محمدرضا جنتی، حامد آقائی، طالب عسکری پور، مهدی خزائی، احسان بیات خلجی، الهه کاظمی،
دوره 8، شماره 2 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1399 )
چکیده
زمینه و هدف: باوجود نقش اصلی جرثقیل‌ها در پیشبرد عملیات ساختمانی، اما حوادث و صدمات شغلی ناشی از فعالیت آن‌ها، به یک موضوع مهم تبدیل‌شده است. شواهد اخیر نشان داده است که علت این مشکلات می‌تواند به عدم طراحی فضای داخلی اتاقک جرثقیل و وظایف اپراتورها، بر اساس اصول ارگونومی، مرتبط باشد. این پژوهش، باهدف ارزیابی ریسک ارگونومی فعالیت اپراتورهای جرثقیل برجی و بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک این جرثقیل‌ها، بر اساس ابعاد آنتروپومتری اپراتورهای ایرانی انجام گرفت.
روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، 30 اپراتور مرد جرثقیل برجی، شاغل در سه پروژه ساخت‌وساز بزرگ شهر تهران موردبررسی قرار گرفتند. در ابتدا، باهدف تعریف مشکل، از یک رویکرد چند معیارِ و مکمل، شامل مشاهده شرایط کاری، مصاحبه با اپراتورها، پرسشنامه اختلالات اسکلتی عضلانی نوردیک و روش ارزیابی سریع اندام فوقانی (رولا)، استفاده شد. در ادامه، با استفاده از داده های آنتروپومتری، بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک جرثقیل، انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج روش ارزیابی سریع اندام فوقانی، نشان داد که فعالیت‌های اپراتورهای جرثقیل برجی، در سطح ریسک بالا و بسیار بالا قرار داشته است. همچنین، 85 درصد و 5/38 درصد افراد، به ترتیب در 12 ماه و 7 روز گذشته، دریکی از نواحی 9 گانه بدن خود، احساس درد و ناراحتی را گزارش کرده‌اند. در این پژوهش، ابعاد فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی بازطراحی شده، 7/199×1/144×8/160 سانتی‌متر به دست آمد.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که طراحی موجود فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی، نیازهای اپراتورها را برآورده نمی‌کند. لذا، بازطراحی آن، جهت افزایش تطابق بین انسان و ماشین، بهبود سطح ایمنی و بهره‌وری و پیشگیری از آسیب‌های اسکلتی – عضلانی، ضروری به نظر می‌رسد.
رقیه اسمعیلی، علی عسکری، محسن پورصادقیان،
دوره 12، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1403 )
چکیده
اهداف: عوامل مختلفی از جمله توجه نکردن به متناسب‌سازی فضاهای آموزشی می‌تواند به طور چشم‌گیری کیفیت آموزش را تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین، در این مطالعه کوشش شده است تا همه تحقیقات انجام‌شده درباره ارگونومی مدارس در ایران به طور جامع بررسی و تحلیل شود.
روش کار: جستجوی دو زبانه در این مطالعه با استفاده از کلیدواژه‌های فارسی شامل «دانش‌آموز»، «مدرسه ابتدایی»، «دبیرستان»، «متوسطه»، و «ارگونومی فیزیکی، محیطی و عمومی» و معادل‌های لاتین آن‌ها در پایگاه‌های داده شامل Google Scholar، PubMed، Web of Science و Scopus از ابتدای تحقیقات در ایران تا سال ۱۴۰۳ شمسی (میلادی ۲۰۲۴) انجام شده، سپس مقالات مرتبط با موضوع مطابق با معیارهای تعیین‌شده، جمع‌آوری و بررسی شده است.
یافته‌ها: از میان مقالات یافته‌شده، تنها ۳۰ مقاله، مرتبط با هدف مطالعه شناسایی شده‌اند که به ارگونومی فیزیکی، محیطی و عمومی پرداخته بودند. مقایسه این مطالعات نشان داده که اختلالات اسکلتی - عضلانی طی این مطالعات روندی صعودی داشته و بیشتر این اختلالات با مسائل ارگونومیکی در مدارس، از جمله تناسب نداشتن ابعاد بدنی دانش‌آموزان با میز و صندلی مورد استفاده در مدارس و همچنین حمل نامناسب کیف مدرسه مرتبط هستند.
نتیجه‌گیری: شرایط ارگونومی مدارس در ایران ضعیف و زمینه‌ساز افزایش شیوع اختلالات اسکلتی - عضلانی شده است؛ بنابراین، بررسی مدارس از نظرالزامات ارگونومی و انجام اقدامات لازم جهت بهسازی آن‌ها از یک سو و از سوی دیگر افزایش آگاهی دانش‌آموزان درباره نحوه انجام تکالیف و حمل صحیح کیف ضروری است.
