32 نتیجه برای رشید
مهرداد عنبریان، فاطمه رجبیان، محمدحسین قاسمی، رشید حیدری مقدم،
دوره 5، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران- پاییز 1396 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش پیشِ رو، بررسی تأثیر گوۀ پاشنه بر میزان فعالیت الکترومایوگرافی عضلات منتخب سمت راست و چپِ ناحیۀ کمر، هنگام بلند کردن بار بود.
روش‌کار: هفده مرد جوان در این مطالعۀ نیمه تجربی داوطلبانه شرکت کردند. آزمودنی‌ها، جعبه‌ای معادل ۱۰ درصد وزن بدن خود را از ارتفاع بالای مفصل ران بلند می‌کردند و با خم کردن زانو تا جایی پایین می‌آمدند که ران به موازات زمین قرار می‌گرفت و دوباره به وضعیت شروع برمی‌گشتند. این وظیفه ۹ بار در دو شرایط همراه و بدون گوۀ پاشنه انجام شد. متغیرهای میزان فعالیت نرمالیز شد و فرکانس میانۀ عضلات ارکتوراسپاین و مولتی‌فیدوس با سیستم الکترومایوگرافی ME۶۰۰۰ ثبت شد. همچنین، آزمودنی‌ها جعبۀ مذکور را در حالت ایستاده و با دست باز به مدت ۳۰ ثانیه در حالت استاتیک نگه می‌داشتند. از تست t همبسته برای تحلیل داده‌ها استفاده شد (۰/۰۵>P).
یافته‌ها: قرار دادن گوۀ پشت پاشنۀ پا هنگام نگه‌داشتن استاتیک بار، تغییر معناداری در میزان فرکانس میانۀ عضلۀ ارکتوراسپاین سمت راست ایجاد کرد(۰/۰۵>P). همچنین گوۀ پاشنه، باعث کاهش معنادار میزان فعالیت عضلات ارکتوراسپاین هر دو طرف و همچنین عضلۀ مولتی‌فیدوس سمت چپ، هنگام برداشتن دینامیکی بار شد (۰/۰۵>P). برای دیگر متغیرها تفاوت معناداری بین دو وضعیت دیده نشد (۰/۰۵>P).
نتیجه گیری: کاهش سطح فعالیت عضلات ناحیۀ کمر در این تحقیق در وضعیت همراه گوۀ پاشنه احتمالاً می‌تواند سبب تأخیر در بروز خستگی هنگام انجام این‌گونه وظایف شغلی شود. این نتایج ممکن است در طراحی کفش برای محیط‌های شغلی مفید باشد، هرچند ارائۀ نظر قطعی مستلزم انجام مطالعات دقیق بیشتری است.
یداله حمیدی، فرشید شمسائی، مهدی بگلری، زهرا طوسی، مریم فرهادیان،
دوره 5، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران- پاییز 1396 )
چکیده
زمینه و هدف: توجه به تعارض سازمانی و افسردگی اعضای هیئت‌علمی که خود آموزش‌دهندگان اصلی یک نظام آموزشی هستند، بسیار ضروری است زیرا افزایش تعارض سازمانی منفی می‌تواند بر کاهش سلامت عمومی افراد تأثیرگذار باشد. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی رابطۀ افسردگی شغلی با تعارض سازمانی در اعضای هیئت‌علمی انجام شد.
روش‌کار: این تحقیق از نوع همبستگی است و جامعۀ پژوهش‌شده، اعضای هیئت‌علمی علوم پایۀ ۷ دانشکدۀ تابعۀ دانشگاه علوم پزشکی در شهر همدان، به تعداد ۲۴۴ نفر و به‌صورت سرشماری در سال ۱۳۹۶ش بوده‌اند. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامۀ گلدبرگ و هیلر، به قصد سنجش افسردگی و پرسشنامۀ تعارض سازمانی استفاده شد. تحلیل داده‌ها به کمک روش‌های آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل رگرسیون برای مدل‌سازی با کمک نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۶ انجام گرفت.
یافته‌ها: میانگین نمرۀ افسردگی، تعارض سازمانی، تعارض با مدیر، هم‌ردیفان و مرئوس، به ترتیب ۰/۸، ۲۲ و ۶/۷، ۷/۹ و ۷/۴ بوده است. نتایج حاکی از وجود همبستگی و ارتباط مثبت و معنی‌دار بین افسردگی و تعارض سازمانی (۰/۴۱۵=r،۰/۰۰۱=P) بود. این ارتباط در دو بُعد تعارض با هم‌ردیفان (۰/۶۱۵=r، ۰/۰۰۱=P) و تعارض با مرئوس (۰/۶۲۸=r، ۰/۰۰۱=P) نیز مشاهده شد، ولی در بُعد تعارض با مدیر، ارتباط معنی‌داری دیده نشد.
نتیجه گیری: با توجه به وجود همبستگی بین تعارض سازمانی و افسردگی و ارتباط مثبت و مستقیم بین آنها، باید بر عوامل مختلف ایجاد تعارض در جامعۀ پژوهش‌شده تمرکز کرد و برای رفع و بهبود آنها به اقداماتی دست زد.
رشید حیدری مقدم، محمد بابامیری، مجید معتمدزاده، نسرین نوری،
دوره 5، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران- پاییز 1396 )
چکیده
زمینه و هدف: طراحی ابزار ممکن است نقش مهمی در توسعه مشکلات مرتبط با کار در دست و ساعد داشته باشد. با بهبود ویژگی‌های ارگونومیک ابزاردستی، سلامت کاربران و رضایت آنها ممکن است تحت تأثیر مثبت قرار گیرد. هدف از اجرای این پژوهش ارزیابی ناراحتی موضعی ناشی از استفاده از مدادهای رایج مورد استفاده توسط دانش آموزان مقطع ابتدایی و مقایسه آن با مداد ارگونومیک طراحی شده است.
روش‌کار: در این مطالعه، ۵۰ دانش‌آموز دختر که همگی راست دست بودند جهت انجام بررسی احساس ناراحتی موضعی هنگام استفاده از مدادهای رایج مورد استفاده خود و مداد ارگونومیک طراحی شده شرکت کردند. با هر نوع نوشت‌افزار مورد بررسی در مطالعه یک پاراگراف شامل پنج‌خط از کتاب فارسی نوشتند. در انتها نظرات آنها با استفاده از پرسشنامه LPD (ناراحتی وضعیتی موضعی) جمع‌آوری و با استفاده از آزمون‌های آماری من-ویتنی و t مستقل و توسط نرم‌افزار آماری SPSS نسخه ۲۳ آنالیز گردید.
یافته‌ها: نتایج به دست آمده از مقیاس LPD نشان داد که این مقیاس به منظور ارزیابی ناراحتی وضعیتی موضعی در بین دانش آموزان مدارس می‌تواند بسیار مفید باشد. همچنین نتایج مقایسه میانگین داده‌های حاصل از پرسشنامه LPD نشان داد که بین مدادهای رایج و مداد طراحی شده تفاوت معنی‌داری از نظر ایجاد ناراحتی وضعیتی موضعی وجود دارد.
نتیجه‌گیری: در این مطالعه مشخص شد که استفاده از مدادهای رایج باعث ایجاد درد، فشار، ناراحتی موضعی در دست، ساعد و شانه می‌شود. و استفاده از مداد ارگونومیک طراحی شده فشار و درد وارده بر دست و شانه را کاهش می‌دهد.
محمد بابامیری، رشید حیدری مقدم، بهنام محمدی، یونس محمدی،
دوره 5، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران- پاییز 1396 )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین شخصیت پویا با ایجاد شبکۀ ارتباطی با میانجی‌گری خشنودی شغلی انجام‌شده است.
روش کار: در این مطالعه طرح پژوهش از نوع همبستگی، از طریق الگویابی معادلات ساختاری (Structural Equation Modeling) است. جامعۀ مد نظرِ پژوهش حاضر تمام پرستاران شاغل در بیمارستانهای دولتی شهر همدان بودند که براساس روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد ۳۰۰ نفر به‌عنوان نمونۀ پژوهش حاضر انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این تحقیق مقیاس شخصیت پویای Bateman و Crant، پرسشنامۀ خشنودی شغلی کلی Brayfield و Roth و زیربعد ایجاد شبکۀ ارتباطی پرسشنامۀ رفتارهای پویایAshford و Black بودند. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از روش همبستگی و تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزارهایSPSS و AMOS نسخۀ۱۸ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بین شخصیت پویا با خشنودی شغلی و ایجاد شبکۀ ارتباطی رابطۀ مثبت و معنی‌داری وجود دارد. نتایج تحلیل مسیر از برازندگی الگو با داده‌ها حمایت کرد. یافته‌ها نشان داد که خشنودی شغلی، رابطۀ بین شخصیت پویا با ایجاد شبکۀ ارتباطی را میانجی‌گری می‌کند.
نتیجه‌گیری: خشنودی شغلی موجب تقویت تلاش افرادِ با شخصیت پویا برای ایجاد شبکۀ ارتباطی می‌شود و شبکۀ ارتباطی شغلی را گسترده‌تر می‌کند.
رشید حیدری مقدم، محمد بابامیری، مجید معتمدزاده، مریم فرهادیان، کمال ابراهیمی،
دوره 5، شماره 4 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ایستگاه کاری تأثیر عمده بر اختلالات اسکلتی ـ عضلانی دارد، و به همین دلیل توجه به ایستگاه کاری کارکنان ضروری است. این بررسی با هدف مشخص کردن تأثیر ایستگاه کاری بر دردهای اسکلتی ـ‌عضلانی در کارکنان اداری انجام شده است.
روش کار: ۳۰نفر کارمند اداری در این بررسی توصیفی ـ تحلیلی شرکت کردند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامۀ اختلالات اسکلتی ـ‌عضلانی نوردیک در مداخلۀ طراحی ارگونومیک سه ایستگاه کاری (نشسته، ایستاده و نشسته ـ‌ایستاده) قبل و بعد از مداخله جمع‌آوری و برای تحلیل داده‌ها از آزمون t و رگرسیون چندگانه استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین (انحراف معیار) سن و سابقۀ کار ۳۰ کارمند شرکت‌کننده به‌ترتیب ۳/۴۴(۵) و ۲۰(۵) سال بود. بین نوع ایستگاه کاری قبل و بعد از مداخله، با ابراز ناراحتی‌های اسکلتی ـ عضلانی، ارتباط معنی‌دار (۰/۰۲P=) و همچنین بین متغیرهای اختلالات اسکلتی ـ عضلانی در شانه، گردن، کمر و دست/مچ دست با ایستگاه‌های کاری ارتباط معنی‌دار وجود داشت. ارتباط بین سن، سابقۀ کار و شاخص BMI با اختلالات اسکلتی ـ عضلانی هم معنی‌دار بود.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج این بررسی، بهترین ایستگاه کاری موقعیت نشسته ـ ایستاده است. بنابراین، با تغییر نوع ایستگاه‌های کاری، ناراحتی‌های اسکلتی ـ عضلانی کارمندان به‌طور مطلوب کاهش می‌یابد.
محمد بابامیری، فخرالدین قاسمی، رشید حیدری مقدم، جلیل درخشان، مهنوش کریمی،
دوره 5، شماره 4 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ارگونومی مشارکتی به معنی مشارکت فعال همۀ اجزای سازمان در توسعه و اجرای دانش ارگونومی به قصد ارتقای شرایط محیط کار، کیفیت و بهره‌وری سازمان است. این بررسی با هدف مشخص کردن روند مناسب شرایط کار با رویکرد ارگونومی مشارکتی و تأثیر آن بر صنایع چاپ صورت گرفته است.
روش کار: این بررسی از نوع مداخله‌ای است و در یکی از مراکز صنایع چاپخانه‌ای انجام شده است. برای شناسایی ریسک‌فاکتورهای ارگونومیکی از «پرسشنامۀ نوردیک» و «نکات بازبینی ارگونومی» و برای ارزیابی کیفیت زندگی کاری شاغلان از «پرسشنامۀ تعدیل‌شدۀ کیفیت زندگی کاری NIOSH» استفاده و بررسی نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS۲۰ و آزمون تی زوجی انجام شده است.
یافته‌ها: بررسی شاخص‌های بهداشت، سلامت و شرایط کار براساس فهرست بازبینی تکمیلی قبل و بعد از به‌کارگیری نکات بازبینی با رویکرد ارگونومی مشارکتی نشان‌دهندۀ افزایش معنادار است. تحلیل یافته‌ها با استفاده از آزمون تی زوجی بهبود بارزی را از لحاظ آماری در کیفیت زندگی کاری و کاهش اختلالات اسکلتی ـ عضلانی بعد از مداخله نشان می‌دهد (۰/۰۰۰۱ > P).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج می‌توان گفت توانایی و مهارت‌های فنی اجتماعی افراد با قرار گرفتن در فرایند ارگونومی مشارکتی افزایش پیدا کرده است. افزایش کیفیت زندگی شاغلان در نیل به هدف ارتقای سلامت آنان و کاهش حوادث شغلی نقش بسزایی دارد. بنابراین اجرای برنامۀ ارگونومی مشارکتی با همکاری مدیران صنایع گامی مؤثر در راستای دستیابی به رضایت و سلامت نیروی انسانی است.
رشید حیدری مقدم، مهرانه شعبانی، یونس لطفی، فخرالدین قاسمی، یونس محمدی،
دوره 6، شماره 2 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: جمع‌آوری اطلاعات آنتروپومتریکی باید به‌صورت مداوم انجام شود؛ زیرا نیازی ضروری برای طراحی تجهیزات، ابزاردستی و وسایل است. همچنین ابعاد آنتروپومتریک در طول زمان تغییر می‌کند. طراحی مناسب ابزار دستی به کارایی، تناسب بهتر و خستگی کمتر انسان کمک می‌کند. در پژوهش حاضر داده‌های آنتروپومتریکی ابعاد دست زنان و مردان راست‌دست و چپ‌دست جمع‌آوری شده است.
روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی است و ۵۷۶ نفر در آن شرکت کرده‌اند. در این مطالعه با استفاده از کولیس دیجیتالی ۱۰ بعد آنتروپومتریک دست طبق اصول اندازه‌گیری فیزانت و در شرایط یکسان اندازه‌گیری شد. ابعاد آنتروپومتریک شامل اندازه‌گیری طول و کف دست، عرض وکف دست، طول انگشتان (m۵-m۴-m۳- m۲-m۱) و حداکثر ضخامت گرفتن قطر چنگش بود. شاخص‌های توصیفی مانند صدک ۵، ۵۰ و ۹۵ ام، ماکزیمم و مینیمم، میانگین و انحراف‌معیار با نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۶ محاسبه شده است.
یافته‌ها: در این پژوهش ۲۹۰ زن و ۲۸۶ مرد شرکت داشتند. میانگین و انحراف‌معیار سن(۹/۹۵±۴۰/۵۸)، قد (۱/۱۴±۱/۶۶)،BMI (۴/۵۰±۲۶/۸۵) بود. تعداد افراد راست‌دست (۹۰/۸%) و چپ‌دست (۹/۲%) بود. اختلاف میانگین طول دست، طول کف دست، عرض دست، طول انگشت شست، طول انگشت میانی، طول انگشت کوچک، حداکثر ضخامت گرفتن زنان و مردان با ۰/۰۱>P value معنادار شد. تمام ابعاد دست در مردان بزرگ‌تر از دست زنان بود.
نتیجه‌گیری: ابعاد آنتروپومتری تحت‌تأثیر فاکتورهایی مثل جنس، سن، ژنتیک و حتی نوع تغذیه، شغل و دیگر فاکتورها است. از آنجا که اندازه ابعاد دست زنان و مردان اختلاف دارد، برای طراحی ابزارهای دستی که زنان و مردان به‌صورت مشترک از آنها استفاده می‌کنند، باید از بانک اطلاعات آنتروپومتری دو جامعه استفاده شود. نتیجه این پژوهش می‌تواند در طراحی و طراحی مجدد هر وسیله و ابزار دستی، با هدف بهبود کاربری برای کاربران استفاده شود.
محمد بابامیری، رشید حیدری مقدم، فخرالدین قاسمی، محمد غفاری، مهدی رضیئی، خدیجه بنده الهی، علیرضا مرتضی پور،
دوره 6، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1397 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه، استفاده از اینترنت میان دانشجویان رواج زیادی پیدا کرده است. اعتیاد به شبکه‌های مجازی و بازی‌های آنلاین می‌تواند تبعات مختلفی از جمله تهدید سیستم اسکلتی ـ عضلانی را در این افراد برجای بگذارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین تأثیر اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین بر درد مچ دست دانشجویان است.
روش کار: مطالعۀ حاضر بین ۶۶۵ نفر از دانشجویان انجام پذیرفته است. جمع‌آوری اطلاعات به‌وسیلۀ سه پرسشنامۀ استفادۀ آسیب‌زا از بازی‌های اینترنتی، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و اختلالات اسکلتی عضلانی نوردیک انجام شد. اطلاعات به‌وسیلۀ آزمون‌های کای دو و تی مستقل مقایسه شدند و درنهایت مدل رگرسیون لجستیک در سطح معناداری ۰/۰۵ ارائه شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین می‌تواند احتمال ابتلا به درد در ناحیۀ مچ دست را افزایش دهد. جنسیت، در اثرگذاری اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی روی درد در ناحیۀ مچ دست، اختلاف معناداری ایجاد می‌کرد. از دیگر نتایج مطالعۀ حاضر می‌توان به تاثیر عدم اختلاف سن و سطح تحصیلات افراد شرکت‌کننده، بر درد در ناحیۀ مچ دست اشاره داشت.
نتیجه‌گیری: طبق نتایج به‌دست‌آمده، می‌توان اظهار داشت که احتمال ارتباط بین اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و انجام بازی‌های آنلاین با درد در ناحیۀ مچ دست وجود دارد. حال با توجه به شیوع نسبتا زیاد این اعتیاد میان دانشجویان، باید تمهیدات مناسبی درخصوص کاهش عوارض و صدمات ناشی از آن به‌ویژه در ناحیۀ مچ دست اندیشیده شود.
ندا مهدوی، مریم زارعی، نگین کشوری، یونس محمدی، مهدی زارعی، رشید حیدری مقدم،
دوره 8، شماره 1 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های برقرار تعادل ارگونومی، برقراری تناسب محدودیت‌ها و توانمندی‌های انسان با ویژگی‌ها و نیازمندی‌های شغل است؛ بنابراین هدف این مطالعه بررسی مشخصات فیزیولوژیک کارکنان خدمات، تأسیسات و انتظامات یک سازمان کاری و تعیین تناسب آنها با مشاغلشان است.
روش کار: در این مطالعه مقطعی که در سال ۱۳۹۸ انجام شد، ۷۰ نفر از کارکنان یک سازمان (۱۵ نفر بخش تأسیسات، ۳۸ نفر بخش خدمات، ۱۷ نفر بخش انتظامات) با استفاده از پله آزمون کوئینز کالج، تحلیلگر ترکیبات بدن مدل N۲۰، ترازوی SECA، ضربان‌سنج Polar مدل RS۸۰۰CX و فرم کوتاه پرسش نامه بین‌المللی فعالیت جسمانی (International Physical Activity Questionnaire: IPAQ) ارزیابی شدند. به منظور تحلیل نتایج از آمار توصیفی استفاده شد. مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون ANOVA، بررسی معناداری تفاوت میانگین‌ها به‌کمک آزمون Tukey و تعیین روابط متغیرها با آزمون همبستگی اسپیرمن و نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ صورت گرفت.
یافته‌ها: شاخص توده بدنی (Body Mass Index: BMI) و درصد چربی (Fat percentage: Fat%) در میان کارکنان فراتر از گستره‌های بهینه بود. نسبت کمر به لگن (Waist to Hip Ratio: WHR) نیز در محدوده مجاز قرار داشت. همچنین، میانگین بیشترین اکسیژن مصرفی کارکنان (Maximum Volume of Oxygen consumption: VO۲max) mL/kg/min (۱/۴۲) ۳۳/۶۲ و میانگین بیشینه ظرفیت کاری (Physical Work Capacity: PWCmax) آنها kcal/min (۴/۴۶) ۱۶/۶۳ بود.
نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده نامناسب‌بودن سطح برخی ترکیبات بدنی، آمادگی جسمانی ضعیف و تناسب نداشتن قابلیت‌های فرد و نیازمندی‌های شغلی است. استفاده از آزمون‌های استاندارد استخدام، فراهم‌آوری امکان فعالیت‌های ورزشی (از سوی سازمان‌ها) و یافتن شاخص‌های تلفیقی که هم‌زمان قابلیت‌های جسمانی، روانی، اجتماعی و محیطی، افراد را برای تعیین ظرفیت کاری مدنظر قرار می‌دهد. (از سوی محققان) می‌تواند گام‌هایی تسهیل‌کننده برای برقراری تعادل ارگونومیکی در محیط‌های کاری باشد.
ندا مهدوی، جواد فردمال، ایمان دیانت، حسن ختن لو، رشید حیدری مقدم،
دوره 8، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1399 )
چکیده
زمینه و هدف: خستگی مشکلی بسیار شایع در میان کارکنان است. خستگی عضلانینیز به عنوان یکی از پیامدهای خستگی عمومی ناشی از ریسک‌فاکتورهای متعددی است. این مطالعه با هدف توصیف خستگی عضلانی کارکنان دارای وظایف دستی مختلف و یافتن رابطه آن با ریسک‌فاکتورهای روانی-اجتماعی انجام شد.
روش کار: در این مطالعه برای تعیین میزان کاهش در نیروی چنگش (یا خستگی)، از دینامومتر هیدرولیک جامار استفاده شد. نیروی چنگش دست راست و چپ 157 آزمودنی دارای معیارهای ورود، در سه سطح شغلی، طی یک شیفت کاری8 ساعته، سه بار ثبت شد. ریسک‌فاکتورهای روانی-اجتماعی نیز با استفاده از پرسشنامه روانی-اجتماعی کوپنهاگن ارزیابی و رابطه آنها با نیروی چنگش و خستگی چنگش مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: به ترتیب 61%، 62% و 69% کارکنان مشاغل دارای وظایف سبک، متوسط و سنگین در فاز دوم مطالعه خستگی چنگش را تجربه کردند. به نظر می‌رسد با بیشتر شدن نیرو/سرعت موردنیاز و سختتر شدن انجام وظایف، خستی چنگش بیشتری در دست راست شاهد خواهیم بود. روند کاهشی نیروی چنگش و افزایش خستگی چنگش، در مشاغل سنگین مشهودتر بود. هیچگونه همبستگی متوسط یا قوی بین ریسک‌فاکتورهای روانی-اجتماعی با خستگی چنگش مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: کارکنان مشاغل دارای وظایف دستی سنگین به علت ماهیت شغل آنها (نیاز به اعمال نیروی زیاد) نسبت به کارکنان سایر سطوح شغلی، خستگی چنگش بیشتری در دست راست خود تجربه نمودند. نمیتوان نتیجه‌گیری قاطعی در مورد تأثیر ریسک‌فاکتورهای روانی-اجتماعی بر خستگی چنگش ارائه نمود. بررسی تأثیر بارهای شناختی شغل و ابعاد آنتروپومتری دست بر خستگی چنگش می‌تواند موضوعی جذاب برای مطالعات آینده باشد.
رشید حیدری مقدم، علی اکبر خاصه، حسین وکیلی مفرد، عباس فتاحی، محمدرضا امیری،
دوره 9، شماره 2 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1400 )
چکیده
زمینه و هدف: هر فعالیت علمی، نیازمند آگاهی از فعالیت‌های مرتبط پیشین است؛ به‌گونه‌ای که جنبه‌های مختلف آن بهتر بررسی شود تا بتوان به میراث فکری غنی‌تری دست یافت. از این رو هدف این پژوهش، شناسایی سیر تکاملی و تاریخی پژوهش‌های حوزه ارگونومی با استفاده از دو تکنیک علم سنجی RPYS و RPYSCO است.
روش کار: این پژوهش کاربردی با روش علم‌سنجی انجام شده است که از نظر گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی می‌باشد. داده‌های پژوهش از ۳۱۲۳۹ مقاله در حوزه ارگونومی که بین سالهای ۲۰۰۰ تا پایان ۲۰۱۹ در پایگاه Web of Science نمایه شده‌اند، بدست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش، همه آثاری که در فهرست منابع این مقالات مورد استناد قرار گرفته بودند، با استفاده از نرم‌افزار CRExplorer مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: براساس داده‌های حاصل از این پژوهش، در حوزه ارگونومی، از سال ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ به طور کلی ۱۹ جهش در دو بازه زمانی ۱۷۰۰-۱۹۰۰ و ۲۰۰۰-۱۹۰۰ رخ داده است. مقالۀ Fitts با عنوان «The Information Capacity Of The Human Motor System In Controlling The Amplitude Of Movement» در سال ۱۹۵۴ به عنوان اثر قدیمی و شاخص شناسایی شد. بر اساس نتایج روش RPYS-CO بیش تر تأثیر در هم‌استنادی مربوط به آثار سالهای ۱۹۹۷ و ۲۰۰۴ است که در مورد قانون Fittsبوده و بیش ترین هم‌استنادی با مقاله شاخص را داشتند.
نتیجه‌گیری: در سالهای ۱۷۰۰-۱۹۰۰ اثرهای تاثیرگذار در حوزه روان‌شناسی، بیولوژی و اقتصاد بوده و در سالهای ۲۰۰۰-۱۹۰۰ اثرهای تاثیرگذار در حوزه تئوری‌های روان‌شناسی، محیط کار و متدولوژی تحقیق بودند.
فخرالدین قاسمی، رشید حیدری مقدم، پیام خانلری،
دوره 9، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1400 )
چکیده
زمینه و هدف: کارکنان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برای محافظت از خود و بیماران در برابر آلودگی از دستکش‌های پزشکی استفاده می‌کنند. پوشیدن دستکش ممکن است چابکی دستی و قدرت چنگش را کاهش داده و در اجرای کارها تداخل ایجاد کند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر پوشیدن دستکش‌های پزشکی بر روی قدرت چنگش و چابکی دستی با استفاده از تست‌های چابکی جایگزین انجام شده است.
روش کار: در این مطالعه ۲۰ نفر (۱۰ زن، ۱۰ مرد) شرکت کردند. شرکت کنندگان در سه حالت بدون دستکش، با دستکش لاتکس و با دستکش نیتریل با دو تست پگ بورد ۹ روزنهای و پگ بورد اصلاح شده مورد آزمایش قرار گرفتند. راحتی کار با دستکش، پوشیدن و درآوردن دستکش هم با استفاده از مقیاس ذهنی ارزیابی شد.
یافته‌ها: گستره سنی شرکت کنندگان ۲۰ تا ۴۰ سال با میانگین ۲۹/۴۵ سال بود. تفاوت معنی‌داری در چابکی بین دست بدون دستکش و دستکش نیتریلی در تست پگ بورد ۹ روزنهای وجود داشت. در تست پگ بورد اصلاح شده، چابکی دست بدون دستکش با هر دو دستکش لاتکس و نیتریل تفاوت‌های معنی‌داری وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد که پوشیدن هر نوع دستکشی منجر به کاهش معنی دار قدرت چنگش دست افراد می‌شود. بدترین نمره ارزیابی راحتی، به پوشیدن دستکش‌ها اختصاص یافت.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد پوشیدن دستکش منجر به کاهش امتیاز چابکی با استفاده از تست‌های جایگزین و قدرت چنگش با استفاده از دینامومتر بالون می‌شود. همچنین تست پگ‌بورد اصلاح شده برای ارزیابی چابکی دستکش‌های پزشکی پیشنهاد می‌شود. پوشیدن دستکش‌های لاتکس و نیتریل مشکل است و این موضوع باید در طراحی‌ها در نظر گرفته شود.
پریچهر رشیدی ملکسری، محسن گرگانی فیروزجائی، شهناز طباطبایی، فاطمه چهاراقران،
دوره 9، شماره 4 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1400 )
چکیده
زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی- عضلانی و پایین بودن سطح کیفیت زندگی از رایج‌ترین اختلالات و مشکلات در بین شالیکاران دنیا می‌باشند. شالیکاران در معرض وضعیت‌های بدنی نامناسب، ساعات کار طولانی و شرایط پر تنش محیطی هستند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی مقایسه‌ای انواع روش‌های شالیکاری بر شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و کیفیت زندگی شالیکاران گیلانی می‌باشد.
روش‌کار: مطالعه‌ی حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بوده و از میان جامعه‌ی شالیکاران، ۱۵۰ نفر به عنوان گروه نمونه (۱۰۰ شالیکار سنتی و ۵۰ شالیکار نیمه مدرن) در نظر گرفته شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسش‌نامه‌های دموگرافیک Nordic (NMQ)، کیفیت زندگی Lancashire (۹۴ سؤالی) بوده و تمامی تحلیل‌ها در سطح معنی‌داری ۹۵ درصد انجام پذیرفت.
یافته‌ها: شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در نواحی گردن، تحتانی پشت، شانه، در شالیکاران سنتی در مقایسه با نیمه مدرن بیشتر بوده و بین آنها در نواحی یاد شده تفاوت معنی‌داری وجود داشت. همچنین مشخص شد شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و نوع شالیکاری در کیفیت زندگی شالیکاران مؤثر نبوده است.
نتیجه‌گیری: اختلالات اسکلتی- عضلانی در قسمت تحتانی پشت، بیانگر وضعیت بدنی نامناسب در حین شالیکاری و شرایط کاری پرتنش شالیکاران می‌باشد.
مهسا حیدری، فرشید باباپور مفرد، حامد شاه حسینی،
دوره 10، شماره 1 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1401 )
چکیده
اهداف: با توجه به تأثیر کنترل (Body mass index) BMI در زندگی، از تعیین گروه BMI با ویژگی‌های چهره می‌توان جهت توسعه‌ی سیستم‌های پزشکی از راه دور و حذف محدودیت‌های ابزارهای اندازه‌گیری بخصوص برای افراد ناتوان بهره برد، تا پزشکان بتوانند به شکل آنلاین در شرایط پاندمی کووید-۱۹ به افراد کمک کنند.
روش کار: در این پژوهش از تصاویر چهره‌ی افراد سفیدپوست، سیاه‌پوست و آسیایی، ۱۸ تا ۸۱ سال با BMI نرمال و اضافه وزن، ویژگی‌های جدید و برخی ویژگی‌های مقالات پیشین استخراج شد. سپس در سه گام مجزا، عملکرد جنگل تصادفی و ماشین بردار پشتیبان یک‌بار با کل ویژگی‌ها و یک‌بار با ویژگی‌های منتخب بر اساس ضریب همبستگی Pearson سنجیده شد. تصاویر چهره در گام اول در قالب یک گروه، در گام دوم با تقسیم‌بندی به گروه‌های بیضی، مربعی و گرد و در گام آخر با دسته‌بندی بر اساس جنسیت بررسی شده‌اند. پیاده‌سازی در نرم‌افزار متلب R۲۰۱۵b انجام شد.
یافته‌ها: نتایج استفاده از ویژگی‌های منتخب چهره‌ی ۹۷ زن و ۹۲ مرد نشان می‌دهد، جنگل تصادفی در گروه‌های زنان و چهره‌ی مربعی با دقت‌های ۷۵/۹۱ و ۳۰/۸۷ درصد و ماشین بردار پشتیبان در گروه‌های زنان، چهره‌ی مربعی و گرد با دقت‌های ۹۴/۸۴، ۸۴/۱۲ و ۸۴ درصد بهترین عملکرد را داشتند. همچنین استفاده از این ویژگی‌ها به جای کل ویژگی‌ها سبب بهبود عملکرد شد.
نتیجه‌گیری: با تقسیم‌بندی تصاویر چهره بر اساس شکل و جنسیت و نیز انتخاب ویژگی‌های مناسب می‌توان با دقت بهتری افراد را در گروه‌های BMI دسته‌بندی کرد تا کارآیی سیستم‌های پزشکی از راه دور را به ویژه برای افراد ناتوان افزایش داد.
پیام خانلری، نورزمان رشید،
دوره 10، شماره 1 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1401 )
چکیده
امید کلات‌پور، رشید حیدری مقدم، ایرج محمدفام، مریم فرهادیان، محمدرضا توکل،
دوره 10، شماره 2 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1401 )
چکیده
اهداف: ریسک‌پذیری، یکی از جنبه‌های شخصیتی است که در بروز حوادث مؤثر می‌باشد؛ بنابراین افراد با ریسک‌پذیری بالا نبایستی در مشاغل حساس که باعث بروز حوادث می‌شوند بکار گرفته شوند. هدف از این مطالعه، ساخت و بررسی اعتبار پرسش‌نامه‌ی ریسک‌پذیری اپراتورهای اتاق کنترل از طریق بررسی پتانسیل رویدادهای مغزی بود.
روش کار: ابتدا سؤالات از مراجع علمی معتبر بر اساس مدل مفهومی انتخاب شدند. سپس با استفاده از روایی، صورت سؤالات پرسش‌نامه‌ی اولیه انتخاب شد و توسط ۱۷۸ نفر از اپراتورهای اتاق کنترل تکمیل گردید. با استفاده از آنالیز عاملی اکتشافی بهترین سؤالات پرسشنامه استخراج شد. تست-تست مجدد پس از سه ماه جهت قابلیت تکرارپذیری توسط ۴۲ نفر تکمیل گردید. جهت بررسی رویداد مغزی از الکتروانسفالوگرافی به همراه بالون آنالوگ ریسکی استفاده شد. ضریب ارتباط بین پتانسیل رویدادهای مغزی و نیز رفتار ریسکی در نرم‌افزار با امتیاز پرسش‌نامه‌ی تهیه شده سنجیده شده است.
یافته‌ها: آنالیز عاملی یک عامل و ۱۳ سؤال را به عنوان بهترین سؤالات مشخص کرد. ضریب آلفای کرونباخ ۰/۹۱ به دست آمد. ضریب ارتباط Spearman بین پرسشنامه و ریسک‌پذیری رفتاری ۰/۳۸ (۰/۷۰ = η۲، ۰/۰۱ = P) محاسبه شد. ضریب ارتباط بین پرسشنامه و رویداد مغزی P۳۰۰ ۰/۶۳ (۰/۹۹ = η۲، ۰/۰۱ = P) محاسبه شد.
نتیجه‌گیری: پرسش‌نامه‌ی ریسک‌پذیری اپراتورهای اتاق کنترل (Operator Room Risk-taking Questionnaire) ORTQ شامل ۱۳ سؤال است که می‌تواند به عنوان ابزاری مناسب برای بررسی ریسک‌پذیری اپراتورهای اتاق کنترل و همچنین برای اهداف تحقیقاتی استفاده شود. این پرسشنامه دارای سه بعد شخصیتی ریسک‌پذیری، تکانشگری و جسارت است.
رشید حیدری مقدم، علیرضا مرتضی‌پور، خدیجه نجفی قبادی، حمید سعیدنیا، سعیده مسافرچی،
دوره 10، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1401 )
چکیده
اهداف: اهمیت شغل جراحی و میزان بار کار بالای آن بر کسی پوشیده نیست. تاکنون مطالعات مختلفی با ابزار ناسا-تی‌ال‌ایکس و دیگر ابزارهای رایج برای اندازه گیری بار کاری جراحان استفاده شده است. مطالعه حاضر به دنبال بررسی ارتباط بین بارکارذهنی جراحان با بهره‌وری آنها از طریق اعتباریابی ابزار تخصصی این شغل در فرهنگ ایرانی می‌باشد.
روش کار: پس از بررسی روایی و پایایی ابزارهای "SURG-TLX" و بهره وری، از آنها در میان ۶۰ جراح برای بررسی ارتباط بارکاری با بهره‌وری آنها (ابزار WHO-HPQ) استفاده گردید. از شاخص‌های روایی محتوا، ضریب آلفا کرونباخ و ضریب همبستگی اسپیرمن برای تحلیل نتایج استفاده گردید.
یافته‌ها: هر دو ابزار در فرهنگ ایرانی دارای روایی و پایایی مطلوب بودند. نتایج ارتباط زیرمقیاس‌های بارکارذهنی با ابعاد مختلف بهره‌وری نشان داد که بین بعضی از ابعاد بار کارذهنی شامل نیازهای ذهنی (ضریب همبستگی ۰/۶۵- و سطح معناداری ۰/۰۲)، نیازهای فیزیکی (ضریب همبستگی ۰/۵۴- و سطح معناداری ۰/۰۴) و نیازهای زمانی (ضریب همبستگی ۰/۴۴- و سطح معناداری ۰/۰۲) با نمره کلی بهره‌وری ارتباط معکوس و معنادار وجود داشت. علی‌رغم ارتباط معکوس بقیه ابعاد بار کار ذهنی با نمره کلی بهره‌وری در جراحان، این ارتباط معنادار نبود. نتایج حاکی از ارتباط معکوس و معناداری بین بعضی از زیر مقیاس‌های بارکارذهنی و بعضی از زیر مقیاس‌های بهره‌وری بود.
نتیجه‌گیری: علاوه بر امکان استفاده از این ابزارها در مطالعات آتی کشور ایران، با توجه به ارتباط مستقیم بارکاری و بهره‌وری در جراحان، می‌توان تدابیری برای حفظ بار کاری در سطح استاندارد و پیشگیری از کاهش بهره وری آنان اندیشید.
محمد بابامیری، رامین رحمانی، رشید حیدری مقدم، مهرانه شعبانی،
دوره 11، شماره 2 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1402 )
چکیده
اهداف: در محیط‌های کاری، آن عامل اصلی که می‌تواند کنترل کارکنان را در هم بشکند و زمینه‌ی بروز پرخاشگری در کارکنان را فراهم کند، استرس شغلی است. به همین دلیل، در این پژوهش، نقش مدل عدم تعادل تلاش-پاداش در بروز زورگویی در محیط‌کار بررسی شده است.
روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی و تحلیلی است. در پژوهش حاضر، به‌منظور سنجش متغیرها، از دو پرسش‌نامه‌ی خود‌گزارش‌دهی عدم توازن تلاش-پاداش سیگریست و اعمال منفی استفاده شد. جامعه‌ی پژوهش کارکنان یکی از پتروشیمی‌های واقع در جنوب کشور بودند و با استفاده از روش سرشماری، تعداد ۲۰۲ نفر وارد مطالعه شدند. تجزیه‌و‌تحلیل‌ها با نرم‌افزار SPSS۱۸ و با روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی انجام شد.
یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار سن و سابقه‌ی کار افراد شرکت‌کننده در مطالعه‌ی حاضر به‌ترتیب، برابر با ۹/۳۲±۴۰/۱۳ و ۹/۵۰±۱۵/۹ سال بود. ۱۴۷ نفر (۷۲/۸ درصد) از شرکت‌کنندگان زن و ۱۷۴ نفر (۸۶/۱ درصد) متأهل بودند. از نظر وضعیت تحصیلات نیز مشخص شد که ۱۰/۹ درصد دارای مدرک کاردانی، ۸۱/۲ درصد دارای مدرک کارشناسی و مابقی افراد دارای مدرک کارشناسی‌ارشد یا بالاتر بودند. حدود سه‌چهارم افراد استخدام رسمی بودند. بر اساس نتایج مدل رگرسیون چندمتغیره، از بین متغیرهای بررسی‌شده در این مطالعه، عدم توازن تلاش-پاداش و تعهد افراطی به‌صورت معناداری قادر به پیش‌بینی تغییرات نمره‌ی زورگویی بودند (۰/۰۰۱>P).
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، کارکنانی که بین درون‌دادها و برون‌دادها در شغل احساس عدم تعادل دارند و همچنین، کارکنانی که دارای ویژگی تعهد افراطی هستند، بیشتر رفتارهای منفی به‌شکل زورگویی در محیط کار بروز می‌دهند.
شیوا محمدجانی کومله، محمد امین رشیدی، عظیم اکبری،
دوره 12، شماره 4 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران- در دست انتشار 1403 )
چکیده
اهداف: کارمندان بخش اداری به‌دلیل سروکار داشتن طولانی‌مدت با رایانه اغلب در معرض ابتلا به اختلالات اسکلتی‌عضلانی قرار دارند. همچنین به‌دلیل سروکار داشتن روزانه با ارباب‌رجوع دارای بارِ کاری ذهنی بالا و استرس شغلی هستند. هدف از این مطالعه ارزیابی شیوع اختلالات اسکلتی‌عضلانی، بارِ کاری ذهنی، سلامت عمومی و استرس شغلی کارمندان اداری به جهت ارتقای شرایط کاری آنان است.
روش کار: مطالعه از نوع مقطعی توصیفی‌تحلیلی است که در بین کارمندان اداری یک شرکت مهندسی در سال ۱۴۰۰ انجام شد و در نهایت ۱۱۹ نفر در مطالعه به روش سرشماری شرکت کردند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و چک‌لیست‌های ROSA، کرنل، NASA-TLX، GHQ و استرس شغلی HSE-UK استفاده شد و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS، آمار توصیفی و آزمون‌های تی تست مستقل و آنالیز واریانس یک‌طرفه انجام گرفت.
یافته‌ها: براساس ارزیابی پوسچر با روش ROSA، میانگین نمره نهایی ROSA برابر با ۱/۰۳±۴/۳۳ به دست آمد. بررسی بارِ کاری ذهنی با شاخص NASA-TLX نشان داد که ۷۸% کارکنان دارای بارِ کاری ذهنی بالا هستند. طبق پرسشنامه GHQ، میانگین نمره نهایی سلامت عمومی نیز ۱۱/۷۳±۲۴/۴ است. همچنین، براساس پرسشنامه استرس شغلی HSE-UK، بیش از ۸۰% (۱۰۳ نفر) کارکنان دارای استرس شدید و ۱۲% (۱۵ نفر) در وضعیت استرس بحرانی بودند. ارتباط معناداری بین استرس شغلی با شاخص توده بدنی و سن مشاهده شد (۰/۰۵>P).
نتیجه‌گیری: اقدامات مداخله‌ای و کنترلی درجهت بهبود وضعیت اختلالات اسکلتی‌عضلانی، بارِ کاری، سلامت عمومی و استرس شغلی امری لازم به نظر می‌رسد.
فاطمه رضایی پورمشیزی، بهروز حاجیلو، رشید حیدری مقدم، سارا عنبریان، مهرداد عنبریان،
دوره 13، شماره 1 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران- در دست انتشار 1404 )
چکیده
زمینه و هدف: عضلات مرکزی بدن افراد مبتلا به کمردرد، الگوی متفاوتی از فعالیت را نسبت به گروه سالم حین بلندکردن بار نشان می‌دهند. این موضوع ممکن است به علت تغییر مکانیسم‌های کنترلی نخاعی نظیر سینرژی‌های عضلانی باشد. هدف از این مطالعه مقایسه الگوی سینرژی منتخبی از عضلات مرکزی بدن و اندام تحتانی حین بلندکردن و پایین گذاشتن بار با دو روش متفاوت در زنان مبتلا به کمردرد غیراختصاصی در مقایسه با گروه سالم بود.
روش کار: در این مطالعه تعداد 18 زن سالم و 18 زن باسابقه کمردرد غیراختصاصی شرکت کردند. فعالیت 8 عضله مرکزی بدن و اندام تحتانی حین بلندکردن بار به مقدار 10 درصد جرم آزمودنی‌ها با دو تکنیک استوپ و اسکات ثبت شد. سپس با استفاده از روش الگوریتم فاکتورسازی ماتریس غیر منفی، الگوی سینرژی‌های عضلانی استخراج شد. از روش همبستگی پیرسون و تی مستقل جهت مقایسه الگوهای سینرژی استفاده شد (05/0p<).
یافته‌ها: بیماران مبتلابه کمردرد، الگوی سینرژی عضلانی متفاوتی در مقایسه با گروه سالم در هر دو تکنیک استوپ و اسکات داشتند. پیک الگوهای سینرژی عضلانی افراد بیمار در هر دو تکنیک با افراد سالم متفاوت بود؛ که در چرخه زمانی متفاوتی از بلندکردن بار ایجادشده بودند.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به کمردرد غیراختصاصی از الگوهای سینرژی متفاوتی برای بلندکردن بار استفاده می‌کنند و احتمال دارد سیستم کنترلی بدن در افراد مبتلا به کمردرد به‌صورت متفاوتی نسبت به افراد سالم پاسخ دهد. البته ممکن است که تغییرات مشاهده‌شده در وزن نسبی عضلات در افراد بیمار و سالم ناشی از تغییرات به وجود آمده در الگوهای سینرژی عضلانی باشد که نیازمند مطالعات بیشتر است.
