مجله ارگونومی

مقدمه: امروزه ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی در دنیا به علت آسیبی که به نیروی کار و بهره­وری وارد می­سازد از اهمیت فوق­العاده برخوردار است. لذا ضروری است که مطالعات وسیعی برای شناسایی و پیشگیری از بروز این آسیب­ها و کنترل ریسک فاکتورهای ایجادکننده آن‌ها انجام گیرد.

مواد و روش­ ها: این پژوهش با استفاده از یک مدل مداخله ارگونومی به بررسی و بهبود شرایط ارگونومیکی یک کارخانه تولید قطعات یدکی می­پردازد. به‌منظور بررسی­های نمونه­ای از جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه استفاده و به روش نمونه­گیری تصادفی ساده تعداد 44 نمونه از 50 نفر کارکنان واحد تولیدی انتخاب شدند. برای شناسایی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی از "پرسش­نامه نوردیک" و"نکات بازبینی ارگونومی"استفاده شد. بر اساس مدل نظری مورد استفاده مداخله ارگونومی در دو مرحله انجام گرفت.

یافته‌ها: در مرحله مداخله ارگونومی کلان در قالب کارگاه­ها و کارگروه­های مختلف، هفت هدف و سیزده پیشنهاد ارگونومیکی احصاء و ارائه شد. در مرحله مداخله ارگونومی خرد، بیست مورد ریسک فاکتورهای ارگونومیکی شناسایی و سیزده برنامه و راهکار برای برطرف کردن مشکلات پیشنهاد گردید. یازده مورد از راهکارها با تائید مدیریت ارشد در راستای بهبود شرایط ارگونومیکی و افزایش بهره­وری به مرحله اجرا گذاشته شد.

نتیجه­ گیری: مهم‌ترین نتیجه مداخلات ارگونومی جامع، تغییر در فرهنگ سازمانی است که منافع مستقیم و غیرمستقیم مثل راه‌حل‌های کم‌هزینه یا بدون هزینه برای حل مشکلات، ایجاد یک محیط بهبود مستمر و فعال، افزایش انگیزه کارکنان در مشارکت و نوآوری در حل مشکلات، تمایل بیشتر به تفکر برای ارائه ایده­های جدید، ارتباطات بهتر بین مسئولین و کارکنان، افزایش توانمندی و سطح دانش عمومی شاغلین را به دنبال داشته است. 

زمینه و هدف: امروزه سالمندی پدیده‌ای مهم در جهان است. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی به افراد با سن ۶۰ سال و بالاتر سالمند گفته می‌شود. به موازات افزایش سن سالمندان توانایی افراد کاهش یافته و محدودیت‌های آنان افزایش می‌یابد. در نتیجه توجه به محیط زندگی و متناسب‌سازی آن برای افراد بسیار مهم است. بنابراین هدف این پژوهش طراحی و اعتبار‌بخشی سیاهه ریسک فاکتورهای ارگونومیکی در منازل سالمندان و سیاهه ارزیابی توانایی عملکردی سالمندان است. 
روش کار: این پژوهش به صورت توصیفی ـ تحلیلی است که در سال ۱۳۹۷ بین ۲۰ نفر از سالمندان شهرستان لار انجام گرفت. در این مرحله با استناد بر مقالات و سیاهه‌های موجود، مشاهده و مصاحبه با سالمندان سیاهه اولیه طراحی و روایی و پایایی آنها انجام شد. ابزار ارائه‌شده در این پژوهش از لحاظ روایی و پایایی در سطح بالا و مناسبی قرار دارد.
یافته‌ها: ارتفاع آینه روشویی، ارتفاع روشویی، وسیع بودن ابعاد حیاط و ابعاد نامتناسب در منزل در سیاهه ریسک فاکتورهای ارگونومیکی و گشودن در با استفاده از زنگ معمولی در سیاهه ارزیابی توانایی عملکردی امتیاز روایی کمتر از ۰/۷۸ را کسب کرده و از سیاهه‌ها حذف شدند.
نتیجه‌گیری: همچنین با توجه به نتایج به‌دست‌آمده توجه به نیازهای سالمندان، طراحی محیط و ابزار متناسب با محدودیت‌ها و توانایی‌های آنان در حل مشکلات و ارتقای کیفیت زندگی افراد بسیار مهم است.