فرحناز دسترنج، علی محمدی، حسن صادقی نائینی، هانیه نیکومرام، رضا عزیزینژاد،
دوره 13، شماره 1 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران- در دست انتشار 1404 )
چکیده
زمینه و هدف: ارگونومی مشارکتی، با تمرکز بر مشارکت فعال ذینفعان در طراحی و بهبود سیستمهای کاری، میتواند بهعنوان یک راهکار کلیدی در مدیریت پایدار محیط زیست مطرح شود. این پژوهش بر آن است تا با بررسی سازوکارهای تلفیق اصول ارگونومی و مشارکت کارکنان، چگونگی تحقق پایداری زیست محیطی در محیطهای کاری را تبیین نماید.
روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی در یکی از صنایع خودروسازی ایران انجام شد. برنامه ارگونومی مشارکتی با تیم 14 نفره از کارشناسان با جلسات هفتگی دو ساعت تئوری و یک ساعت عملی به مدت سه ماه برگزار شد. اهداف اصلی دوره شامل آموزش جامع سرفصلهای چکپوینتهای ارگونومی سازمان بین المللی کار (ILO) ، تلفیق مباحث ارگونومی با موضوعات محیط زیستی و ایجاد توانایی عملیاتی کردن آموختهها در محیط کار واقعی بود.
یافتهها: تیم ارگونومی پس از اتمام برنامه ارگونومی مشارکتی و بررسی دقیق مشکلات محیط کار، موفق به ارائه پنجاه پیشنهاد کاربردی شد که از این تعداد، 20% به مسائل زیستمحیطی اختصاص داشت. پس از شش ماه همکاری مستمر کارگران و پشتیبانی مدیریت، 10 مورد از پیشنهادهای ارائهشده به مرحلهی اجرا رسید.
نتیجهگیری: کاربست اصول ارگونومی مشارکتی با محوریت مشارکت ذینفعان در طراحی سیستمهای کاری، میتواند بهعنوان راهکاری کلیدی در مدیریت پایدار محیط زیست ایفای نقش کند. این رویکرد نهتنها سلامت جسمی و روانی کارکنان را ارتقا میبخشد، بلکه با کاهش استرسهای شغلی و مصرف منابع طبیعی، پیوندی ناگسستنی میان فناوری، انسان و محیط زیست برقرار میسازد. بیتردید، پژوهشهای میانرشتهای در حوزه ارگونومی و پایداری زیستمحیطی، میتوانند نقشی راهبردی در تحقق توسعهای متوازن برای نسلهای آینده ایفا کنند.