324 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
سعید ایلبیگی، محسن ابراهیمی صدر، محمد اسماعیل افضل پور، هادی موذنی،
دوره 9، شماره 2 - ( 7-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف این تحقیق، بررسی ارگونومی دستگاههای زیربغل و هوانورد فضای باز (پارکی) بر اساس آنتروپومتری کاربران مرد است.
روش کار: از بین کاربران مرد این دستگاهها، ۱۲۰ نفر از شهر تهران و در محدوده سنی بالای ۲۰ سال (۱۶/۲۷±۴۸/۳۸)، به عنوان نمونه انتخاب شدند. متغیرهای تحقیق، ابعاد دستگاههای مورد نظر و آنتروپومتری (ارتفاع رکبی، طول کفل رکبی و پهنای کفل) کاربران مرد بود. از شاقول، متر مهندسی، خطکش، گونیا و کیت آنتروپومتر استاتیک (کولیس)، برای اندازهگیری ابعاد دستگاهها و آنتروپومتری کاربران (طبق دستورالعمل فیزنت) استفاده شد. سپس با توجه به استانداردهای ارگونومی و بدنسازی، علم بیومکانیک حرکتی و نحوه استقرار بر روی دستگاهها، تناسب دستگاهها مورد ارزیابی قرار گرفت. از آمار توصیفی برای توصیف دادهها و از آزمونهای T تک گروهه (آمار پارامتری) و دوجملهای (آمار ناپارامتری) برای آزمون فرضیهها استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که بین اکثر ابعاد مورد نظر از دستگاهها، با ابعاد مربوطه و بهینه کاربران، تفاوت معنیداری وجود دارد (۰/۰۵>P value). بنابراین این دستگاهها از نقطه نظر آنتروپومتری کاربران مرد، ارگونومیک نبوده و اتخاذ روشی جهت استانداردسازی این دستگاهها ضروری به نظر میرسد.
نتیجهگیری: اکثر ابعاد دستگاههای زیربغل و هوانورد فضای باز از نقطه نظر آنتروپومتری کاربران مرد، ارگونومیک نیست. این عدم تناسب میتواند عوارض و آسیبهای جسمانی کاربران را به همراه داشته باشد. بنابراین کاربران در هنگام استفاده از این دستگاهها باید دقت لازم را به عمل آورده و از فعالیت با دستگاههایی که متناسب با ابعاد بدنی آنها نیست، دوری نمایند.
سمیرا برکات، حبیب الله دهقان، حسین ابراهیمی، بهنام مرادی،
دوره 9، شماره 2 - ( 7-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: احساس حرارتی حسی مستقیم از درجه حرارت هوا نیست، بلکه به چگونگی احساس افراد و تجربه حسی و پدیده روانی مربوط است که میتواند بر عملکرد، بهرهوری، نگرش و احساس رضایت آنان تأثیرگذار باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین احساس حرارتی ذهنی و ارتباط آن با استرس، اضطراب، افسردگی و عملکرد شناختی دانشجویان انجام شد.
روش کار: مطالعه توصیفی – تحلیلی حاضر روی ۱۶۷ نفر از دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در فصل زمستان (اواسط دی ماه تا آخر بهمن ماه) سال 1397 انجام شد. احساس حرارتی ذهنی دانشجویان در یک مقیاس هفت نقطهای و دمای محیط و رطوبت در اتاق مربوط به هر دانشجو اندازهگیری شد. برای سنجش استرس، اضطراب از پرسشنامه DASS-42 و عملکرد شناختی از دستگاه "Reaction Timer" استفاده شد. دادههای جمعآوری شده نیز با نرمافزار SPSS نسخه ۲۰ تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: میزان استرس، اضطراب و افسردگی دانشجویان به ترتیب ۴۰، ۴۷/۳ و ۴۱/۳ درصد بود. میانگین دمای محیط خوابگاه C° ۲۰/۳۲۶، میانگین رطوبت نسبی ۵۶/۷۸ و احساس حرارتی ذهنی ۲۹/۹ درصد دانشجویان از دمای محیط در مقیاس خنثی بود. ارتباط معنیداری بین احساس حرارتی ذهنی دانشجویان با استرس، اضطراب و میانگین زمان واکنش تشخیصی، انتخابی رنگها، انتخابی صداها، تعداد خطاها در بخش تشخیصی و انتخابی صدا به دست آمد.
نتیجهگیری: زمانی که احساس حرارتی ذهنی دانشجویان فاقد احساس حرارتی خنثی باشد و در سطوح مختلف احساس گرما یا سرما قرار بگیرد، بر استرس، اضطراب و آزمون های زمان واکنش (زمان واکنش تشخیصی، زمان واکنش تشخیصی رنگ ها و صداها) تأثیر منفی دارد؛ به طوری که استرس، اضطراب، مدت زمان واکنش به محرک ها و تعداد خطاها افزایش می یابد. همچنین احساس ذهنی دانشجویان از دمای محیط اطراف خود به عنوان فاکتوری بسیار مهم و تأثیرگذار به دست آمد؛ زیرا علاوه بر اینکه بر استرس و اضطراب مؤثر بود، بر زمان واکنش تشخیصی و انتخابی آنان نیز تأثیر به سزایی داشت.
رامش طاهریان اجارود، علی فرجی،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: صنعت طلا و جواهر سازی سهم بزرگی از درآمد مردم و دولت را دربر میگیرد. میز و صندلی اصلیترین وسیله برای سازندگان، طراحان، هنرجویان و تعمیرکاران این حوزه به عنوان گروه کاربران به شمار میآید. این پژوهش به دنبال طراحی میز و صندلی ساخت طلا و جواهر است که علاوه بر واحد بنیان بودن، تعاملی و ارگونومیک نیز باشد.
روشکار: این پژوهش از دیدگاه هدف، کاربردی و از نقطه نظر ماهیت، کیفی-توصیفی است. برای جمعآوری دادهها از روش پیمایشی استفاده کرده است. مهمترین ابزار آن به صورت میدانی به دو صورت کلامی-تصویری (پرسشنامه، مصاحبه) و غیر کلامی (مشاهده) بوده است. روش طراحی مبتنی بر طراحی نامه بوده که بر پایۀ طراحی تعاملات و کاربر محوری است.
یافتهها: میز و صندلی ساخت طلا و جواهر واحد بنیان، تعاملی و ارگونومیک تحت برند مصوب دستاورد این پژوهش است. کاربران این محصول از مزیت یک طراحی مستقل حاصل از واحد بنیان بودن آن برخوردار بوده، از قابلیت سودمندی و یک تجربۀ مطلوب کاربری به واسطۀ تعاملی بودن آن سود برده و از ویژگی ایمنی و راحتی آن به علت ارگونومیک بودن بهرهمندند.
نتیجهگیری: این دستاورد نه تنها رضایت شخصی کاربران را فراهم میکند، بلکه نیاز به بسیاری از درمانهای پزشکی آنان را نیز کاهش میدهد. از یک سو عناصر ششگانۀ قابلیت سودمندی همچون کارآمدی، کارایی، ایمنی/راحتی، مطلوبیت، قابلیت یادگیری و یادآوری آسان را به ارمغان میآورد و از سویی دیگر اهداف طراحی تعامل همچون قابلیت رؤیت، بازخورد، محدودیتها، سازگاری و فراخوانی را محقق ساخته و یک تجربۀ مطلوب کاربری را ارائه میدهد.
سلیم بلوچ، محمد رزاقی، علیرضا قلعهای،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: پرستاران یک بیمارستان جزء نیروهای مهم یک بیمارستان هستند؛ از اینرو جامعهپذیری آنان مهم است تا از طریق جامعهپذیری بهعنوان سرمایه اجتماعی برای بیمارستان عمل کنند و مسئولیتپذیری و همچنین اخلاق کاری آنان افزایش یابد؛ بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثر جامعهپذیری سازمانی و سرمایه اجتماعی بر مسئولیتپذیری با نقش میانجی اخلاق کاری پرستاران بیمارستان ایران ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان بوده است.
روش کار: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری دادهها توصیفی – همبستگی مبتنی بر مدلیابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل همه پرستاران بیمارستان ایران ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان در پاییز سال ۱۳۹۹ با حجم آماری ۵۵۰ نفر بود. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای و جدول کرجسی و مورگان ۲۱۸ نفر در نظر گرفته شد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامههای استاندارد جامعهپذیری سازمانی، سرمایه اجتماعی، مسئولیتپذیری و اخلاق کاری استفاده شد. دادههای جمعآوریشده با استفاده از نرمافزارهای SPSS نسخه ۲۵ و LISREL ۸.۸تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: رابطه مثبت و معناداری میان متغیر جامعهپذیری سازمانی و سرمایه اجتماعی با اخلاق کاری پرستاران وجود دارد. همچنین ضریب همبستگی میان متغیر اخلاق کاری و مسئولیتپذیری (۰/۳۹r=) مثبت و معنادار هستند. در عین حال با میانجیگری اخلاق کاری، متغیر جامعهپذیری سازمانی و سرمایه اجتماعی میتوانند مسئولیتپذیری پرستاران را پیشبینی کنند.
نتیجه گیری: جامعهپذیری سبب میشود پرستاران دانش و مهارت بیشتری را در کار خود کسب کنند. پرستاران از طریق جامعهپذیری تبدیل به سرمایه اجتماعی برای بیمارستان میشوند و جامعهپذیری و سرمایه اجتماعی اخلاق کاری را افزایش میدهند و این خود سبب افزایش مسئولیتپذیری آنان میشود.
نوشین آتشفشان، محمد سعیدی مهرآباد، حمیده رضوی،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: نادیده گرفتن نیروی انسانی در روند طراحی سیستمهای انسان- ماشین به عنوان عاملی اثرگذار در وقوع حوادث شناخته شده است. این مطالعه با ارائه راهکاری جهت تخمین عملکرد سیسستم تعاملی انسان- ماشین به مهندسین اتوماسیون یاری میرساند تا بتوانند با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سطح اتوماسیون مناسبی را در طراحی اعمال نمایند.
روش کار: مطالعه حاضر تلفیقی از روش کمی جهت برآورد عملکرد کل سیستم و روش کیفی و مقطعی به منظور تخمین خطاهای انسانی میباشد که در اتاق کنترل نیروگاه فردوسی مشهد در سال ۱۳۹۹ انجام پذیرفته است. عملکرد سیستم تعاملی در سطوح مختلف اتوماسیون توسط تکنیک درخت خطا با اعمال همزمان عملکرد عامل انسانی، عملکرد ماشین و عوامل تأثیرگذار بر این دو، برآورد گردیده است. عملکرد عامل انسانی در این درخت خطا توسط روش CREAM تخمین زده شده است.
یافتهها: طراحی تمام اتوماتیک، با میانگین خطای ۰.۰۱۳ دارای کمترین نرخ خطا بوده که معادل ۱/۸
نرخ خطای طرح تمام دستی است. طبق یافتههای روش CREAM، افراد از متناسب بودن سیستمهای انسان- ماشین و دستورالعملهای مدون برای برخی فعالیتها رضایت چندانی ندارند. بنابراین افزایش نرخ خطای انسانی نسبت به ماشین امری منطقی است.
نتیجه گیری: قابلیت اطمینان بالای ماشین نسبت به عملکرد عامل انسانی باعث گردیده که طرح تمام اتوماتیک دارای کمترین نرخ خطا باشد. اما با توجه به ادبیات موضوع، انتخاب طرح تمام اتوماتیک به عنوان گزینۀ نهایی معایبی به همراه دارد. در این پژوهش با حفظ سطح قابل قبولی از عملکرد سیستم، راهکارهایی جهت رفع این معایب بر اساس شاخص اهمیت پارامترهای کنترلی و ضرورت مشارکت عامل انسانی در فرآیندهای تصمیمگیری و اجرا ارائه شده است.
فخرالدین قاسمی، رشید حیدری مقدم، پیام خانلری،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: کارکنان بیمارستانها و مراکز درمانی برای محافظت از خود و بیماران در برابر آلودگی از دستکشهای پزشکی استفاده میکنند. پوشیدن دستکش ممکن است چابکی دستی و قدرت چنگش را کاهش داده و در اجرای کارها تداخل ایجاد کند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر پوشیدن دستکشهای پزشکی بر روی قدرت چنگش و چابکی دستی با استفاده از تستهای چابکی جایگزین انجام شده است.
روش کار: در این مطالعه ۲۰ نفر (۱۰ زن، ۱۰ مرد) شرکت کردند. شرکت کنندگان در سه حالت بدون دستکش، با دستکش لاتکس و با دستکش نیتریل با دو تست پگ بورد ۹ روزنهای و پگ بورد اصلاح شده مورد آزمایش قرار گرفتند. راحتی کار با دستکش، پوشیدن و درآوردن دستکش هم با استفاده از مقیاس ذهنی ارزیابی شد.
یافتهها: گستره سنی شرکت کنندگان ۲۰ تا ۴۰ سال با میانگین ۲۹/۴۵ سال بود. تفاوت معنیداری در چابکی بین دست بدون دستکش و دستکش نیتریلی در تست پگ بورد ۹ روزنهای وجود داشت. در تست پگ بورد اصلاح شده، چابکی دست بدون دستکش با هر دو دستکش لاتکس و نیتریل تفاوتهای معنیداری وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد که پوشیدن هر نوع دستکشی منجر به کاهش معنی دار قدرت چنگش دست افراد میشود. بدترین نمره ارزیابی راحتی، به پوشیدن دستکشها اختصاص یافت.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد پوشیدن دستکش منجر به کاهش امتیاز چابکی با استفاده از تستهای جایگزین و قدرت چنگش با استفاده از دینامومتر بالون میشود. همچنین تست پگبورد اصلاح شده برای ارزیابی چابکی دستکشهای پزشکی پیشنهاد میشود. پوشیدن دستکشهای لاتکس و نیتریل مشکل است و این موضوع باید در طراحیها در نظر گرفته شود.
- سید ابوالفضل ذاکریان، - بهرام کوهنورد،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: الکتروآنسفالوگرافی ازجمله روشهای غیرتهاجمی و نسبتاً ارزان است که میتواند جهت ارزیابی نوروفیزیولوژی و عملکردهای شناختی مورداستفاده قرار گیرد. این مطالعه مروری سیستماتیک باهدف کاربرد الکتروانسفالوگرافی (EEG) در علم ارگونومی انجام شد.
روش کار: در این مطالعه مروری، کلیه مقالات چاپشده به زبان فارسی و انگلیسی درزمینه کاربرد الکتروانسفالوگرافی در ارگونومی از بازه زمانی ۱ فروردین ۱۳۸۹ لغایت ۱ فروردین ۱۴۰۰ (march ۲۰۱۰ ۲۰تا ۲۱ march ۲۰۲۱) موردبررسی قرار گرفتند. برای این منظور جستجوی نظاممند مقالات با استفاده از کلمات کلیدی ارگونومی شناختی، خستگی ذهنی، الکتروانسفالوگرافی، EEG و امواج مغزی در پایگاههای اطلاعاتی PubMed, Google Scholar, Web of science, SID, Scopus, Magiran Iran Medex انجام گردید.
یافتهها: بیشتر مطالعات طی سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ صورت گرفته است (۴۱ مقاله) و اکثر افراد موردمطالعه نیز رانندگان خودرو بودند. مقالات انتخابشده در هفت حیطه خستگی ذهنی، بارکاری ذهنی، تلاش ذهنی، خستگی دیداری، بار حافظه کاری، احساسات و استرس و تشخیص خطا مورد بررسی قرار گرفتند. مجله Perceptual and Motor Skills و بعد از آن Applied Ergonomics بیشترین تعداد مقالات مربوطه را منتشر کرده بودند.
نتیجه گیری: در مطالعات بررسیشده ارزیابی حالات روانی فرد، بهویژه هنگام رانندگی با یک وسیله نقلیه، بیشتر موردمطالعه قرارگرفته است و از طریق آن کارهای ردیابی، نظارت و کارهای مختلف حافظه کاری دنبال شده است. تحقیقات آینده باید بر استفاده از روشهای محاسباتی متمرکز باشد که ماهیت پویا و غیرثابت دادههای EEG را در نظر میگیرند. چنین رویکردی میتواند توسعه سیستمهای تشخیص خستگی و سیستمهای تطبیقی خودکار را تسهیل کند.
محسن علی آبادی، رامین رحمانی، ابراهیم درویشی، مریم فرهادیان، مسعود شفیعی، ندا مهدوی،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: مواجهه با ارتعاش یکی از عوامل مخاطرهزای شغلی است که عوارض سلامتی مختلفی ایجاد میکند. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین مواجهه با ارتعاش انسانی و عملکرد فیزیکی رانندگان ماشینهای معدنی انجام شد.
روش کار: مطالعه حاضر بر روی ۶۵ راننده شاغل در یک معدن سنگ آهن انجام شد. پرسشنامه استاندارد ارزیابی سطح ناتوانی بازو، شانه و دست DASH تکمیل شد. مواجهه با ارتعاش انسانی با استفاده از دستگاه ارتعاش سنج شرکت Svantek مدل ۱۰۶ اندازهگیری شد. عملکرد فیزیکی رانندگان بر مبنای سنجش قدرت چنگش، آزمون چابکی پگبورد و آزمون حسی انگشتان مونوفیلامنت مورد ارزیابی قرارگرفت. دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS ۲۱ تجزیه و تحلیل شد.
یافتهها: میانگین شتاب ارتعاش تمام بدن و دست-بازو رانندگان به ترتیب ۰/۲۳±۱/۰۰و ۰/۶۸±۲/۴۶ متر بر مجذور ثانیه بود. بین مواجهه با ارتعاش دست-بازو و قدرت چنگش و قدرت چابکی ارتباط معنیداری وجود داشت. طبق امتیاز DASH، ۵۶/۹ % رانندگان دارای ناتوانی خفیف و ۴۳/۱ % دارای ناتوانی متوسط در اندام فوقانی بودند. نتایج مدل رگرسیون با ضریب تعیین ۰/۲۰۷ نشان داد ارتعاش تمام بدن در حضور سایر متغیرهای پیشگو، اثر معنیداری بر امتیاز ناتوانی دارد (۰/۰۵>p).
نتیجه گیری: در رانندگان ماشینهای معدنی سطح مواجهه با ارتعاش تمام بدن بالاتر و سطح مواجهه با ارتعاش دست-بازو پایینتر از حد مجاز کشوری قرار داشت. نتایج تأیید نمود که ارتعاش تمام بدن ناشی از ماشینهای معدنی، بر سطح ناتوانی رانندگان اثرگذار است.
محمد صادق قاسمی، احسان گروسی، ناصر دهقان، مریم کابلی،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: بار کاری بالا، چالشی بزرگ در میان کارکنان نظام سلامت به خصوص مدافعان خط اول درمان، کمکپرستاران میباشد که پیامدهای منفی بسیاری به دنبال خواهد داشت. هدف از این مطالعه، شناسایی و تعیین عوامل مؤثر بر بار کاری در کمکپرستاران یکی از بیمارستانهای تهران بود.
روشکار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- کیفی با تجزیه و تحلیل محتوای هدایتشده با مشارکت ۱۳ نفر از کمکپرستاران به روش نمونهگیری هدفمند انجام شد. دادهها به روش مصاحبهی نیمهساختاریافته جمعآوری و در نرمافزار MAX QDA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه از مدل ابتکاری مهندسی برای ایمنی بیمار به عنوان چهارچوب از پیش تعیینشده استفاده شد.
یافتهها: تعداد ۲۳ مقولهی اصلی و ۴۷۳ زیرمقوله در عوامل مؤثر بر بار کاری کمکپرستاران در نتایج تجزیه و تحلیل مستمر دادهها به دست آمد که در انتها به پنج دسته عوامل (سازمانی، فردی، وظیفهای، ابزار و تجهیزات، محیطی) تقسیمبندی شدند.
نتیجهگیری: بیشترین و کمترین مقولههای به دست آمده به ترتیب در بعد سازمانی و بعد محیطی، مدل ابتکاری مهندسی برای ایمنی بیمار بود که نشانگر نقش بالای تأثیرگذاری روابط بین فردی در محیط کار و قوانین بیمارستانی بر روی بار کاری کمکپرستاران میباشد.
سید نجم الدین موسوی، فریبرز فتحی چگنی،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: گسترش روزافزون ویروس کووید- ۱۹ به عنوان یک بیماری فراگیر و مراجعهی بیش از حد بیماران، ناشی از این ویروس به بیمارستانها منجر به پیامدهای منفی روانی در پرستاران به عنوان کسانی که در خط مقدم مبارزه با این ویروس هستند، شده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ترس از کووید- ۱۹ بر بهزیستی روانشناختی پرستاران با نقش تعدیلگر تابآوری در بیمارستان شهدای عشایر خرمآباد بود.
روشکار: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث جمعآوری دادهها از نوع تحقیقات توصیفی از شاخهی مطالعات میدانی به شمار میآید که روش انجام آن به صورت پیمایشی بود. جامعهی آماری پژوهش تعداد ۲۳۰ نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان شهدای عشایر خرمآباد بود که بر اساس جدول Krejcie & Morgan، حجم نمونهای به تعداد ۱۴۰ نفر به روش تصادفی طبقهای از میان آنها انتخاب گردید. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامهای که شامل سه بخش ترس از کووید- ۱۹، بهزیستی روانشناختی و تابآوری بود، استفاده شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ و روایی آن با استفاده از روایی همگرا به تأیید رسید. برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدلسازی معادلات ساختاری PLS استفاده گردید.
یافتهها: نتایج نشاندهندهی این است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد، ترس از کووید- ۱۹، اثر منفی و معنیداری بر بهزیستی روانشناختی پرستاران داشته است (۰/۵۰۹- = β، ۰/۰۵ p value <) و تابآوری در رابطهی ترس از کووید- ۱۹ و بهزیستی روانشناختی پرستاران، نقش تعدیلگر دارد (۰/۲۲۵- = β، ۰/۰۵ p value <).
نتیجهگیری: با توجه به یافتهها میتوان گفت که ترس از کووید- ۱۹، نقش بارزی در کاهش بهزیستی روانشناختی پرستاران داشت و در این میان پرستاران با تابآوری بالاتر، کاهش بهزیستی روانشناختی کمتری نسبت به پرستاران با تابآوری پایینتر داشتند.
مصطفی رحمیانی ایرانشاهی، مسعود شفیعی مطلق، الهه درتاج، مریم فرهادیان،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: آسایش بینایی، عاملی مهم و مؤثر بر ایمنی، بهداشت روان، کیفیت خواب و اختلالات اسکلتی- عضلانی کارکنان در محیطهای کاری است. هدف از این مطالعه، طراحی و توسعهی پرسشنامهی ارزیابی آسایش بینایی کارکنان در محیطهای کاری بود.
روشکار: این مطالعه بر روی ۱۰۱ نفر (۸۸ مرد و ۱۳ زن) در یک کارخانهی مواد غذایی انجام شد. ابتدا پرسشنامههای موجود در زمینهی روشنایی بررسی و بانک سؤالات تهیه گردید. بر اساس نظر ۱۰ نفر متخصص، پرسشنامهای مشتمل بر ۲۰ سؤال تخصصی در دو بخش ارزیابی روشنایی طبیعی و مصنوعی (۱۰ سؤال در هر بخش) تدوین گردید. روایی پرسشنامه بر اساس نظرات خبرگان و با استفاده از شاخص روایی محتوایی (Content validity index) CVI ارزیابی شد. جهت اعتبارسنجی پرسشنامه در محیطهای کاری، اندازهگیری و ارزیابی روشنایی ایستگاههای کاری کارکنان بر اساس استانداردهای انجمن مهندسین روشنایی آمریکای شمالی (Illuminating Engineering Society of North America) IESNA انجام و با نتایج پرسشنامه مقایسه گردید.
یافتهها: آلفای کرونباخ پرسشنامهی آسایش بینایی بخش روشنایی طبیعی و مصنوعی به ترتیب برابر با ۰/۸۵۸ و ۰/۹۲۲ و مقدار CVI کلی پرسشنامه برابر با ۱ بود. بین میانگین امتیاز آسایش بینایی حاصل از پرسشنامهی روشنایی و شدت روشنایی در ایستگاه کاری، رابطهی معنیدار مثبتی وجود داشت (۰/۰۰۱ = P). بیش از ۹۷ درصد کارکنانی که در ایستگاههای کاری دارای روشنایی مطلوب بودند سطح آسایش بینایی خوب و خیلی خوب را گزارش کردند.
نتیجهگیری: پرسشنامهی ارزیابی آسایش بینایی از پایایی و روایی خوب و مورد قبولی برخوردار بود. با توجه به کم بودن تعداد سؤالات و سادگی جملات، استفاده از این ابزار جهت ارزیابی آسایش بینایی کارکنان در محیطهای کاری پیشنهاد میگردد.
پریچهر رشیدی ملکسری، محسن گرگانی فیروزجائی، شهناز طباطبایی، فاطمه چهاراقران،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی- عضلانی و پایین بودن سطح کیفیت زندگی از رایجترین اختلالات و مشکلات در بین شالیکاران دنیا میباشند. شالیکاران در معرض وضعیتهای بدنی نامناسب، ساعات کار طولانی و شرایط پر تنش محیطی هستند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی مقایسهای انواع روشهای شالیکاری بر شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و کیفیت زندگی شالیکاران گیلانی میباشد.
روشکار: مطالعهی حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بوده و از میان جامعهی شالیکاران، ۱۵۰ نفر به عنوان گروه نمونه (۱۰۰ شالیکار سنتی و ۵۰ شالیکار نیمه مدرن) در نظر گرفته شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامههای دموگرافیک Nordic (NMQ)، کیفیت زندگی Lancashire (۹۴ سؤالی) بوده و تمامی تحلیلها در سطح معنیداری ۹۵ درصد انجام پذیرفت.
یافتهها: شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در نواحی گردن، تحتانی پشت، شانه، در شالیکاران سنتی در مقایسه با نیمه مدرن بیشتر بوده و بین آنها در نواحی یاد شده تفاوت معنیداری وجود داشت. همچنین مشخص شد شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و نوع شالیکاری در کیفیت زندگی شالیکاران مؤثر نبوده است.
نتیجهگیری: اختلالات اسکلتی- عضلانی در قسمت تحتانی پشت، بیانگر وضعیت بدنی نامناسب در حین شالیکاری و شرایط کاری پرتنش شالیکاران میباشد.
افروز رستم پور، حیدر محمدی، رزاق رحیم پور، فاطمه سروی، الهه درتاج، منصور ضیائی، خانم سیمین صفرپور، عبدالرسول رحمانی،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: خستگی روحی و جسمی پرسنل فرودگاه، باعث کاهش استانداردهای شغلی و تمرکز مفید آنان میشود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی کیفیت خواب و تأثیر آن بر شکست شناختی و عملکرد شغلی در بین پرسنل فرودگاه بود.
روشکار: در این مطالعهی توصیفی- تحلیلی، تعداد ۲۰۰ نفر از پرسنل یک فرودگاه به روش نمونهگیری در دسترس و سهمیهای انتخاب گردید. ابزار جمعآوری اطلاعات شامل چهار پرسشنامهی مشخصات دموگرافیک، کیفیت خواب، شکست شناختی و عملکرد شغلی بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و آزمونهای ضریب همبستگی و رگرسیون استفاده شد.
یافتهها: نتایج مطالعهی حاضر نشان داد که نمرهی کیفیت خواب، شکست شناختی و عملکرد شغلی به ترتیب ۳/۲۳ ± ۶/۷۸، ۲۲/۳۶ ± ۶۵/۲۰ و ۵/۵۹ ± ۳۹/۵۹ بود. میانگین نمرهی کیفیت خواب پرسنل در دو حیطهی تأخیر به خواب رفتن (۵/۸۲ ± ۱/۰) و طول مدت خواب (۱/۰۵ ± ۱/۴۳) بالاتر از زیرمقیاسهای دیگر بود. مطابق با یافتهها، بین نمرهی کیفیت خواب و نمرهی شکست شناختی با نمرهی عملکرد شغلی، رابطهی معکوس و معنیداری وجود داشت (P<۰/۰۵ ، r= -۰/۱۹۵)، در حالی که ارتباط میان نمرهی کیفیت خواب و نمرهی شکست شناختی، مستقیم و معنیدار بود (P<۰/۰۵ ، r= -۰/۳۸۹).
نتیجهگیری: یافتهها نشان داد که بین کیفیت خواب و شکست شناختی، رابطهی معنیداری وجود دارد، به طوری که با کاهش کیفیت خواب، شکست شناختی پرسنل فرودگاه نیز افزایش یافته و احتمالاً باعث افزایش خطای انسانی میشود. بنابراین با افزایش کیفیت خواب و راحتی و ارائهی راهکارهای ارگونومیک، میتوان تا حد زیادی از شکست شناختی پرسنل جلوگیری کرده و عملکرد شغلی را بالا برد.
سولماز تابع افشار، سحر طوفان، آرش ثقفی اصل،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: معماری محیط کار، از مهمترین عوامل تأثیرگذار در سلامت و رفاه کارکنان میباشد. بنابراین بررسی نقش طراحی محیط کار بر ظهور انواع مختلف مشکلات سلامتی در بین کارکنان ضروری است. هدف از پژوهش حاضر، ضمن بررسی شرایط حاکم بر محیطهای کاری مورد مطالعه، شناسایی نقش عوامل متأثر از چیدمان داخلی (جانمایی- ارگونومی، روشنایی، کیفیت هوای داخلی (Indoor air quality) IAQ، دما، نوفه، سبک طراحی و نظافت) در ظهور سندرم ساختمان بیمار بین کارکنان بود.
روشکار: این مطالعه در سه ساختمان اداری شهر ارومیه (راه و شهرسازی، نظام مهندسی، فرودگاه) انجام پذیرفته و در مجموع، ۲۲۶ نمونه از کارکنان این ساختمانها انتخاب و اطلاعات آنها از طریق پرسشنامهای که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده بود، جمعآوری گردید.
یافتهها: یافته نشان میدهد که با وجود فواید و مزایایی که طرح چیدمان پلان باز در سازماندهی محیطهای کاری داشته است، پیامدهای منفی زیادی همچون افزایش نوفه و حواس پرتی، عدم رعایت اصول ارگونومی، ازدحام، کاهش حریم خصوصی و عدم امکان کنترل فردی در شرایط محیطی را در پی داشته و به طور کلی، یک طرح چیدمان کارآمد برای محل کار در نظر گرفته نمیشود.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد که برای مقابلهی مؤثر با ظهور سندرم ساختمان بیمار و دستیابی به یک محیط داخلی سالم در محیطهای کاری، ضمن توجه به عوامل و پارامترهای متأثر از طراحی چیدمان، بایستی با توجه به ماهیت و نوع کار، توازنی بین چیدمان محیط به شکل اتاقهای شخصی، مشترک و یا سالن پلان باز وجود داشته باشد.
عباسعلی جعفری ندوشن، محمدرضا زارع بنادکوکی، نیلوفر ندافی،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: با شیوع ویروس کووید-۱۹، ممکن است رضایت شغلی و سلامت روان کارکنان به خصوص مراکز بهداشت و درمان در معرض خطر قرار گیرد. هدف پژوهش، بررسی تأثیر ویروس کووید-۱۹ روی رضایت شغلی و سلامت روان کارکنان مراکز بهداشت و درمان شهرستان یزد در سال ۱۳۹۹ میباشد.
روشکار: مطالعهی حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است و با انتخاب ۲۶۵ نمونهی تصادفی طبقهای از کارکنان مراکز بهداشت و درمان شهرستان یزد انجام شده است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامههای رضایت شغلی مینهسوتا (Minnesota Satisfaction Questionnaire)، سلامت عمومی (General Health Questionnaire) و مقیاس اضطراب کرونا بود. تحلیل دادهها توسط آزمونهای ANOVA، Chi-square و همبستگی Pearson انجام شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که رضایت شغلی و سلامت روان کارکنان به ترتیب در وضعیت متوسط و خطرناک قرار دارد و اضطراب کرونا روی رضایت شغلی (r=-۰/۶۱۱، P=۰/۰۰۹) و سلامت روان (r=-۰/۸۲۶، P=۰/۰۰۱) همبستگی معنیدار دارد. سن، جنسیت و تأهل روی رضایت شغلی، سلامت روان و اضطراب کرونا تأثیر معنیدار دارند (۰/۰۵ > P).
نتیجهگیری: پیشنهاد میگردد متولیان حوزه بهداشت و سلامت در شرایط شیوع ویروس کووید-۱۹ حمایتهای مالی و معنوی خود از کارکنان مراکر بهداشت و درمان افزایش دهند. همچنین نوبتی کردن کارکنان و استخدام پرسنل جدید نیز از جمله مواردی است که میتواند جهت بهبود رضایت شغلی و سلامت روان پرسنل، توسط مدیران مربوطه اتخاذ گردد.
احسان هوشیار، هادی دانشمندی،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: در بین فعالیتهای کشاورزی، کار و رانندگی با تراکتورهای کشاورزی در شرایط آب و هوایی مختلف، باعث ایجاد خستگی راننده میشود. هدف از مطالعهی حاضر، بررسی کیفیت خواب رانندگان تراکتورهای کشاورزی در شرایط مختلف آب و هوایی بود.
روشکار: رانندگان تراکتور مناطق کوار (فارس)، بهبهان (خوزستان) و اقلید (فارس) جامعهی آماری را تشکیل دادند که از بین آنها تعداد ۹۰ نفر (کوار: ۲۷ نفر، اقلید: ۳۳ نفر، بهبهان: ۳۰ نفر) به عنوان نمونهی آماری انتخاب شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامههای ویژگیهای دموگرافیک و کیفیت خواب پیتزبورگ (Pittsburgh Sleep Quality Index) PSQI جمعآوری شد. برای تحلیل دادهها از آزمون Kruskal-Wallis و مقایسههای دوتایی تعقیبی استفاده شد (۰/۰۵ = α).
یافتهها: نتایج نشان داد که در کیفیت کلی خواب، تفاوت معنیداری بین رانندگان در مناطق مختلف وجود ندارد (۰/۰۵ < P)؛ اما بین رانندگان تراکتور مناطق کوار و بهبهان در مقیاسهای کیفیت ذهنی خواب (۰/۰۳ = P)، تأخیر در به خواب رفتن (۰/۰۲ = P) و طول مدت به خواب رفتن (۰/۰۴ = P) و بین رانندگان تراکتور کوار و اقلید در مقیاسهای کیفیت ذهنی خواب (۰/۰۴ = P) و طول مدت به خواب رفتن (۰/۰۴ = P) تفاوت معنیداری وجود دارد (۰/۰۵ > P).
نتیجهگیری: بهتر است با برنامهریزی کاری مناسب فعالیت در شرایط بسیار سرد (شب در اقلید) و یا بسیار گرم (ظهر در بهبهان) به خصوص هنگام کار با تراکتورهای بدون کابین راننده را کمتر کرد. افزودن کابین راننده به تراکتورها به حفظ رانندگان در مقابل حرارت، وزش باد و گرد و خاک و در نتیجه به راحتی بیشتر رانندگان و بهبود کیفیت خواب آنها کمک خواهد نمود.
هادی میری، صدرالدین شجاع الدین، امیرحسین براتی، ملیحه حدادنژاد، شهرام آهنجان،
دوره 10، شماره 1 - ( 4-1401 )
چکیده
اهداف: اسپرین مچ پا منجر به کاهش در حس عمقی و آگاهی از حس حرکت شده و تبعات حرکتی را در بر دارد. از طرفی آسیب این مفصل، عامل مهمی در کاهش تعادل و در نتیجه آسیب مجدد میباشد. تقویت عوامل مؤثر در حفظ تعادل و کنترل پاسچر و از جمله حس عمقی میتواند به عنوان یک راهبرد اساسی در درمان مشکلات تعادلی و پاسچرال و همچنین آسیبهای افراد باشد.
روش کار: ۳۰ فرد مبتلا به بیثباتی مزمن مچ پا در این مطالعهی نیمه تجربی به طور تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند از هر دو گروه پیشآزمون گرفته شد و گروه آزمون شش هفته تمرینات تعادلی در برابر اغتشاش انجام داد. مجدداً از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس یک طرفه بررسی گردید. عملیات آماری در سطح معنیداری ۰/۰۵ α ≤ انجام شد.
یافتهها: شاخص کنترل پاسچر در افراد گروه آزمون در وضعیتهای اول بیشتر و در وضعیت ششم، کمتر از سایر وضعیتها بود. میانگین شاخص کنترل پاسچر در افراد گروه آزمون نسبت به گروه شاهد معنیدار بود (۰/۰۵ ≤α ).
نتیجهگیری: انجام تمرینات تعادلی یا تمرین روی سطوح ناپایدار همراه با درگیری گیرندههای حس عمقی، احتمالاً باعث میشود عضلات به طور فعالتری درگیر شوند و سیستم عصبی مرکزی تحریکات مناسبتر و مؤثرتری از اعصاب آوران گیرندههای حسی مختلف دریافت نمایند و بدین صورت این تمرینات باعث بهبود کنترل پاسچر میگردد.
مهدی فدایی، مهدی همایونفر، منصور صوفی، امیر دانشور،
دوره 10، شماره 1 - ( 4-1401 )
چکیده
اهداف: با توجه به اهمیت رفتار کارکنان در سازمانهای خدماتی و تأثیر قابل ملاحظهی آن در موفقیت و شکست آنها، پژوهش حاضر به بررسی عوامل محیطی و ارگونومیک مؤثر بر سلامت روانی و رفتار کارکنان یکی از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است.
روش کار: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جمعآوری و تحلیل دادهها، توصیفی- همبستگی است. جامعهی آماری پژوهش شامل ۳۱۵ کارمند دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت است که از میان آنها ۱۹۶ نفر با روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند و دادههای لازم با استفاده از پرسشنامه جمعآوری گردید. برای آزمون فرضیهها از مدلسازی معادلات ساختاری و نرمافزار SMART PLS۳ استفاده شده است.
یافتهها: بر اساس یافتهها، چیدمان محل کار بر استفاده از تجهیزات اداری (۰/۳۸۹)، استفاده از صندلی اداری (۰/۲۵۲) و شرایط محیطی (۰/۵۳۸) محل کار تأثیر میگذارد، ولی تأثیر چیدمان محل کار بر وضعیت بدنی کارکنان در سطح معنیداری ۵ درصد مورد تأیید قرار نگرفت. همچنین، تأثیر وضعیت بدنی (۰/۵۸۶)، چیدمان (۰/۴۴۰)، تجهیزات اداری (۰/۴۵۸)، صندلی اداری (۰/۳۴۵) و شرایط محیطی (۰/۵۵۰) بر سلامت عمومی و نیز تأثیر سلامت عمومی (۰/۶۹۰) و شرایط محیطی (۰/۱۵۸) بر رفتار کارکنان معنیدار است. بررسی روابط غیرمستقیم مدل پژوهش نیز نشان میدهد که چیدمان محل کار از طریق سلامت عمومی و شرایط محیطی بر رفتار کارکنان تأثیر میگذارد. چیدمان محل کار به واسطه تجهیزات اداری، وضعیت صندلی اداری، شرایط محیطی و سلامت عمومی بر رفتار کارکنان تأثیرگذار است.
نتیجهگیری: اثر غیرمستقیم چیدمان محل کار بر رفتار کارکنان از طریق سلامت عمومی دارای بیشترین ضریب تأثیر (۰/۳۰۴) بود، بنابراین، با سیاستگذاری در بهبود سلامت عمومی کارکنان بایستی به دنبال بهبود رفتار آنها بود.
مهسا حیدری، فرشید باباپور مفرد، حامد شاه حسینی،
دوره 10، شماره 1 - ( 4-1401 )
چکیده
اهداف: با توجه به تأثیر کنترل (Body mass index) BMI در زندگی، از تعیین گروه BMI با ویژگیهای چهره میتوان جهت توسعهی سیستمهای پزشکی از راه دور و حذف محدودیتهای ابزارهای اندازهگیری بخصوص برای افراد ناتوان بهره برد، تا پزشکان بتوانند به شکل آنلاین در شرایط پاندمی کووید-۱۹ به افراد کمک کنند.
روش کار: در این پژوهش از تصاویر چهرهی افراد سفیدپوست، سیاهپوست و آسیایی، ۱۸ تا ۸۱ سال با BMI نرمال و اضافه وزن، ویژگیهای جدید و برخی ویژگیهای مقالات پیشین استخراج شد. سپس در سه گام مجزا، عملکرد جنگل تصادفی و ماشین بردار پشتیبان یکبار با کل ویژگیها و یکبار با ویژگیهای منتخب بر اساس ضریب همبستگی Pearson سنجیده شد. تصاویر چهره در گام اول در قالب یک گروه، در گام دوم با تقسیمبندی به گروههای بیضی، مربعی و گرد و در گام آخر با دستهبندی بر اساس جنسیت بررسی شدهاند. پیادهسازی در نرمافزار متلب R۲۰۱۵b انجام شد.
یافتهها: نتایج استفاده از ویژگیهای منتخب چهرهی ۹۷ زن و ۹۲ مرد نشان میدهد، جنگل تصادفی در گروههای زنان و چهرهی مربعی با دقتهای ۷۵/۹۱ و ۳۰/۸۷ درصد و ماشین بردار پشتیبان در گروههای زنان، چهرهی مربعی و گرد با دقتهای ۹۴/۸۴، ۸۴/۱۲ و ۸۴ درصد بهترین عملکرد را داشتند. همچنین استفاده از این ویژگیها به جای کل ویژگیها سبب بهبود عملکرد شد.
نتیجهگیری: با تقسیمبندی تصاویر چهره بر اساس شکل و جنسیت و نیز انتخاب ویژگیهای مناسب میتوان با دقت بهتری افراد را در گروههای BMI دستهبندی کرد تا کارآیی سیستمهای پزشکی از راه دور را به ویژه برای افراد ناتوان افزایش داد.
اعظم ملکی قهفرخی، ایمان دیانت، محمد اصغری جعفرآبادی، محمد پرنیان پور، محمودرضا آذغانی، مریم خسروی فر، سینا صمدی،
دوره 10، شماره 1 - ( 4-1401 )
چکیده
اهداف: پرسشنامهی راحتی ابزار دستی، مقیاسی برای ارزیابی طراحی ابزار دستی در جهت بهبود میباشد. هدف از این مطالعه، بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخهی فارسی این پرسشنامه بود.
روش کار: در این مطالعهی مقطعی، ۱۶۳ دانشجو شرکت کردند. در ابتدا پرسشنامهی ۱۷ سؤالی راحتی ابزار دستی انتخاب و از طریق روش Forward-backward به فارسی ترجمه شد. روایی محتوایی آن توسط یک تیم ده نفری از خبرگان مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل عاملی اکتشافی جهت بررسی روایی ساختاری استفاده شد. جهت ارزیابی ثبات درونی و تکرارپذیری آزمون- بازآزمون از آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی درون طبقهای استفاده گردید. اثر سقف و کف جهت بررسی استفادهی آسان از ابزار تخمین زده شدند.
یافتهها: نسخهی فارسی راحتی ابزار دستی، روایی محتوایی خوبی را نشان داد. شاخص روایی محتوایی از ۰/۸۰ تا ۱/۰۰ و نسبت روایی محتوایی از ۰/۶۲ تا ۱/۰۰ بود. تحلیل عاملی منتج به استخراج دو عامل از بین دادهها گردید. اولین عامل عمدتاً مربوط به عملکرد و تعامل فیزیکی و دومین عامل مربوط به اثرات منفی بر بدن بود. آلفای کرونباخ برابر ۰/۷۴ و تکرارپذیری آزمون- بازآزمون برابر ۰/۷۴ به دست آمده که هر دو رضایتبخش بودند. مقادیر اثرات کف یا سقف مشاهده نشد.
نتیجهگیری: نسخهی فارسی پرسشنامهی راحتی ابزار دستی، مقیاسی مفید و قابل قبول برای ارزیابی راحتی ابزار دستی میباشد.