مجله ارگونومی

مقدمه: استفاده از نوردرمانی در درمان بیماری­های روانی از قبیل افسردگی فصلی و اختلالات ریتم سیرکادین بسیار رایج است. نوردرمانی با استفاده از نور طبیعی یا مصنوعی انجام می­گیرد که می­تواند نقش پیشگیرانه در ایجاد اختلالات مذکور داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثر نور روز بر بهبود عوامل ذهنی سلامت سالمندان انجام شده است.

مواد و روش­ها: در این مطالعه مداخله­ای، 19 نفر (7مرد و 12زن) از واجدین شرایط ورود به مطالعه ساکن در مراکز نگهداری سالمندان همدان انتخاب شدند. از شرکت‎کنندگان خواسته شد، روزانه دو ساعت از ساعت 9:00 تا 10:00 صبح و ساعت 4:00 تا 5:00 عصر به مدت یکماه در معرض نور خورشید قرار گیرند. میزان سلامت عمومی و خواب آلودگی سالمندان قبل و بعد از مداخله با پرسشنامه سلامت عمومی GHQ و مقیاس خواب آلودگی کرولینسکا (KSS) ارزیابی شد.

یافته ­ها: میانگین نمره سلامت عمومی پس از مداخله از 31/36 به 89/29 کاهش یافت (003/0= P). نتایج حاکی از افزایش سطح خواب آلودگی از ساعت 3:00 تا 7:00 بامداد و کاهش آن در طول روز بویژه از ساعت 13:00 تا 20:00 بود (001/0= P).

نتیجه ­گیری: نوردرمانی می­تواند باعث تنظیم ریتم بیولوژیک و چرخه خواب - بیداری و در نهایت اصلاح وضعیت سلامت روانی سالمندان شود. پیشنهاد می­شود سالمندان به صورت برنامه­ریزی شده صبح و عصر در معرض نور خورشید قرار گیرند. این روش می­تواند به عنوان یک روش کمکی در پیشگیری و درمان اختلالات خلقی و خواب در سالمندان به کار رود.

مقدمه: رانندگی یک فعالیت پیچیده است که نیازمند سطوح بالایی از فرایندهای شناختی و حرکتی است. از طرفی فعالیت‌های ثانویه غیردیداری جزء فعالیت‌هایی هستند که بواسطه درگیری‌های شناختی و توجه تقسیم شده، ممکن است عملکرد رانندگی را تحت الشعاع قرار دهند. همچنین محدودیت‌های شناختی مرتبط با افزایش سن، چالش‌های بیشتری را در عملکرد رانندگان سالمند ایجاد می‌کند. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که شاهد افزایش قابل توجه رانندگان سالمند هستیم.

روش‌کار: به منظور بررسی تأثیر فعالیت ثانویه شناختی بر عملکرد رانندگی افراد، دو آزمون جاده‌ای (با و بدون ارائه فعالیت ثانویه شناختی گوش دادن به یک مکالمه ضبط شده) انجام شد. 32 مرد با حداقل سن 65 سال (43/5 = SD، 26/7 = M)، در آزمون‌ها شرکت کردند و متغیرهایی مانند سرعت متوسط رانندگی، مدت زمان رانندگی در محدوده خطر، تعداد سبقت‌ها و تعداد انحرافات جانبی از طریق سیستم رادار و دوربین فیلم برداری اندازه‌گیری شد. اطلاعات بدست آمده بعد از بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها، از طریق آنالیز تی تست جفت شده (paired t-test) و ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: سرعت (P = 0/02)، مدت زمان رانندگی در محدود خطر (P = 0/018) و تعداد سبقت (P<0/001) افراد زمانی که درگیر رانندگی دو- وظیفه‌ای بودند، نسبت به رانندگی در شرایط عادی به طور معنی‌داری کاهش یافت. از طرفی میانگین تعداد انحرافات جانبی خودرو افزایش یافت (P<0/001).

نتیجه گیری: با وجود اینکه فعالیت ثانویه شناختی عملکرد رانندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، رانندگان سالمند به منظور کاهش خطرات رانندگی، از استراتژی‌های جبرانی استفاده می‌کنند.

زمینه و هدف: استفاده از تکنولوژی‌های جدید، به‌ویژه گوشی همراه، روزبه‌روز در حال گسترش است. تعیین کاربردپذیری گوشی‌های همراه برای گروه‌های سنی مختلف به گسترش متوازن این تکنولوژی منجر خواهد شد. بنابراین هدف این پژوهش بررسی و مقایسه کاربردپذیری گوشی‌های لمسی و دکمه‌ای در کاربران سالمند ایرانی در دو حوزه عملکرد عینی و کاربردپذیری ادراک‌شده است.
روش کار: در این پژوهش مقطعی ۲۰ سالمند (۵۰ درصد زن) با میانگین (انحراف معیار) سنی (۳/۶۲) ۶۵/۲۵ به روش تصادفی ساده برای سنجش کاربردپذیری گوشی‌های لمسی و دکمه‌ای انتخاب شدند. سپس از آزمون‌های سرعت تایپ، تعداد اشتباهات تایپی، گرفتن عکس، ایجاد مخاطب جدید و ارسال پیامک برای سنجش عملکرد عینی سالمندان استفاده شد. کاربردپذیری ادراک‌شده با استفاده از پرسشنامه کاربردپذیری گوشی همراه به دست آمد. فشار عضلانی و بارکار ذهنی به‌ترتیب با استفاده از پرسشنامه‌های Borg CR۱۰ و NASA-TLX سنجش و داده‌ها با آزمون‌های آنالیز آماری تی تست و من ویتنی در نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۴ تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین سرعت تایپ و تعداد اشتباهات تایپی در گوشی لمسی بیشتر از گوشی دکمه‌ای و متوسط کاربردپذیری ادراک‌شده در گوشی لمسی (۵/۸) بالاتر از گوشی دکمه‌ای (۴/۳) است. ضریب همبستگی پیرسون رابطه‌ای معکوس (۰/۳-) بین کاربردپذیری ادراک‌شده و بارکار ذهنی را در دو نوع گوشی نشان داد. همچنین بیشترین فشار عضلانی درک‌شده هنگام استفاده از گوشی‌های همراه در ناحیه گردن احساس شد.
نتیجه‌گیری: به سالمندانی که بیشتر از عملکرد تایپ گوشی استفاده می‌کنند گوشی دکمه‌ای و سالمندانی که بیشتر از عملکرد فهرست گوشی (دوربین، تماس، اینترنت) استفاده می‌کنند گوشی لمسی توصیه می‌شود.
 

زمینه و هدف: امروزه سالمندی پدیده‌ای مهم در جهان است. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی به افراد با سن ۶۰ سال و بالاتر سالمند گفته می‌شود. به موازات افزایش سن سالمندان توانایی افراد کاهش یافته و محدودیت‌های آنان افزایش می‌یابد. در نتیجه توجه به محیط زندگی و متناسب‌سازی آن برای افراد بسیار مهم است. بنابراین هدف این پژوهش طراحی و اعتبار‌بخشی سیاهه ریسک فاکتورهای ارگونومیکی در منازل سالمندان و سیاهه ارزیابی توانایی عملکردی سالمندان است. 
روش کار: این پژوهش به صورت توصیفی ـ تحلیلی است که در سال ۱۳۹۷ بین ۲۰ نفر از سالمندان شهرستان لار انجام گرفت. در این مرحله با استناد بر مقالات و سیاهه‌های موجود، مشاهده و مصاحبه با سالمندان سیاهه اولیه طراحی و روایی و پایایی آنها انجام شد. ابزار ارائه‌شده در این پژوهش از لحاظ روایی و پایایی در سطح بالا و مناسبی قرار دارد.
یافته‌ها: ارتفاع آینه روشویی، ارتفاع روشویی، وسیع بودن ابعاد حیاط و ابعاد نامتناسب در منزل در سیاهه ریسک فاکتورهای ارگونومیکی و گشودن در با استفاده از زنگ معمولی در سیاهه ارزیابی توانایی عملکردی امتیاز روایی کمتر از ۰/۷۸ را کسب کرده و از سیاهه‌ها حذف شدند.
نتیجه‌گیری: همچنین با توجه به نتایج به‌دست‌آمده توجه به نیازهای سالمندان، طراحی محیط و ابزار متناسب با محدودیت‌ها و توانایی‌های آنان در حل مشکلات و ارتقای کیفیت زندگی افراد بسیار مهم است.