاری آرایشگران درنظر گرفته شدند. تحلیل داده‌ها با آزمون تی گروه‌های وابسته و با استفاده از نرم‌افزار SPSS16 صورت گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که انجام مداخله ارگونومیک بر میزان نمره واریس، نمره درد و تورم و همچنین نمره خستگی عضلانی سمت چپ و راست اندام تحتانی در گروه مورد تاثیرگذار است. میانگین میزان نمره واریس، نمره درد و تورم و همچنین خستگی عضلانی سمت چپ و راست اندام تحتانی درگروه مورد به ترتیب 2/66 و 2/4 و 0/75 و 1/2 کاهش یافت.

نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیرگذاری پروتکل ورزشی بر شاخص‌های کیفیت زندگی کاری آرایشگران، استفاده از این پروتکل در بیماران دچار وریدهای واریسی توصیه می‌شود.

مقدمه: اختلالات اسکلتی‌عضلانی مرتبط با کار (WMSDS)، زمانی رخ می‌دهند که فشار اعمال شده به بافت‌های اسکلتی-عضلانی، بیشتر از ظرفیت تحمل بافت باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی ریسک فاکتورهای ایجادکننده اختلالات اسکلتی‌عضلانی مرتبط با فعالیت‌های دستی با استفاده از روش ManTRA و اجرای برنامه مداخله آموزشی- مهندسی در بین کارگران صنعت چاپ انجام شد.

روش کار: این مطالعه از نوع مداخله‌ای مورد شاهدی می‌باشد که جامعه آماری آن 40 نفر از کارگران صنعت چاپ که فعالیت دستی انجام می‌دهند، می‌باشند. 20 نفر برای گروه مداخله و 20 نفر برای گروه شاهد انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه نقشه بدن (Body map) جهت تعیین میانگین شدت و موضع ناراحتی در اندام‌های مختلف بدن و روش ارزیابی ManTRA جهت تعیین نمره تجمعی در 4 ناحیه بدن (مچ/ دست/ بازو، شانه/ گردن، پشت، اندام تحتانی) برای هر کارگر در محل کار در قبل و بعد از مداخله (آموزشی-مهندسی) گردآوری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS استفاده شد.

یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که بین میانگین شدت درد در گروه مورد، قبل و بعد از مداخله در نواحی سر وگردن (012/0 = P) شانه و بازوی راست (012/0 = P)، شانه ‌و بازوی‌چپ (043/0 = P)، کمر (003/0 = P)، دست‌ومچ راست (028/0 = P)، دست‌ومچ چپ (027/0 = P)، ران‌وزانوی راست (005/0 = P)، ران‌و زانوی‌چپ (005/0 = P)، پا وساق‌پا راست (012/0 = P)، پا وساق‌پا چپ (0028/0 = P) ارتباط‌معنی‌داری وجود داشته‌است. ازنظر نمره‌تجمعی‌نیز، ارتباط‌معنی‌داری‌در نواحی بازو/مچ/دست (001/0 = P) و شانه/گردن (001/0 = P) قبل‌وبعد از مداخله مشاهده‌شد.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این مطالعه می‌توان گفت که مداخلات ارگونومی می‌تواند باعث کاهش میزان شدت درد در قسمت‌های مختلف بدن و کاهش ریسک فاکتورهای ایجاد کننده آسیب‌های تجمعی در محیط کار شود.

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی یکی از شایع‌ترین بیماریهای شغلی در محیط‌های صنعتی می‌باشند که به علل مختلفی ایجاد می‌گردند. لذا هدف مطالعه حاضر، ارزیابی ارگونومی با روش شاخص کلیدی (KIM) و انجام مداخلات به منظور کاهش آسیب‌های وارده در قسمت بطری سازی یکی از صنایع شوینده استان قزوین می‌باشد.

روش کار: این مطالعه از نوع مداخله‌ای بوده که بر روی 25 نفر از پرسنل واحد بطری سازی یک صنعت تولید کننده مواد شوینده در سال 1395 انجام شد. جهت جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه کرنل و روش ارزیابی شاخص کلیدی KIM قبل و بعد از انجام مداخله ارگونومیکی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با آزمون‌های آنالیز توصیفی و تحلیلی با استفاده از نرم افزار SPSS16 انجام شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که در وظیفه تولید بطری‌ها (با دامنه خطر 4) با طراحی مجدد دامنه خطر به میزان معنی‌دار کاهش یافت (با دامنه خطر 2). همچنین نتایج نشان داد در وظیفه تأمین مواد اولیه بطری سازی که از روش حمل دستی بار استفاده می‌شد. (با دامنه خطر 3) با طراحی مجدد دامنه خطر به مقدار معنی‌دار کاهش یافت. (با دامنه خطر 1). همچنین نتایج کاهش شیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی را در اکثر اندام‌ها نشان داد اما این کاهش تنها در اندام‌های شانه، قسمت فوقانی بازو، قسمت تحتانی پشت، مچ راست و زانو معنا بود.

نتیجه گیری: این مطالعه کاهش معنی‌دار ناراحتی‌های اسکلتی- عضلانی را با طراحی ارگونومیکی ایستگاه کار پس از گذشت 5 ماه از زمان اجرای مداخلات نشان داد.

مقدمه: مطالعه حاضر با هدف ارزیابیریسکارگونومیکوبررسیمیزان اثربخشی مداخلات ارگونومیک بر وضعیت بدنی کارگران سالن مونتاژ کامیون کشنده شرکت سایپا دیزل در سال‌های ۹۵-۱۳۹۴ طراحی و اجرا شده است.
روش کار: این مطالعه از نوع مداخله‌ای بوده است. افراد مورد مطالعه، ۱۳۰ نفر از کارگران سالم بودند. تعیین شیوع علایم اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از نسخه فارسی معتبر پرسشنامه نقشه نگاشت بدن و ارزیابی ارگونومیک ریسک ابتلا به این اختلالات با استفاده از روش ارزیابی سریع مواجهه، قبل و پس از انجام مداخلات ارگونومیک صورت گرفته است.
یافته‌ها: براساس نتایج حاصل از آنالیز پرسشنامه‌های نقشه نگاشت بدن جمع آوری شده، ۰/۵ ± ۷۸/۵ درصد ازکارگران مورد مطالعه اظهار کرده بودندکه در یک سال گذشته، قبل از شروع مطالعه، حداقل در یکی از نواحی ۱۱ گانه مورد بر رسیدن، دارای علایم اختلالات اسکلتی- عضلانی بوده‌اند. بیشترین علایم در نواحی تحتانی پشتی کمری (۵/۵۱ درصد)، فوقانی پشتی (۸/۳۳ درصد) و تحتانی پا و ساق پا (۱۸/۵ درصد) می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از آزمون‌های آماری نشان دادند که مداخلات ارگونومیک اجرا شده، در کاهش شیوع علایم اختلالات اسکلتی- عضلانی و سطح ریسک ارگونومی محاسبه شده به روش QEC در جامعه مورد مطالعه مؤثر بوده‌اند و بطور متوسط ۴۴/۵ درصد کاهش نشان داده‌اند.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهند که شیوع علایم اختلالات اسکلتی- عضلانی و سطح ریسک ارگونومیک محاسبه شده به روش QEC در کارگران صنعت خودروسازی مورد مطالعه، بسیار بالا است و با اجرای مداخلات ارگونومی متناسب با برخی شرایط مورد مطالعه تا حد قابل توجهی کاهش می‌یابد.