معین دارستانی، لیلی تاپاک، مصطفی میرزایی علی‌آبادی، ندا مهدوی،
دوره 11، شماره 3 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1402 )
چکیده
اهداف: امروزه، شاهد رشد خارق‌العاده‌ی ساخت‌وساز و استفاده از ماشین‌آلات عمرانی هستیم. ازآنجاکه بخش مهمی از خطاهای انسانی ناشی از شکست‌های شناختی هستند، نیازمند ابزارهایی قوی برای ارزیابی این خطاهای شناختی هستیم. لذا هدف اصلی این مطالعه متناسب‌سازی پرسش‌نامه‌ی شکست‌های شناختی شغلی موجود برای رانندگان ماشین‌آلات سنگین راه و شهرسازی است.
روش کار: ۸۴ نفر از رانندگان ماشین‌آلات راه و شهرسازی با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در ابتدا، گویه‌های مرتبط با این افراد در پرسش‌نامه‌ی شکست‌های شناختی شغلی موجود انتخاب و گویه‌های غیرمرتبط حذف و گویه‌های پیشنهادی اضافه شدند. برای بررسی روایی سازه، ابزار در اختیار۱۰ متخصص قرار گرفت. سپس، شاخص‌های نسبت‌های روایی محتوا و شاخص روایی محتوا برای هریک از سؤالات تعیین شد و با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی در محیط AMOS نسخه‌ی ۲۳، شاخص‌های نکویی مدل برازش‌شده ارزیابی شدند. برای اندازه‌گیری پایایی، از ضریب پایایی آلفای کرونباخ استفاده شد. نرم‌افزار آماری استفاده‌شده SPSS نسخه‌ی ۲۰ بود.
یافته‌ها: پرسش‌نامه‌ی نهایی دارای ۱۶ گویه بود که دو شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا برای آن‌ها به قرارگیری آن‌ها در سازه‌ی نهایی منجر شد. شاخص روایی محتوایی پرسش‌نامه ۰/۹ محاسبه شد. همچنین، شاخص‌های نکویی مدل برازش‌یافته شامل CMIN/DF، TLI، CFI، IFI، GFI، AGFI و RMSE به‌ترتیب برابر با ۱/۱۶، ۰/۸۵۱، ۰/۸۸۰، ۰/۸۹۸، ۰/۸۶، ۰/۸۰۲ و ۰/۰۴۴ بود. ضریب آلفای کرونباخ نیز ۰/۶۳۳α= محاسبه شد.
نتیجه‌گیری: پرسش‌نامه‌ی شکست‌های شناختی متناسب‌سازی‌شده روایی و پایایی مناسبی داشت و می‌توان از آن با احتیاط در ارزیابی‌های ارگونومی اپراتورهای ماشین‌آلات راه و شهرسازی استفاده کرد.
