پیام خود را بنویسید

جستجو در مقالات منتشر شده


324 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي

دکتر رحم خدا جوادی، محسن رسولی، جعفر حسنی،
دوره 7، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: کیفیت زندگی کاری از عوامل مؤثر ارتقا و حفظ معلمان در شغلشان است. هدف این پژوهش طراحی و اعتبارسنجی پرسشنامه کیفیت زندگی کاری معلمان است.
روش کار: در این پژوهش از رویکرد اکتشافی متوالی (مدل تدوین ابزار) استفاده و در مرحله کیفی با روش مصاحبه نیمه‌ساختار شاخص‌های کیفیت زندگی کاری معلمان شهرستان کرج در سال تحصیلی ۹۵-۹۴ شناسایی شدند. ۱۲ معلم (۹ مرد و ۳ زن) به روش نمونه‌گیری هدفمند در مصاحبه نیمه‌ساختار شرکت کردند. داده‌های به‌دست‌آمده از مرحله کیفی پژوهش با استفاده از فنون اشتراوس و کربین‌ کدگذاری شده و بر اساس این درون‌مایه‌ها پرسشنامه کیفیت زندگی کاری معلمان طراحی و در مرحله کمی رواسازی شد. 
یافته‌ها: روایی صوری با استفاده از نظر پنج متخصص و روایی محتوا با استفاده از شاخص روایی محتوا تأیید شد. سپس ۷۶۰ معلم (۳۸۷ زن) در نواحی چهارگانه شهر کرج به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای انتخاب و به پرسشنامه‌های محقق‌ساخته کیفیت زندگی کاری معلمان و کیفیت زندگی کاری والتون پاسخ دادند. برای بررسی روایی سازه پرسشنامه، این نمونه به دو زیرنمونه مساوی، تقسیم و روی یکی از این نمونه‌ها، به‌تصادف، تحلیل عاملی اکتشافی انجام و هشت عامل استخراج شد که در تحلیل عاملی تأییدی بر نمونه دوم با شاخص‌های برازش مطلوب تأیید شد. روایی همگرای پرسشنامه کیفیت زندگی کاری معلمان با محاسبه همبستگی آن با پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون (۰/
۰۱>P) و پایایی پرسشنامه نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (۰/۷۴ تا ۰/۸۸) تأیید شد.
نتیجه‌گیری: پرسشنامه ساخته‌شده، با توجه به طراحی آن در بافت شغلی معلمان ایرانی، با ۵۴ گویه ابزار مناسبی برای سنجش کیفیت زندگی کاری آنهاست. 

 


کیمیا میرکمالی، آرمان احمدی زاد، سعید کاظم زاده، مریم ورمقانی،
دوره 7، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: پیشرفت و پسرفت سازمان‌ها به میزان بهره‌وری آنان بستگی دارد. عوامل بسیاری بر بهره‌وری سازمان تأثیرگذار است. با شناسایی این عوامل می‌توان از پسرفت سازمان جلوگیری کرد. در این پژوهش رابطه فرسودگی شغلی با بهره‌وری کارکنان بررسی شده است.
روش کار: این پژوهش کاربردی و جامعه آماری ۱۲۶۵ نفر از کارکنان بیمارستان‌های شریعتی و غرضی اصفهان هستند. ۲۹۴ نفر از این کارکنان، با توجه به فرمول کوکران، به روش نمونه‌گیری دردسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌های آماری از طریق پرسشنامه استاندارد فرسودگی شغلی Maslach و پرسشنامه استاندارد بهره‌وری نیروی انسانی Hersey و Goldsmith انجام و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از آزمون همبستگی پیرسون و نرم‌افزار SPSS نسخۀ 18 استفاده شد. 
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که فرسودگی شغلی، خستگی احساسی، مسخ شخصیت و کاهش احساس کفایت شخصی بهترتیب با همبستگی: ۰/۸۲
-، ۰/۸۶-، ۰/۸۳- و ۰/۸۵- با بهره‌وری کارکنان بیمارستان‌های شریعتی و غرضی اصفهان رابطه معکوس و معناداری دارند. 
نتیجه‌گیری: لازم است که سازمان‌ها تدابیری برای کاهش احساس فرسودگی شغلی در کارکنان اعمال کنند. نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش‌های دیگر مطابقت دارد. در پایان بر اساس نتایج پژوهش چند پیشنهاد پژوهشی ارائه می‌شود.

 


علی عربیان، سید ابوالفضل ذاکریان،
دوره 7، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: استفاده از تکنولوژی‌های جدید، به‌ویژه گوشی همراه، روزبه‌روز در حال گسترش است. تعیین کاربردپذیری گوشی‌های همراه برای گروه‌های سنی مختلف به گسترش متوازن این تکنولوژی منجر خواهد شد. بنابراین هدف این پژوهش بررسی و مقایسه کاربردپذیری گوشی‌های لمسی و دکمه‌ای در کاربران سالمند ایرانی در دو حوزه عملکرد عینی و کاربردپذیری ادراک‌شده است.
روش کار: در این پژوهش مقطعی ۲۰ سالمند (۵۰ درصد زن) با میانگین (انحراف معیار) سنی (۳/
۶۲) ۶۵/۲۵ به روش تصادفی ساده برای سنجش کاربردپذیری گوشی‌های لمسی و دکمه‌ای انتخاب شدند. سپس از آزمون‌های سرعت تایپ، تعداد اشتباهات تایپی، گرفتن عکس، ایجاد مخاطب جدید و ارسال پیامک برای سنجش عملکرد عینی سالمندان استفاده شد. کاربردپذیری ادراک‌شده با استفاده از پرسشنامه کاربردپذیری گوشی همراه به دست آمد. فشار عضلانی و بارکار ذهنی به‌ترتیب با استفاده از پرسشنامه‌های Borg CR۱۰ و NASA-TLX سنجش و داده‌ها با آزمون‌های آنالیز آماری تی تست و من ویتنی در نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۴ تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین سرعت تایپ و تعداد اشتباهات تایپی در گوشی لمسی بیشتر از گوشی دکمه‌ای و متوسط کاربردپذیری ادراک‌شده در گوشی لمسی (۵/
۸) بالاتر از گوشی دکمه‌ای (۴/۳) است. ضریب همبستگی پیرسون رابطه‌ای معکوس (۰/۳-) بین کاربردپذیری ادراک‌شده و بارکار ذهنی را در دو نوع گوشی نشان داد. همچنین بیشترین فشار عضلانی درک‌شده هنگام استفاده از گوشی‌های همراه در ناحیه گردن احساس شد.
نتیجه‌گیری: به سالمندانی که بیشتر از عملکرد تایپ گوشی استفاده می‌کنند گوشی دکمه‌ای و سالمندانی که بیشتر از عملکرد فهرست گوشی (دوربین، تماس، اینترنت) استفاده می‌کنند گوشی لمسی توصیه می‌شود.

 


فاطمه چهاراقران، شهناز طباطبایی،
دوره 7، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: با توجه به این‌که اختلالات اسکلتی ـ عضلانی و تنیدگی شغلی از مهم‌ترین دلایل از کارافتادگی، بروز مشکلات جسمانی و روانی در کارکنان است بررسی دلایل ایجاد کنند‏ه آنها اهمیت زیادی دارد. هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین سطح ریسک ارگونومیکی و تنیدگی شغلی در کارکنان یک کارخانه تولید مواد غذایی است.
روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی با نمونه‌ای ۲۰۰ نفری از کارکنان تولید و بسته‌بندی یک کارخانه تولید مواد غذایی است که در سال ۱۳۹۷ انجام پذیرفت. برای تعیین سطح ریسک ارگونومیکی از روش QEC، برای سنجش میزان تنیدگی شغلی از پرسشنامه اسیپو و برای تحلیل داده‌ها آمار توصیفی و استنباطی (آزمون‌های t و F) استفاده شد. 
یافته‌ها: میزان سطح ریسک ارگونومیکی در نواحی گردن، شانه و مچ دست وضعیت نامطلوبی دارد. ایستگاهای کاری مستلزم اصلاح در آیند‏ه نزدیک هستند. بین سطح ریسک ارگونومیکی و متغیرهای دموگرافیک جنسیت و تحصیلات با تنیدگی شغلی ارتباط معنی‌داری وجود دارد.
نتیجه‌گیری: وضعیت ارگونومیکی نامطلوب ایستگاه‌های کاری در کارخانه مواد غذایی استرس شغلی کارکنان را در بخش‌های تولید و بسته‌بندی افزایش داده است. بنابراین طراحی مناسب ایستگاه‌های کاری و رعایت اصول ارگونومیکی در بهبود سلامت جسمانی و روانی کارکنان مؤثر است.

 


ایرج علیمحمدی، رضا پوربابکی، کاظم رحمانی، مهرداد سوری، فخرالدین احمدی کانرش،
دوره 7، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: پژوهش‌ها تأثیر سیگار بر عملکردهای ذهنی و شناختی افراد را نشان می‌دهد که نیازمند توجه و تمرکز است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر سیگار بر عملکرد شناختی کارگران صنعت خودروسازی است.
روش کار: در این پژوهش مورد ـ شاهدی که در سال ۱۳۹۷ در کارخانه خودروسازی انجام شد، ۲۸۰ نفر از کارگران به صورت تصادفی ساده در دو گروه مورد (۱۰۰ نفر سیگاری) و شاهد (۱۸۰ نفر غیر‌سیگاری) وارد پژوهش شدند. همه افراد از محیط‌هایی با صدای تراز ۸۲ تا ۸۸ دسی‌بل انتخاب شدند. عملکرد شناختی کارگران نیز از طریق آزمون‌های عملکرد پیوسته، استروپ و آزمون برج لندن سنجش شد.
یافته‌ها: میانگین سنی گروه مورد (۳/۷) ۳۶
/۰۲ سال و گروه شاهد (۳/۶۵) ۳۶/۲۵ سال بود. نتایج نشان می‌دهد که آزمون برج لندن در افراد گروه سیگاری امتیاز پایین‌تری از افراد غیر‌سیگاری دارد (۰/۰۱>OR =۰/۹۰۳  ،P) و سایر مؤلفه‌های آزمون برج لندن ارتباط معنی‌داری با وضعیت سیگاری بودن افراد ندارد (۰/۰۵<P). همچنین آزمون استروپ و عملکرد پیوسته نیز در خصوص مؤلفه‌های تعداد پاسخ صحیح و زمان پاسخ و تداخل ارتباط معنی‌داری با وضعیت سیگاری بودن افراد دارد (۰/۰۱>P) و سایر مؤلفه‌ها ارتباطی با وضعیت سیگاری بودن افراد ندارد (۰/۰۵<P).
نتیجه‌گیری: مصرف سیگار و مواد نیکوتین‌دار به نحو محسوسی عملکردهای ذهنی و فکری کارگران را کاهش می‌دهد و افراد سیگاری از تداخل تمرکز، سرعت پردازش مغزی پایین در تصمیم‌گیری و دقت کاری ضعیف رنج می‌برند. 

 


فخرالدین احمدی کانرش، ایرج علیمحمدی، جمیله ابوالقاسمی، کاظم رحمانی،
دوره 7، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: آلودگی صدا یکی از مهم‌ترین عوامل فیزیکی زیان‌آور در محیط‌های کاری در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه محسوب می‌شود که اثرات مشهودی بر کیفیت زندگی کارگران می‌گذارد. هدف این پژوهش بررسی اثرات روانی و فیزیولوژیکی ناشی از مواجهه مزمن با صدا است.
روش کار: این پژوهش مقطعی است که بر ۲۵۰ نفر از کارگران صنعت خودرو‌سازی در سال ۱۳۹۷ به صورت تصادفی انجام شد. برای بررسی میزان پرخاشگری و آزردگی افراد در پژوهش از پرسشنامه باس و پری و آزردگی استفاده شد. همچنین فشار‌خون با استفاده از فشار‌سنج جیوه‌ای ALPK۲ اندازه گیری شد. 
یافته‌ها: اختلاف معنی‌داری در میزان فشار‌خون سیستولیک، دیاستولیک و آزردگی صوتی در گروه‌های با تراز فشار صوت کمتر و بیشتر از ۸۵ دسی‌بل وجود دارد (۰/
۰۰۱>P). نتایج رگرسیون چند‌متغیره به‌خوبی نشان می‌دهد که بین میزان آزردگی و تراز فشار صوتی با فشار‌خون کارگران ارتباط معنی‌داری وجود دارد(۰/۰۱>P). همچنین بین مؤلفه‌های پرخاشگری با تراز فشار صوت نیز همبستگی معنی‌داری مشاهده شد (۰/۰۱>P).
نتیجه‌گیری: مواجهه مزمن با صدا در محیط‌های کار با تغییرات روان‌شناختی‏ و فیزیولوژیک، مانند فشار‌خون و سطح پرخاشگری، افراد همراه است و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه در کاهش بروز این اختلالات روانی و فیزیولوژیک مؤثر است.

 


مهناز احمدلو، مصطفی پویاکیان، محمد رنجبریان، سهیلا خداکریم،
دوره 7، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: مدل‌های متنوعی از ابزار آچاربکس در بازار مصرف وجود دارند که دارای وزن، طول دسته و قطر دسته متفاوتی هستند. هر یک از این ویژگی‌ها می‌تواند به‌تنهایی نیروی اعمال‌ شده دست را تغییر دهد و بر احساس راحتی کاربر تأثیرگذار باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط ویژگی‌های ابعادی و وزن چند مدل مختلف از ابزار آچاربکس با نمره شاخص کاربردپذیری آنها انجام شد.
روش کار: ۵۸ تکنسین مرد از کارکنان واحدهای تأسیسات و نگهداری وابسته به دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی، ۱۲ مهره با میزان سفتی N/m ۸ گشتاور را به کمک شش مدل آچاربکس با ویژگی‌های فیزیکی متفاوت باز کردند. حجم نمونه براساس تعداد پیشنهاد شده در مطالعات کاربردپذیری انتخاب شد. برای تعیین نمره کاربردپذیری هریک از مدل‌ها، از پرسشنامه اعتبارسنجی‌شده شاخص کاربردپذیری سیستم (SUS) پس از آزمایش استفاده شد. مطالعه در سال ۱۳۹۶ صورت گرفت و از نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۱ برای آنالیز داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: میان شاخص کاربردپذیری با پارامترهای فیزیکی آچاربکس‌ها ارتباط معنی‌داری از نظر آماری وجود دارد (۰/۰۰۱>P). آچاربکس‌هایی با طول دسته بلندتر و قطر دسته در محدوده قطر بهینه دسته ابزارهای دستی برای مردان نمره کاربردپذیری بیشتری به دست آورده است و شرکت‌کنندگان تجربه بهتری از اجرای آزمون با این مدل‌ها داشته‌اند.
نتیجه‌گیری: استفاده از شاخص کاربردپذیری سیستم (پرسشنامه SUS) به‌منظور سنجش کیفیت طراحی انسان‌محور ابزارهای دستی، روشی مناسب برای ارزیابی و انتخاب ابزارهای دستی پرمصرف کارکنان مشاغل فنی است. نتایج این ارزیابی برای کاربردهای کوتاه‌ مدت بسیار معتبر است، اما برای فعالیت‌های طولانی باید از شاخص‌های غیرذهنی و فیزیولوژیک مانند الکترومیوگرافی (EMG) استفاده کرد.

بهزاد فولادی دهقی، عباس محمدی، لیلا نعمت پور،
دوره 7، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: خستگی ذهنی وضعیتی است که با فعالیت طولانی‌مدت شناختی ایجاد می‌شود. خستگی ذهنی به فعالیت بیش از حد مغزی منجر می‌شود که در آن سلول‌های مغزی خسته و مانع بهره‌وری فرد و عملکرد کلی شناختی می‌شود. هدف از این پژوهش ارزیابی خستگی ذهنی دانشجویان با استفاده از شاخص‌های مغزی است.
روش کار: این پژوهش توصیفی ـ تجربی است که روی ۲۰ تا از دانشجویان دانشکده بهداشت با میانگین (انحراف معیار) سنی ۲۴/۴۰ (۳/۷۳) سال در سال ۱۳۹۷ در دانشگاه علوم‌پزشکی اهواز انجام شده است. برای بررسی عملکرد شرکت‌کنندگان از آنها خواسته شد متنی با غلط‌های املایی را بررسی و آن غلط‌ها را تصحیح کنند. این فعالیت در ۵ مرحله ۱۵‌ دقیقه‌ای انجام شد. در همه مراحل الکتروانسفالوگرام (EEG) آنها ثبت و در هر مرحله مقیاس آنالوگ بصری توسط شرکت‌کنندگان تکمیل شد. از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۴،  برای تجزیه‌ و‌ تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: فعالیت امواج آلفا، بتا و تتا در ۱۵ دقیقه اول به‌ترتیب، ۰/۳۰±۰/۸۹، ۰/۳۳±۰/۷۰ و ۰/۳۶±۱/۱۹ و ۱۵ دقیقه آخر به‌ترتیب ۰/۳۴±۰/۶۳، ۰/۲۶±۰/۵۵ و ۰/۳۴±۱/۰۳ بود. کاهش در فعالیت امواج مغز افزایش میزان خستگی ذهنی آنها را نشان می دهد. همچنین افراد با مقیاس آنالوگ بصری بیان داشته‌اند که دچار خستگی ذهنی شده‌اند. مطابق با نتایج ارتباط معنی داری بین EEG و مقیاس آنالوگ بصری دانشجویان دیده نشد.
نتیجه‌گیری: امواج آلفا، بتا و تتا می‌توانند شاخص‌های مناسبی برای ارزیابی خستگی ذهنی باشند. همچنین خستگی ذهنی می‌تواند عاملی باشد که بر دقت و عملکرد افراد تأثیر بگذارد؛ به‌گونه‌ای که به کاهش توجه و بازدهی آنها منجر شود.

فاطمه فقیه، محمد حسنی،
دوره 7، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: فرهنگ اخلاق‌مدار پیش‌بینی‌کننده رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی است. فرهنگ اخلاقی آگاهی ما را در فعالیت‌هایمان ارتقا داده و می‌تواند هوشیاری ما را درباره تعهدات دو‌جانبه‌مان به سازمان افزایش دهد؛ بنابراین باید به آن توجه شود. هدف این پژوهش بررسی ارتباط فرهنگ اخلاق‌مدار با تمایل به رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی توسط آزمون نقش میانجی تناسب فرد ـ سازمان در کارکنان دانشگاه ارومیه است.
روش کار: این پژوهش توصیفی ـ همبستگی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری همه کارکنان دیپلم به بالای دانشگاه ارومیه مشتمل بر 503 نفر در سال 1397 بود که بر این اساس 217 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های استاندارد استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های توصیفی و روش مدل‌یابی معادلات ساختاری تحلیل شد.
یافته‌ها: فرهنگ اخلاقی با رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنی‌داری دارد. همچنین تأثیر مستقیم و معنی‌دار فرهنگ اخلاقی بر تناسب فرد ـ سازمان تأیید شد. تناسب فرد ـ سازمان با رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنی‌دار دارد. افزون بر آن نقش میانجی‌گری متغیر تناسب فرد ـ سازمان در رابطه میان فرهنگ اخلاقی با دو متغیر دیگر، رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی، نیز تأیید شد.
نتیجه‌گیری: فرهنگ اخلاق‌مدار به طور مستقیم تناسب فرد ـ سازمان را ارتقا می‌دهد. همچنین با تأیید نقش میانجی تناسب فرد ـ سازمان فرهنگ اخلاق‌مدار اثر غیرمستقیم، مثبت و معنی‌دار بر رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی دارد.

آزاده سادات معصومی، مهدیه آکوچکیان،
دوره 7، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: با توجه به فراگیر‌شدن روزافزون تلفن‌های همراه هوشمند می‌توان آن را به‌عنوان مسئله‌ای‏ مهم و تأثیرگذار در همه ابعاد زندگی بررسی کرد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر مدت استفاده از تلفن همراه هوشمند بر وضعیت سر و شانه جوانان ۲۰ تا ۳۵ سال است.
روش کار: جامعه آماری این پژوهش نیمه‌تجربی، جوانان ۲۰ تا ۳۵ سال دارای تلفن همراه هوشمند، ساکن جزیره کیش در سال ۱۳۹۷ بود. نمونه آماری ۵۰ نفر (۲۵ مرد و ۲۵ زن) بود که به صورت داوطلبانه و هدفمند انتخاب و با استفاده از فرم وابستگی اعتیادگونه به تلفن همراه هوشمند (کشور کره جنوبی) به دو گروه کاربر کوتاه‌مدت و بلند‌مدت تقسیم شدند. در بررسی وضعیت اندام فوقانی وضعیت شانه، توسط شاخص کتف و وضعیت قرارگیری سر، توسط عکس‌برداری نیم‌رخ بدن و نرم‌افزار کینوا  (ساخت کشور فرانسه) اندازه‌گیری شد. از آزمون t مستقل برای‏ مقایسه متغیرها در دو گروه استفاده و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ تجزیه‌ و‌ تحلیل شد. ۰/۰۵>P معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج حاکی از اختلاف معنی‌دار میان وضعیت اندام فوقانی در دو گروه کاربر کوتاه‌مدت و کاربر بلند‌مدت استفاده از تلفن همراه هوشمند (۰/۰۳۳=P) و همچنین وضعیت شانه میان زنان و مردان (۰/۰۰۲=P) بود، اما درمورد وضعیت قرارگیری سر اختلاف معنی‏‌داری بین زنان و مردان وجود نداشت (۰/۴۳۶=P).
نتیجه‌گیری: با توجه به اختلاف معنی‌دار دو گروه در مورد وضعیت اندام فوقانی می‌توان از نتایج پژوهش برای‏ آگاهی، پیشگیری و بهبود وضعیت اندام فوقانی بهره برد.

علی عربیان، بهادر مکی آبادی، صادق مسجودی، کمال اعظم، احسان غفاری، ابراهیم ترابی نساج، سید ابوالفضل ذاکریان،
دوره 7، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: امروزه به‌دلیل رشد شتابان کلان‌شهرها و کمبود وسایل حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری، بسیاری از مردم هنگام استفاده از این وسایل، ازجمله اتوبوس در حالت ایستاده سفر می‌کنند که این وضعیت سبب درد، ناراحتی و بروز حوادث غیرتصادفی برای آنها می‌شود. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی ارگونومیکی صندلی ایستاده-نشسته برای مسافران ایستاده در اتوبوس درون‌شهری است.
روش کار: شرکت‌کنندگان این مطالعه، هشت دانشجوی مرد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با میانگین
(انحراف معیار) سن (۲/۱۲) ۲۵/۲۵ بودند. شرکت کنندگان از بین داوطلبانی که فاقد بیماری‌ها و اختلالات اسکلتی عضلانی بودند، انتخاب شدند. به‌منظور ارزیابی صندلی ایستاده-نشسته و مقایسه با حالت ایستاده در اتوبوس درون‌شهری که در پاییز ۱۳۹۷ انجام گرفت، از روش‌های الکترومیوگرافی و مقیاس بورگ استفاده شد. نتایج فعالیت انقباض عضلانی ناحیه پا و مقیاس بورگ در نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۴ وارد و تجزیه ‌و تحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین نمره مقیاس بورگ برای احساس ناراحتی مسافران در همه اندام‌ها به‌‌جز باسن، در حالت ایستاده-نشسته کمتر از حالت ایستاده است. همچنین میزان فعالیت انقباضی عضلات ناحیه پا در حالت ایستاده-نشسته به‌طور معنی‌داری (۰۵/۰>P) کمتر از حالت ایستاده به دست آمد.
نتیجه‌گیری: نتایج مقیاس بورگ و فعالیت انقباضی عضلات پا سبب کاهش سطح ناراحتی و فعالیت انقباضی عضلات پا هنگام استفاده از صندلی ایستاده-نشسته در مقایسه با حالت ایستاده شده است؛ بنابراین می‌توان صندلی مذکور را برای همه مسافران وسایل حمل و نقل عمومی درون‌شهری که در حالت ایستاده قرار دارند مفید دانست.

زهرا اردودری، فرزانه فدائی، احسان اله حبیبی، اکبر حسن زاده،
دوره 7، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی-عضلانی در خطوط مونتاژ بدلیل شرایط فیزیکی نامناسب،حرکات تکراری و فاکتورهای روانشناختی بوجود می آیند.این مطالعه با هدف ارزیابی بار کاری و ارتباط آن با شیوع اختلالات مچ دست در مونتاژ کاران یک صنعت تولیدی انجام شد.
روش کار: در این مطالعه مقطعی که بر روی ۱۲۰ کارگر زن انجام شد، بارکاری ذهنی، بارکاری فیزیکی و شیوع اختلالات مچ دست بترتیب با استفاده از شاخص NASA-TLX، روش OCRA و پرسشنامه مچ و دست نوردیک ارزیابی شد.
یافته ها: نتایج حاصل از ارزیابی بارکاری با استفاده از شاخص NASA-TLX نشان داد که شرکت کنندگان دو بعد فشارفیزیکی و تلاش و کوشش را به ترتیب  با نمره های ۷۸.۷۹ و ۷۸.۳۷ به عنوان بالاترین مقیاس بار کاری ارزیابی کرده اند.همچنین براساس سطح ریسک OCRA ، بیشترین ریسک دست راست در سطح ریسک ۳ و بیشترین ریسک دست چپ در سطح ریسک ۱ قرار دارد.آزمون های آماری نشان داد، سطوح ریسک OCRA و  میانگین مقیاس خواسته های فیزیکی و تلاش و کوشش در افرادی که درد مچ داشتند به طور معناداری بیشتر از کسانی است که درد مچ نداشتند بود(۰.۰۵< p) . همچنین بین شدت درد مچ با شاخص OCRA در دو دست (۰.۰۰۱= p)و نمره کل NASA ( ۰.۰۵< p و ۰.۲۳۲= r )رابطه مستقیم وجود دارد .
نتیجه گیری: بار کاری روانی درخطوط مونتاژ صنایع تولیدی بالا بوده و نتایج حاصل از ارزیابی فیزیکی نیز این موضوع را تأیید میکند. این مطالعه نشان داد بار کاری ذهنی میتواند در بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی (MSDs) تأثیرگذار باشد. به همین دلیل است که بار کاری ذهنی باید به عنوان یک عامل خطر برای MSDs درنظر گرفته شود.

 

زینب رسولی کهکی، سمیه طاهرنژاد، راضیه راسخ، مهدی جهانگیری،
دوره 7، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: خطاهای انسانی در مراقبت دیالیز می‌تواند سبب آسیب و مرگ شود. یکی از اقدامات اساسی جهت افزایش قابلیت اطمینان در این فرایند حیاتی، تحلیل خطا و شناسایی نقاط ضعف انجام این فرایند است.
 روش ­کار: پژوهش حاضر، مطالعه‌ای توصیفی‌ تحلیلی از نوع مقطعی است که به منظور شناسایی و ارزیابی احتمال خطای انسانی در فرایند دیالیز از روش SPAR-H استفاده شد. بیمارستان مورد بررسی شامل شش بخش دیالیز و ۱۶ دستگاه دیالیز به همراه دو پرستار در هر بخش بود. جمع‌ آوری داده‌ها به کمک مشاهده فرایند دیالیز، مصاحبه با پرستاران، بررسی اسناد، روش‌های اجرایی و دستورالعمل‌های کاری انجام شد.
 یافته‌ها: مطالعه حاضر نشان داد احتمال خطای انسانی در میان وظایف پرستار واحد دیالیز در دامنه ۰/۰۲ تا ۰/۴۴ (به‌استثنای موارد مرتبط با اختلال دستگاه) است که به‌ترتیب مرتبط با زیر وظیفه آماده‌سازی مددجو به عنوان کمترین میزان خطا و زیر وظیفه تنظیم دور پمپ به عنوان بیشترین میزان خطا است.
 نتیجه گیری: جهت کاهش و کنترل خطاهای انسانی در وظایف شغلی پرستار بخش دیالیز، اقدامات کنترلی لازم همچون افزایش تعداد پرسنل، تغییر در زمان شیفت کاری پرستاران، آموزش، تهیه و بازنگری دستورالعمل‌ها باید انجام شود.


محمد غفرانی، مجید معتمدزاده، محمدرضا آقایی، زهرا محمدمرادی،
دوره 7، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: چگونگی استقرار و عملکرد افراد در طی فعالیت­ های روزانه در پویایی و سلامت جسمی و روانی افراد جامعه، نقش اساسی دارد و با توجه به این­که انسان، روزانه با وسایل متفاوتی سروکار دارد، لازم است که تطابق لازم را با ویژگی­ های بدن وی داشته باشد. هدف اصلی این مطالعه، طراحی و ساخت میز و صندلی ارگونومیک نقشه‌کشی، منطبق با ابعاد بدنی هنرجویان می‏ باشد.
روش‏ کار: در این تحقیق به یکی از پر کاربردترین مبلمان‌های آموزشی، یعنی میز و صندلی رسم پرداخته‌شده است. پس از بررسی میزان رضایت­مندی از این مبلمان، برای بازنگری و طراحی ارگونومیک مطابق با ابعاد آنتروپومتری، ابعاد بدنی ۱۶۰ هنرجو و ۴۰ دانشجوی یک آموزشکده ­ی فنی‏ و حرفه‌ای، مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. داده ‏ها توسط نرم‏افزار SPSS تحلیل آماری شدند.
یافته‏ ها: مطابق با نتایج، حدود ۷۰ درصد هنرجویان، از ویژگی­ های صندلی و میزهای رسم راضی نیستند و به‌ جز قد و طول ران، اختلاف معنی‌داری بین پایه ­های مختلف تحصیلی در هنرستان­ ها وجود ندارد و در نهایت با کمک ویژگی ­های تن­سنجی، میز و صندلی رسمی طراحی شد که به استثناء ارتفاع نشستن گاه، در سایر شاخص­ ها، تطابق صد درصدی با ابعاد بدن هنرجویان داشت.

نتیجه ‏گیری: در این پژوهش مشاهده شد که نارضایتی فراوانی در بین هنرجویان به دلیل عدم تطابق این مبلمان آموزشی با ابعاد بدنی آنان وجود دارد که سبب لطمات جسمی‌عضلانی و روانی و عدم کیفیت آموزشی شده است. در پایان مطالعه، جهت طراحی ارگونومیک، مواردی درجهت رضایت‏مندی، پایداری و کاهش هزینه‌های تولید و همچنین دلایل نارضایتی هنرجویان از میز و صندلی‌های آموزشی ارائه شد.


کیمیا طوسی، عبدالکاظم نیسی، نسرین ارشدی،
دوره 7، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: اکثر حوادث به وسیله رفتارهای ناایمن یا خطاهای انسانی ایجاد می‌شود. متخصصین ایمنی بر این عقیده‌اند که با تمرکز و تلاش فزاینده بر رفتار انسانی می‌توان به‌طور قابل ملاحظه‌ای حوادث را کاهش داد. هدف پژوهش حاضر بررسی روان‌رنجوری، کارآمدی ایمنی و تمرکز تنظیمی به عنوان پیش‌بین‌های رفتار ناایمن کارکنان شرکت پالایش گاز بیدبلند است.
روش­ کار: جامعه آماری پژوهش شامل همه کارکنان بخش‌های عملیاتی و صف شرکت پالایش گاز بیدبلند خوزستان بود. نمونه پژوهش شامل ۲۷۳ نفر بود، که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. در ابتدا، شرکت‌کنندگان با استفاده از مقیاس رفتارهای ایمن، به دو گروه کارکنان ایمن و کارکنان ناایمن تقسیم شدند. سپس برای سنجش متغیرهای مطالعه، از پرسش‌نامه‌های ویژگی‌های شخصیتی نئو، مقیاس کارآمدی ایمنی و مقیاس تمرکز تنظیمی در کار استفاده شد. داده‌ها از طریق روش تحلیل ممیز و با نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۶ تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها فرضیته‌های پژوهش را تأیید کرد. به بیان دیگر، از روی متغیرهای روان‌رنجوری، کارآمدی ایمنی و تمرکز تنظیمی و ابعاد آن (تمرکز پیشگیری و تمرکز پیشبردی) می‌توان رفتار ناایمن کارکنان را پیش‌بینی کرد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش روان‌رنجوری سبب افزایش رفتارهای ناایمن و کارآمدی ایمنی و تمرکز تنظیمی (تمرکز پیشگیری و تمرکز پیشبردی) باعث کاهش رفتارهای ناایمن کارکنان می‌شوند.


زهرا مریخ پور، محمدصادق سهرابی،
دوره 7، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: زمین‌های بازی نقش بسیار مهمی در توسعه جوامع کودکان و مهارت‌های فیزیکی آنها ایفا می‌کنند. اگر این فضاها براساس معیارهای ایمنی باشند می‌توانند در رشـد هرچه بیشتر و بهتر اجتماعی و فیزیکی کودکان مؤثر باشند. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت ایمنی تجهیزات زمین‌بازی کودکان در پارک مردم همدان براساس استانداردهای کمیسیون ایمنی محصولات آمریکا انجام شده است.
روش کار: این مطالعه به‌طور مقطعی در شهر همدان انجام شد. پژوهش از طریق مطالعه استانداردهای بین‌المللی موجود برای تجهیزات زمین‌بازی کودکان، با استفاده از مشاهده، عکاسی و اندازه برداری از تجهیزات اصلی زمین‌بازی شامل الاکلنگ، تاب و انواع سرسره‌ها (مستقیم، مارپیچ و ترکیبی) صورت گرفته است. در نهایت وضعیت ایمنی تجهیزات بازی براساس استاندارد کمیسیون ایمنی محصولات آمریکا بررسی شد.
یافته ­ها: از بین تجهیزات اصلی زمین‌بازی، سرسره مارپیچ با ۷۶/۱ درصد بیشترین و الاکلنگ با ۲۵ درصد کمترین میزان انطباق با استاندارد کمیسیون ایمنی محصولات آمریکا را داشتند. از بیشترین اِشکالات موجود در این زمینه می‌توان به طراحی غیراصولی وسایل بازی، نصب و جانمایی نادرست آنها در محوطه اشاره کرد.
نتیجه ­گیری: این پژوهش نشان می‌دهد‌ که با توجه به نقش غیرقابل‌انکار ایمنی تجهیزات زمین‌بازی در میزان آسیب‌های احتمالی وارد بر کودکان، باید در راستای ایمن‌کردن و انطباق هرچه بیشتر آنها با استانداردهای جهانی و کنترل مستمر وسایل موجود از نظر ایمنی کوشید.


الناز رجبی شاملی، رحمان شیخ حسینی، شکیبا اسدی ملردی،
دوره 7، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: اختلالات عضلانی-اسکلتی در دانش‌آموزان شیوع زیادی دارد که عوامل مختلفی را برای آن می‌توان در نظر گرفت. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط ارگونومی میز و صندلی کلاس بر پاسچر دانش‌آموزان و ارتباط آن با اختلالات عضلانی-اسکلتی در دانش‌آموزان مقطع ششم ابتدایی شهر کرج انجام شد.
روش کار: در این تحقیق مقطعی، ۳۴۶ دانش‌آموز پسر از مقطع ششم ابتدائی شهر کرج انتخاب شدند. به منظور اندازه‌گیری زوایای کایفوز سینه‌ای و لوردوز کمری، یک خط‌کش منعطف به کار رفت. برای ثبت اطلاعات ارگونومی و آنتروپومتری دانش‌آموزان از خط‌کش فلزی ۵۰ سانتی‌متری استفاده شد. برای تحلیل اطلاعات از آزمون همبستگی اسپیرمن در سطح معناداری ۰/۰۵ استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد ارتفاع میز، عمق نیمکت و ارتفاع نیمکت به ترتیب فقط در ۱۸ درصد، ۱۲ درصد و ۵۰ درصد دانش‌آموزان در حالت ارگونومی نرمال قرار دارد. بین عمق نیمکت و نمره کامل نوردیک، رابطه معنی‌دار منفی مشاهده شد.
نتیجه گیری: وضعیت ارگونومی میز و نیمکت مدارس ابتدایی شهر کرج در مقطع ششم ابتدایی در حد قابل قبول نبود. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از عواقب احتمالی آن، استانداردسازی ارگونومیک میز و نیمکت مدارس در دستور کار قرار گیرد.


علیرضا قربانپور، شهناز طباطبایی، رضا غلام نیا،
دوره 7، شماره 3 - ( 8-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: کارکنان بخش صنعت به‌ویژه صنایع غذایی به دلیل ماهیت کار خود با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند. پوسچر نامناسب به‌عنوان یکی از ریسک‌فاکتورهای اختلالات اسکلتی و عضلانی شناخته ‌شده اسـت. اختلالات اسکلتی-عضلانی بر عملکرد و خودکارآمدی کارکنان بخش صنعت تأثیرگذار است. در این مطالعه به بررسی ریسک‌فاکتورهای ارگونومیکی محیط کار و رابطه آن با خودکارآمدی و عملکرد شغلی پرداخته شده است.
روش­ کار: با استفاده از جدول مورگان و همچنین در نظر گرفتن ملاحظات ناشی از افت نمونه در نهایت ۲۰۲ نفر به‌عنوان گروه نمونه تحقیق (قابل استفاده) و به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامه‌های عملکرد شغلی پاترسون، خودکارآمدی عمومی شرر و پرسش‌نامه نقشه بدن با مقیاس پنج‌درجه‌ای برای ارزیابی اختلالات اسکلتی-عضلانی و همچنین روش شاخص کلیدی KIM بود. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۹ تحلیل شد.
یافته ها: تفاوت معناداری بین سطح ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی با شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در اغلب نواحی بدن کارکنان وجود داشت. بیشترین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در ناحیه تحتانی پشت مشاهده شد. تفاوت معناداری بین سطح ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی با عملکرد شغلی در واحد تولید دیده شد.
نتیجه گیری: نتایج نشان‌دهنده نقش خودکارآمدی در جلوگیری از رفتارهایی است که منجر به تشدید اختلالات اسکلتی- عضلانی می‌شود. این موضوع در نهایت در عملکرد شغلی آنها نمود پیدا خواهد کرد و هم خودِ فرد و هم سازمان ذی‌نفع آن خواهند بود. همچنین به‌کارگیری کارکنان با خودکار آمدی بالا می‌تواند عملکرد و بهره‌وری کار را بالابرده و به روند بهتر تولید کمک کند.


اسفندیار عطائی، رامین صادقیان، پیمان نجفی،
دوره 7، شماره 4 - ( 11-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: شناخت و پیشگیری از فرسودگی شغلی در ارتقاء بهداشت روانی افراد و افزایش سطح کیفیت خدمات ارائه‌شده، نقش بسزایی دارد. این مقاله به‌منظور پیشگیری از وقوع این مسئله، در­صدد شناسایی عوامل مؤثر بر فرسودگی شغلی کارمندان می­ باشد.
روش کار: مطالعات زیادی توسط محققین در زمینه فرسودگی شغلی کارکنان با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، ولی مدلی که به طور جامع به شناخت عوامل موثر برفرسودگی شغلی کارمندان و از آن مهم­تر، به بیان روابط میان عوامل دخیل درآن بپردازد به خوبی احساس می شود. بنابراین از روش تحلیل پویایی سیستم و نرم ­افزارVENSIM  به منظور تبیین ارتباطات کمّی بین عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی کارمندان، ارزیابی و شبیه­ سازی استفاده شده است.
 یافته ها: بعد از طراحی نمودارهای علت و معلولی، جریان و تایید مدل، چهار سناریو با استفاده از روش پویایی­ شناسی سیستم و شبیه­ سازی استخراج شدند، سناریوی اول که وضع موجود شرکت را نشان می­ دهد حاکی از افزایش فرسودگی شغلی می­ باشد. در سناریوی دوم با افزایش رضایت شغلی، میزان بهره‌وری کارکنان افزایش می‌یابد، اما بهره‌وری بیشتر در عمل منجر به کاهش فرسودگی شغلی نشده است. در سناریوی سوم، با افزایش متغیرهای کنترل­ شغلی، فرسودگی شغلی کاهش می­ یابد. و در سناریوی چهارم با افزایش پارامترهای رفاهی، مشخص گردید که این سناریو نیز در کاهش فرسودگی شغلی کارمندان تاثیر بسزایی دارد.
نتیجه گیری: از بین چهار سناریوی شبیه سازی شده، سناریوی چهارم که افزایش پارامترهای رفاهی کارکنان می­ باشد، بیشترین تاثیر را در جهت کاهش فرسودگی شغلی کارمندان شرکت آب منطقه ای اردبیل نشان می­ دهد.


سید تقی میرمحمدی، عثمان گوک، سید نورالدین موسوی نسب، هادی محمودی شرفه،
دوره 7، شماره 4 - ( 11-1398 )
چکیده

زمینه و هدف: کارمندان بانک بخش زیادی از کار خود را با رایانه انجام می دهند. تجهیزات و چیدمان آنها ممکن است بدن فرد را در وضعیت نامناسبی قرار دهد و منجر به اختلالات اسکلتی عضلانی شود، لذا این مطالعه با هدف تعیین شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی کارمندان بانک و ارتباط آن با تنش اداری انجام شده است.
روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی ۱۷۳ نفر از کارمندان بانک ملی استان خراسان شمالی انجام گرفت. شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی از طریق پرسشنامه اختلالات اسکلکتی عضلانی کرنل (CMDQ)، ریسک فاکتورهای ایجاد کننده از طریق ارزیابی سریع تنش اداری ROSA))  برآورد و داده ها توسط نرم افزار spss با آزمون آماری اسپیرمن بررسی شدند.
یافته ها: میانگین نمرات ROSA، ۰.۷۹۳ ± ۴.۷۳  و ۶۳.۶% از پوسچرها در گروه مداخله قرار گرفت. میانگین نمرات CMDQ، ۱۰۳.۶۳ ± ۱۸۱.۰۰۴ بود. آزمون اسپیرمن نشان داد بین نتایج ROSA  و CMDQ  همبستگی خوبی وجود دارد(P=۰.۰۲۱, R=۰.۱۷۵). بین سابقه کار و شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی رابطه معناداری وجود داشت.(P=۰.۰۳۷, R=۰.۱۵۹) آزمون کروسکال والیس نشان داد بین میزان تحصیلات و نتایج CMDQ رابطه معناداری وجود دارد(P=۰.۳۸). بیشترین اختلال در اندام ها مربوط به ناحیه گردن(۵۳.۸%) و کمر(۴۹.۷%) بود.
نتیجه گیری: با توجه به همبستگی بین نتایج ROSA  و CMDQ میتوان آنها را در کنار هم  بکار برد. تغییرات برای افرادی که در گروه مداخله قرار گرفتند باید سریعتر انجام شود. صندلی و مانیتور نقش مهمتری در بالا بردن نمره ROSA ایفا کردند، اصلاحات باید از تهیه صندلی ارگونومی و همینطور چیدمان مناسب دیگر تجهیزات مانند مانیتور صورت گیرد.



صفحه 9 از 17     

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله ارگونومی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Iranian Journal of Ergonomics

Designed & Developed by : Yektaweb