مجله ارگونومی

مقدمه: از بیشترین ظرفیت هوازی (VO2-max) می‌توان به منظور سنجش وضعیت قلبی- تنفسی افراد و به‌دنبال آن ایجاد تناسب فیزیولوژیک بین کار و کارگر استفاده نمود. این مطالعه با هدف تعیین همبستگی بین دو روش آستراند و ACSM در برآورد بیشترین ظرفیت هوازی و تعیین عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز، صورت پذیرفت.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی، 104 نفر (54 مرد و 50 زن) از دانشجویان به‌صورت داوطلبانه شرکت نمودند ( 18 تا 28 سال). افراد به‌وسیله آزمون پله (پروتکل آستراند وACSM) مورد ارزیابی قرارگرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ای بود که از بخش‌های مجزا شامل ویژگی‌های دموگرافیک (سن، جنس و ... )، ویژگی‌های آنترپومتریک (قد، وزن وBMI ) و فیزیولوژیک (VO2-max) تشکیل شده بود.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیشترین ظرفیت هوازی براوردشده از طریق پروتکل آستراند و ACSM به‌ترتیب (0.825±) 3.21 ،(0.707±) 3.13 لیتر در دقیقه می‌باشد. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی میان بیشترین ظرفیت هوازی براوردشده از طریق دو پروتکل آستراند و ACSM  بالاستr=0.958).) همچنین بین بیشترین ظرفیت هوازی براوردشده (پروتکل آستراند وACSM) با وزن، قد، BMI  و تعداد ساعات ورزش در هفته ارتباط معناداری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: بین دو روش براورد بیشترین ظرفیت هوازی (پروتکل آستراند و ACSM) همبستگی بالایی وجود داشت. از متغیرهایی همچون وزن، قد، BMI و تعداد ساعات ورزش در هفته می‌توان به عنوان عوامل مؤثر نام‌برد

مقدمه: درمحیط های آموزشی تامین کیفیت بصری در پیشرفت تحصیلی اهمیت بالایی دارد. ایجاد آسایش بصری و افزایش بازدهی و رغبت جهت تحصیل، ازجمله فواید تنظیم روشنایی کلاس درس و جلوگیری از اختلال در بینایی دانش‌آموزان است. این مطالعه باهدف ارزیابی شدت روشنایی داخلی مدارس دخترانه شهر همدان در سال‌های 1385و1393 انجام شده است تا بتواند به شناسایی مشکلات احتمالی آن بپردازد.

مواد و روش ­ها: این مطالعه در دو مقطع زمانی، در سال‌های 1385 و 1393 در مدارس دخترانه شهر همدان انجام پذیرفته است. در هر مقطع زمانی، متوسط روشنایی عمومی و موضعی بر روی تخته سیاه کلاس‌های درس با روش‌های توصیه‌شده انجمن مهندسین روشنایی آمریکای شمالی در روزهای غیر آفتابی توسط دستگاه لوکس متر اندازه‌گیری، محاسبه و با حد مجاز توصیه‌شده استاندارد آئین‌نامه بهداشت مدارس و انجمن مهندسین روشنایی آمریکای شمالی مقایسه گردید. علاوه بر شدت روشنایی، وضعیت معیارهای کیفیتی شامل الگوی چیدمان چراغ‌ها، نگه‌داری چراغ‌ها، وجود سایه‌روشن، نظافت سطوح داخلی، نگهداری سامانه روشنایی، نوع چراغ و تناسب فنی طراحی نیز بررسی گردید.

یافته­ ها: با توجه به همه معیارهای مطلوبیت، در هر دو مقطع ارزیابی، کمتر از %25 کل اماکن مورد بررسی از روشنایی مطلوب برخوردار بوده‌اند به‌طوری‌که در سال 85 فقط 16% از کلاس‌های درس دارای روشنایی عمومی مطلوب بوده‌اند و در سال 93 شدت روشنایی تمامی کلاس‌ها در محدوده غیرقابل‌قبول قرار گرفته و شدت روشنایی موضعی بر روی تخته سیاه تنها %6 کلاس‌ درس در محدوده استاندارد قرار داشت. همچنین نتایج ارزیابی نشان می‌دهد ضرایب بازتابش سطوح در بازه مطلوب قرار دارند.

نتیجه­ گیری: عدم وجود روشنایی مطلوب عمومی و موضعی بر روی تخته سیاه مدارس در سال 93 و مقایسه آن با نتایج ارزیابی روشنایی سال 85، نشان‌دهنده این امر است که هنوز مشکل تامین روشنایی برای مدارس پابرجاست. الگوی چیدمان نامناسب و استفاده از لامپ‌های رشته‌ای و نامناسب را می‌توان از عمده دلایل وضعیت نامناسب نتایج ارزیابی روشنایی مدارس دخترانه شهر همدان نام برد. 

مقدمه: عملکرد انطباقی به‌ عنوان میزان قابلیت‌های کارکنان در مواجه با تغییرات به ‌وجود آمده در محل کار و موقعیت‌های جدید و غیرمعمول تعریف می‌شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی ساختار عاملی پرسشنامه  عملکرد انطباقی است. عملکرد انطباقی سازه‌ای چندبعدی است که شامل پنج متغیّر نهفته می‌شود. هدف این پژوهش بررسی پایایی و روایی این پرسشنامه بود.

مواد و روش­ها: در این پژوهش که از نوع اعتبارسنجی است، پس از برگردان پرسشنامه به فارسی، فرم نهایی آن بر روی 210 نفر از پرستاران بیمارستان‌ دولتی شهر اهواز که با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا گردید. برای تشخیص عامل‌های سازه  عملکرد انطباقی از روش تحلیل عامل اکتشافی چرخش واریماکس و برای برازش الگو از روش تحلیل عاملی تأییدی و مدل معادلات ساختاری استفاده شد.

یافته‌ها: پایایی کل پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0.89 محاسبه گردید. ساختار عاملی پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل عاملی بررسی شد. ضریب KMO و آزمون کرویت بارتلت به ترتیب 0.88 و 1639.093 به دست آمد و معنی‌دار است. هم‌چنین چرخش واریماکس نشان داد که تمامی سوالات آزمون بر روی عوامل بار دارند. 

نتیجه‌گیری: پرسشنامه عملکرد انطباقی از ویژگی‌های روان‌سنجی رضایت‌بخش و پایایی و روایی قابل قبولی برای استفاده در جمعیت پرستاران برخوردار است. درنتیجه سازه‌  عملکرد انطباقی شامل پنج بُعد مجزا از هم؛ یعنی مقابله با موقعیت‌های اضطراری و غیرمترقبه، مدیریت استرس کاری، حل خلاقانه مشکلات، یادگیری و سازگاری بین فردی می‌شود. یافته‌ها مبنی بر چند وجهی بودن این سازه با مطالعات پیشین مطابقت دارد.

زمینه و هدف: اختلالات عضلانی-اسکلتی در دانش‌آموزان شیوع زیادی دارد که عوامل مختلفی را برای آن می‌توان در نظر گرفت. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط ارگونومی میز و صندلی کلاس بر پاسچر دانش‌آموزان و ارتباط آن با اختلالات عضلانی-اسکلتی در دانش‌آموزان مقطع ششم ابتدایی شهر کرج انجام شد.
روش کار: در این تحقیق مقطعی، ۳۴۶ دانش‌آموز پسر از مقطع ششم ابتدائی شهر کرج انتخاب شدند. به منظور اندازه‌گیری زوایای کایفوز سینه‌ای و لوردوز کمری، یک خط‌کش منعطف به کار رفت. برای ثبت اطلاعات ارگونومی و آنتروپومتری دانش‌آموزان از خط‌کش فلزی ۵۰ سانتی‌متری استفاده شد. برای تحلیل اطلاعات از آزمون همبستگی اسپیرمن در سطح معناداری ۰/۰۵ استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد ارتفاع میز، عمق نیمکت و ارتفاع نیمکت به ترتیب فقط در ۱۸ درصد، ۱۲ درصد و ۵۰ درصد دانش‌آموزان در حالت ارگونومی نرمال قرار دارد. بین عمق نیمکت و نمره کامل نوردیک، رابطه معنی‌دار منفی مشاهده شد.
نتیجه گیری: وضعیت ارگونومی میز و نیمکت مدارس ابتدایی شهر کرج در مقطع ششم ابتدایی در حد قابل قبول نبود. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از عواقب احتمالی آن، استانداردسازی ارگونومیک میز و نیمکت مدارس در دستور کار قرار گیرد.

زمینه و هدف: خیاطی از جمله مشاغلی است که شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی در آن بالاست. شرایط ایستگاه کار خیاطی به گونه ای است که خیاطان را مترادف با آسیب های اسکلتی عضلانی در نواحی مختلف بدن بخصوص درد در گردن، شانه و قسمت فوقانی پشت و حتی کمر ساخته است. هدف از این مطالعه  بررسی تاثیر ایستگاه کاری طراحی شده برای خیاطی با در نظر گرفتن نتایج مطالعات گذشته بر روی عضلات گردن و شانه کاربران توسط  الکترومیوگرافی است.
روش کار: در این مطالعه تحلیلی مداخله ای، میزان فعالیت چهار عضله سطحی گردن و شانه (عضلات جناغی چنبری ، دلتوئیدقدامی، دلتوئید میانی ، دلتوئید خلفی) توسط الکترومیوگرافی روی ۳۳ شرکت کننده (زن و مرد) در دو ایستگاه کاری طراحی شده جدید و متداول با هم مقایسه شدند.
یافته ها: میزان فعالیت عضلات در دوایستگاه کاری جدید و متداول، دارای اختلاف معنادار بود(P<. اما بین حالت های مختلف ایستگاه کاری جدید تفاوت معناداری مشاهده نشد.
بحث و نتیجه گیری: هر چهار عضله در ایستگاه کاری جدید در مقایسه با ایستگاه کاری متداول دارای فعالیت کمتری بود، بدین معنی که ایستگاه کاری طراحی شده، توانسته است فعالیت عضلات گردن و شانه را در حین کار کاهش دهد.

زمینه و هدف: از عوامل مؤثر بر عملکرد شغلی هر فرد می‌توان به استرس شغلی، رسالت شغلی و فرسودگی شغلی اشاره کرد؛ بنابراین هدف مطالعه حاضر تبیین روابط علی عوامل استرس‌ زای شغلی، رسالت شغلی و فرسودگی شغلی در کارکنان دانشگاه علوم‌ پزشکی همدان بوده است.
روش­ کار: مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر از نوع مقطعی است که در سال ۱۳۹۸ تعداد ۳۷۸ نفر از کارکنان غیر هیئت‌ علمی دانشگاه علوم‌ پزشکی همدان را بررسی کرده است. داده‌های این مطالعه با استفاده از پرسشنامه‌های فرسودگی شغلی مسلش، استرس شغلی (HSE- Q) و رسالت شغلی دیک جمع‌ آوری شد. به‌منظور بررسی ارتباط متغیرها، از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) در نرم‌افزار AMOS نسخه ۲۴ استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان ۳۸/۹۳ سال بود. مؤلفه‌های عوامل استرس‌زای شغلی و رسالت شغلی با مؤلفه‌های فرسودگی شغلی هم‌بستگی مثبت و معناداری دارند (۰/۰۵>P). برازش مدل اندازه‌گیری با داده‌های گرد آوری‌ شده قابل‌ قبول است. عوامل استرس‌زای شغلی نیز به‌صورت غیرمستقیم و با میانجیگری ابعاد حضور و جست‌وجوی رسالت شغلی با فرسودگی شغلی کارکنان دانشگاه علوم‌ پزشکی رابطه دارد. مجموع مجذور هم‌ بستگی‌‌های چندگانه برای متغیر فرسودگی شغلی ۰/۵۶ بود. براساس این یافته، عوامل استرس‌زای شغلی و رسالت شغلی درمجموع ۵۶ درصد از واریانس فرسودگی شغلی را تبیین می‌کنند.
نتیجه گیری: عوامل استرس‌زای شغلی و رسالت شغلی درمجموع بیشتر از ۵۰ درصد فرسودگی شغلی را تبیین می‌کنند؛ بنابراین با توجه به تأثیرات زیان‌بار فرسودگی شغلی در کارکنان پیشنهاد می‌شود مسئولان برای کاهش عوامل استرس‌زا مانند نیازهای روانی و فیزیکی محیط کار، نداشتن حمایت، نبود امنیت شغلی و همچنین رسالت شغلی اقدام کنند.