مجله ارگونومی

---

مقدمه: استفاده کاربران از نمایشگرهای تصویری به ویژه رایانه می‌تواند عوارض بهداشتی را ایجاد نماید که بر عملکرد ذهنی و فیزیکی افراد تاثیرات منفی داشته باشد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط شرایط ارگونومیکی کار با نمایشگرهای تصویری با میزان احساس خستگی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی به عنوان کاربران دائمی صورت گرفت. روش بررسی:در این مطالعه توصیفی تحلیلی 70 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی همدان بصورت تصادفی انتخاب گردیدند. پرسشنامه استانداردی با ضریب پایایی 8/0 جهت تعیین میزان احساس خستگی کاربران بین دانشجویان توزیع و تکمیل گردید. پرسشنامه حاوی30 سوال که پوشش دهنده سه معیار شامل خواب آلودگی یا گیجی، ناتوانی در تمرکز و ناراحتی جسمی بود. اطلاعات شرایط محیطی و ارگونومیکی کار نیز تعیین مقدار و ثبت گردید. علاوه بر این اندازه‌گیری شدت میدان الکتریکی و مغناطیسی در محدوده فرکانس خیلی پایین با استفاده از دستگاه مدل HI-3603 شرکت HOLADAY، مطابق با روش استاندارد IEEE std 1140-1994 صورت گرفت. داده‌های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد در بین دانشجویان میانگین نمره شاخص گیجی 5/6±8/17، شاخص ناتوانی در تمرکز 4/4±7/18، شاخص ناراحتی جسمی 9/6±9/11 و در نهایت شاخص کل خستگی 7/15±5/48 بود. بین مدت زمان پیوسته کار با رایانه و میزان خستگی ارتباط معناداری وجود دارد(05/0<‌P). بین مدت زمان کار روزانه با رایانه و میزان خستگی ارتباط معناداری یافت نگردید(05/0>‌P). بین نوع نمایشگر مورد استفاده و میزان خستگی ارتباط معناداری یافت شد(05/0<‌P). علاوه براین ارتباط معناداری بین شرایط محیطی مکان کار با رایانه و میزان خستگی کاربران وجود نداشت (05/0>‌P) البته نتایج نشان دهنده روند افزایشی نمره خستگی در شرایط محیطی و وضعیت‌های نامناسب ارگونومیک کار با رایانه بود. علاوه بر این اختلاف شدت میدان‌های الکترومغناطیسی با توجه به نوع نمایشگر معنادار بود (05/0<‌P). نتیجه‌گیری: معیار ناتوانی در تمرکز بیشترین نمره خستگی را به خود اختصاص داده است که می‌تواند بر عملکرد آموزشی دانشجویان تاثیر منفی گذارد. رعایت اصول ارگونومیک کار با رایانه به ویژه کاهش مدت زمان پیوسته کار با رایانه و استفاده از نمایشگر‌های با تکنولوژی روز و همچنین بهینه نمودن شرایط روشنایی و آکوستیکی محیط می‌تواند خستگی دانشجویان را بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد.

---

مقدمه: آلودگی صدا در حین فعالیت آموزشی باعث ایجاد خستگی ذهنی، اختلال در تمرکز و افت یادگیری می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی آلودگی صدا و سطح آسایش صوتی در کلاس‎های معمول درس و ارائه روش‌های اصلاحی جهت بهبود شرایط آسایش آکوستیکی می‎باشد. مواد و روش‌ها: طی این مطالعه مقطعی، سطح آسایش صوتی در 20 کلاس‎ درس در 7 دانشکده دانشگاه علوم پزشکی همدان با استفاده از پرسشنامه ای با ضریب پایایی77/0 که بین 413 نفر از دانشجویان تکمیل گردید، تعیین شد. اندازه‎گیری تراز صدا در کلاس های درس با استفاده از صدا سنج مدل TES - 1358 مطابق با روش ANSI S12.6 صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد تراز صدای زمینه dB(A) 3±97/46 ، و تراز صدا در خارج کلاس‎ها dB(A) 8/4 ±16/57 بود. میزان تراز صدای زمینه در کلاس‌ها بالاتر از حد توصیه شده dB(A) 45 قرار داشت(01/0 P<). فعالیت‎های ساختمانی مهم‌ترین منبع ایجاد صدا و اختلال در تمرکز مهم‌ترین عارضه ناشی از صدا تعیین گردید. نسبت سیگنال به صدا در داخل کلاس‎هاdB(A) 54/3 ±14/13 بود که در مقایسه با حد توصیه شده dB(A) 15 نامطلوب بود(01/0 P<). اختلاف میزان قابلیت فهم گفتار دانشجویان نیز در سطوح مختلف نسبت سیگنال به صدا معنی دار بود (05/0 P<). نتیجه‌گیری: نتایج تایید نمود که کلاس‌های درس از شرایط آکوستیکی مناسبی برخوردار نیستند. تراز صدای زمینه در داخل کلاس‌ها نیز عمدتا تحت تاثیر صدای خارج از کلاس قرار دارد. با توجه به اثبات اثرات صدا بر کاهش تمرکز دانشجویان اقداماتی جهت بهبود شرایط آکوستیکی کلاس‌ها ضروری به نظر می‌رسد.

---

مقدمه: باتوجه به افزایش نگرانی‌های عمومی در خصوص عوارض جسمی و روانی امواج بر سلامت کاربران، هدف از مطالعه حاضر تعیین میزان مواجهه عمومی با امواج مایکروویو انتشار یافته از سامانه بدون سیم در یک محیط آموزشی بود.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی شدت مؤثر امواج مایکروویو در 110 ایستگاه شامل محل نقاط دسترسی آنتن‌ها، داخل کلاس‌ها، راه‌روها و در کنار رایانه‌ها در پنج دانشکده دانشگاه علوم پزشکی همدان اندازه‌گیری گردید. اندازه‌گیری‌ امواج با استفاده از دستگاه سنجش مدل HI 2200 شرکت Holaday مطابق با روش استاندارد شماره C 95.3 صورت گرفت.

یافته‌ها: شدت مؤثر مواجهه با امواج مایکروویو انتشاریافته در سطح دانشگاه برابر µW/cm2 0.675±0.304 بود که پایین‌تر از حدود مجاز بین المللی قرارداشت. نتایج نشان داد بین میانگین شدت مؤثر امواج مایکروویو در دانشکده‌های مختلف اختلاف معنا‌داری وجود نداشت. با این حال اختلاف میزان شدت امواج مایکروویو برحسب محل‌ اندازه‌گیری در سطح دانشگاه معنادار بود (p=0.0001) بیشترین شدت امواج معادل µW/cm2 0.214±1.731 مربوط به نقاط دسترسی به سامانه بود.

نتیجه‌گیری: هرچند شدت مواجهه با امواج مایکروویو حاصل از شبکه‌های بی‌سیم در سطح دانشگاه مورد مطالعه پایین‌تر از حدود مجاز بین المللی قرار داشت و با توجه به عدم دستیابی به شواهد قطعی در خصوص تأثیرات بهداشتی امواج بر انسان در سطوح مختلف مواجهه، لزوم اطلاع‌رسانی مخاطرات امواج به‌منظور افزایش آگاهی کاربران در محیط‌های آموزشی ضروری به نظر می‌رسد.

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA

---

مقدمه: فرایند جوشکاری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع مواجهه شغلی با پرتوهای غیریونساز در محیط‌های کاری محسوب می‌گردد. هدف از مطالعه حاضر بررسی میزان مواجهه شغلی با پرتوهای غیریونساز در انواع فرایندهای جوشکاری متداول بود.

مواد و روش­ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی مواجهه شغلی با انواع پرتوهای غیریونساز شامل میدان‌های الکترومغناطیس با فرکانس فوق‌العاده پایین، فرابنفش و فروسرخ در پنج نوع فرایند جوشکاری قوسی در واحد جوشکاری مرکز فنی‌وحرفه‌ای شهرستان ملایر مورد بررسی قرار گرفت. شدت میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی با فرکانس فوق‌العاده پایین مطابق با روش موسسه استاندارد ملی آمریکا (ANSI/IEEE Std 644-1994) و با استفاده از دستگاه سنجش مدل HI-3604 شرکت HOLADAY آمریکا و شدت پرتوهای فرابنفش و فروسرخ نیز توسط دستگاه‌ سنجش مدل EC1 شرکت HAGNER سوئد اندازه‌گیری شد.

یافته‌ها: شدت میدان الکتریکی و مغناطیسی در انواع جوشکاری‌ها بسیار پایین‌تر از حد مجاز قرار داشت. شدت پرتو UV-B در مواجهه جوشکاران در انواع جوشکاری‌ها بالاتر از حد مجاز قرار داشت. بااین‌حال شدت پرتو UV-A تنها در جوشکاری برق بالاتر از حد مجاز شغلی قرار داشت. نتایج اندازه‌گیری شدت پرتوهای فرابنفش عبوری از عینک‌های حفاظتی نشان‌دهنده مطلوبیت درجه تیرگی عینک‌های حفاظتی بود. بااین‌حال قدرت حفاظت‌دهی لباس جوشکاران نامطلوب تعیین گردید. علاوه براین، نتایج نشان داد میزان مواجهه جوشکاران با امواج فروسرخ بسیار پایین‌تر از حد مجاز شغلی می‌باشد. 

نتیجه‌گیری: شدت مواجهه با پرتوهای غیریونساز تحت تأثیر نوع فرایند جوشکاری قرار داشت. با توجه به مواجهه بیش از حد جوشکاران با پرتو فرابنفش در شرایط بدون حفاظ، استفاده از لباس با قدرت حفاظت‌دهی معادل 50 جهت دستیابی به حفاظت‌دهی بیشتر ضروری می‌باشد.

---

مقدمه: میزان کاهندگی صدای اسمی شرکت‌های سازنده می‌تواند در مقایسه با میزان کاهندگی واقعی آنها متفاوت باشد. مطالعه حاضر باهدف تعیین قدرت کاهندگی صدای واقعی گوشی‌های حفاظتی رایج در کشور انجام گردید.

روش کار: در این مطالعه پنج مدل گوشی ایرماف مورد استفاده در صنایع کشور، در شرایط آزمایشگاهی بر روی 30 نفر بررسی گردید. قدرت کاهندگی گوشی‌ها برمبنای روش میکروفن داخل گوش MIRE طبق استاندارد ISO 11904 توسط دستگاه دزیمتر مدل SV102 شرکت SVANTEK مجهز به میکروفن مدل SV 25 اندازه گیری گردید. ارزیابی راحتی گوشی‌ها نیز توسط پرسشنامه محقق ساخت تعیین گردید.

یافته‌ها: نتایج نشان داد میزان کاهندگی واقعی گوشی‌های مورد مطالعه بین 49% الی 86% کاهندگی اسمی قرار دارد. علاوه بر این میزان افت جایگذاری گوشی‌ها در فرکانس‌های پایین بسیار ناچیز تعیین گردید. میزان کارایی گوشی‌ها برمبنای نوع شرکت‌های سازنده اختلاف معنی داری نداشت )05/0 (P > . گوشی‌های مورد مطالعه بر مبنای امتیاز شاخص راحتی نیز در محدوده مطلوب قرار داشت. قدرت کاهندگی گوشی‌های مختلف از یک مدل نیز اختلاف معنی داری نداشت (05/0 < P).

نتیجه گیری: استفاده نامنظم از گوشی حفاظتی میزان کاهندگی واقعی را از حداقل‌های تعیین شده در این مطالعه نیز پایین‌تر خواهد برد. آموزش و نظارت کافی در خصوص استفاده از گوشی می‌تواند بر پوشش دهی مناسب گوشی و افزایش میزان کاهندگی واقعی تأثیر گذار باشد.

---

---

زمینه و هدف: صدا به عنوان یک عامل مزاحم در محیط‌های شغلی شناخته شده و دارای اثرات غیرشنوایی است. تاثیر صدا بر عملکردهای شناختی به نوع صدا و دوز مواجهه با صدا بستگی دارد. این مطالعه با هدف بررسی اثر مواجهه با صدا برروی عملکردهای شناختی و کیفیت خواب انجام شد.
روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی-مقطعی که بر ۱۶۹ نفر از کارگران در سه صنعت فلزی، شیمیایی و غذایی در همدان در سال ۱۳۹۹ انجام شد. برای بررسی عملکردهای شناختی، از آزمون عملکرد پیوسته استفاده شد. همچنین برای بررسی کیفیت خواب شرکت کنندگان از پرسشنامه پترزبورگ استفاده شد. با استفاده از دستگاه صداسنج آنالیزور دار SVAN ۹۷۱ و دزیمتر TES، سطح مواجهه با صدا و فرکانس غالب اندازه‌گیری شد. داده ها با استفاده رگرسیون خطی و چندگانه در نرم افزارSPSS  (نسخه ۱۶) تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: اختلاف معنی‌داری در سطح مواجهه با صدا با تغییرات عملکردهای شناختی و کیفیت خواب افراد در مطالعه حاضر وجود دارد (۰/۰۰۱>P). نتایج رگرسیون خطی نشان داد که بین عملکرد شناختی افراد با سطح مواجهه با صدا ارتباط معنی داری وجود دارد (۰/۰۰۱>P). همچنین متغیرهای سن، سابقه کاری، فرکانس غالب و دوز مواجهه با صدا بیشترین تاثیر و متغیرهای الگوی کاری وضعیت تاهل و سطح مهارت کمترین تاثیر را پیش بینی مدل عملکردهای شناختی و کیفیت خواب داشته اند. پس از شناسایی و تعیین متغیرهای ورودی، با استفاده از رگرسیون چندگانه مدل مناسب جهت پیش بینی کیفیت خواب و توجه پایدار افراد در مواجهه با صدا تدوین شد.
نتیجه‏ گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، مدل‌های پیش بینی کیفیت خواب و توجه پایدار با ضریب تعیین مناسب می‌توانند مدل‌های خوبی جهت پیش بینی کیفیت خواب و توجه افراد، در مواجهه با صدا باشند که این مدل ها می‌تواند در زمان کوتاه‌تری اجرا و کیفیت خواب و توجه پایدار افراد را اندازه‌گیری کند. همچنین می‌توانند گزینه مناسبی برای ارزیابی کیفیت خواب و توجه افراد در معرض صدا باشند.

---