مجله ارگونومی

---

مقدمه: استفاده کاربران از نمایشگرهای تصویری به ویژه رایانه می‌تواند عوارض بهداشتی را ایجاد نماید که بر عملکرد ذهنی و فیزیکی افراد تاثیرات منفی داشته باشد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط شرایط ارگونومیکی کار با نمایشگرهای تصویری با میزان احساس خستگی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی به عنوان کاربران دائمی صورت گرفت. روش بررسی:در این مطالعه توصیفی تحلیلی 70 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی همدان بصورت تصادفی انتخاب گردیدند. پرسشنامه استانداردی با ضریب پایایی 8/0 جهت تعیین میزان احساس خستگی کاربران بین دانشجویان توزیع و تکمیل گردید. پرسشنامه حاوی30 سوال که پوشش دهنده سه معیار شامل خواب آلودگی یا گیجی، ناتوانی در تمرکز و ناراحتی جسمی بود. اطلاعات شرایط محیطی و ارگونومیکی کار نیز تعیین مقدار و ثبت گردید. علاوه بر این اندازه‌گیری شدت میدان الکتریکی و مغناطیسی در محدوده فرکانس خیلی پایین با استفاده از دستگاه مدل HI-3603 شرکت HOLADAY، مطابق با روش استاندارد IEEE std 1140-1994 صورت گرفت. داده‌های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد در بین دانشجویان میانگین نمره شاخص گیجی 5/6±8/17، شاخص ناتوانی در تمرکز 4/4±7/18، شاخص ناراحتی جسمی 9/6±9/11 و در نهایت شاخص کل خستگی 7/15±5/48 بود. بین مدت زمان پیوسته کار با رایانه و میزان خستگی ارتباط معناداری وجود دارد(05/0<‌P). بین مدت زمان کار روزانه با رایانه و میزان خستگی ارتباط معناداری یافت نگردید(05/0>‌P). بین نوع نمایشگر مورد استفاده و میزان خستگی ارتباط معناداری یافت شد(05/0<‌P). علاوه براین ارتباط معناداری بین شرایط محیطی مکان کار با رایانه و میزان خستگی کاربران وجود نداشت (05/0>‌P) البته نتایج نشان دهنده روند افزایشی نمره خستگی در شرایط محیطی و وضعیت‌های نامناسب ارگونومیک کار با رایانه بود. علاوه بر این اختلاف شدت میدان‌های الکترومغناطیسی با توجه به نوع نمایشگر معنادار بود (05/0<‌P). نتیجه‌گیری: معیار ناتوانی در تمرکز بیشترین نمره خستگی را به خود اختصاص داده است که می‌تواند بر عملکرد آموزشی دانشجویان تاثیر منفی گذارد. رعایت اصول ارگونومیک کار با رایانه به ویژه کاهش مدت زمان پیوسته کار با رایانه و استفاده از نمایشگر‌های با تکنولوژی روز و همچنین بهینه نمودن شرایط روشنایی و آکوستیکی محیط می‌تواند خستگی دانشجویان را بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد.

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی از شایع‌ترین نوع بیماری‌ها و آسیب‌های شغلی می‌باشد. اهمیت کنترل و کاهش این ناراحتی‌ها به قدری است که بسیاری از کشورها، پیشگیری از ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی ناشی از کار را به عنوان یکی از اولویت‌های ملی مورد توجه قرار داده‌اند.

روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی به صورت مداخله‌ای در یکی از کشتارگاه‌های مرغ انجام گرفت. در ابتدا به منظور تعیین شیوع ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی از پرسشنامه کرنل استفاده شد. با مشخص شدن وظایفی که ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی در آنها زیاد می‌باشد اقدام به ارزیابی پوسچر گردید و سپس متناسب با سطح ریسک وظایف، اقدامات مهندسی و مدیریتی صورت گرفت. با توجه به اینکه بیشتر وظایف از نوع کار دستی و حمل بار می‌باشد از روش KIM جهت ارزیابی پوسچر در قبل و بعد از مداخلات استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج حاصل از پرسشنامه کرنل نشان داد که بالاترین سطح ریسک متعلق به قسمت‌های گردن، شانه، پشت، بازو و کمر می‌باشد. همچنین ارزیابی توسط روش KIM بیشترین سطح ریسک را در وظیفه جعبه‌انداز و بلند کردن یخ با امتیاز سطح ریسک 4 برآورد نمود که پس از مداخله این امتیاز به 2 کاهش یافت. میزان بهبود بطور میانگین برای تمام مداخلات در حدود 37/46 درصد بدست آمد. طبق آزمون مک‌نمار نیز تفاوت معنی‌داری بین نتایج قبل و بعد از مداخلات حاصل شد (023/0P=).

نتیجه‌گیری: انجام مداخلات مهندسی و مدیریتی در این مطالعه توانست سطح اقدامات اصلاحی را به مقدار قابل توجهی کاهش داده و سبب بهبود وضعیت کاری کارکنان در قسمت‌های مختلف شرکت گردد.

---

مقدمه: روش‌های ارزیابی پوسچر به‌عنوان محور و مبنای ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار در نظر گرفته می‌شوند. دستیار دیجیتال شخصی یک سیستم کوچک قابل حمل، با سیستم‌ عامل است که می‌توان برنامه‌های مختلفی مثل انواع روش‌های ارزیابی پوسچر را بر روی آن نصب کرد.

مواد و روش ­ها: در ابتدا سه روش ارزیابی پوسچر REBA ،RULA و QEC مشخص شد. سپس برنامه روش‌های ارزیابی پوسچر با نرم‌افزار bascom و به زبان basic در آی‌سی میکرو کنترلر خانواده avr نوشته شد و از طریق پروگرامر وارد آی سی شد و سیستم PDA ساخته شد. کاربردپذیری PDA توسط نسخه فارسی پرسشنامه کاربردپذیری سیستم، پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه، سنجیده شد. در نهایت ارزیابی پوسچر توسط PDA با روش قلم و کاغذ مقایسه شد.

یافته­ ها: امتیاز کاربردپذیری سیستم PDA ساخته شده 6/2±84/2 بدست آمد که بر اساس مقیاس طبقه‌بندی در رتبه B و وضعیت خیلی خوب قرار گرفت. آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی پیرسون پرسشنامه کاربردپذیری سیستم نیز به ترتیب 0/716 و 0/888 بدست آمد (0/001˂P). مقایسه روش PDA با روش قلم و کاغذ نیز نشان داد، مدت زمان مورد نیاز برای ارزیابی پوسچر با روش PDA کمتر از نصف مدت زمان مورد نیاز برای ارزیابی پوسچر با روش قلم و کاغذ می‌باشد. همچنین احتمال خطای محاسباتی در روش PDA برابر صفر ولی در روش قلم و کاغذ بین 2/33 تا 8/66 می‌باشد.

نتیجه­ گیری: استفاده از دستیار دیجیتالی شخصی جهت ارزیابی پوسچر، مشکلات مربوط به تأخیر در رسیدن به نتیجه نهایی را حل کرده و احتمال خطا در محاسبه نتیجه نهایی را به صفر می‌رساند. 

---

مقدمه: فرایند جوشکاری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع مواجهه شغلی با پرتوهای غیریونساز در محیط‌های کاری محسوب می‌گردد. هدف از مطالعه حاضر بررسی میزان مواجهه شغلی با پرتوهای غیریونساز در انواع فرایندهای جوشکاری متداول بود.

مواد و روش­ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی مواجهه شغلی با انواع پرتوهای غیریونساز شامل میدان‌های الکترومغناطیس با فرکانس فوق‌العاده پایین، فرابنفش و فروسرخ در پنج نوع فرایند جوشکاری قوسی در واحد جوشکاری مرکز فنی‌وحرفه‌ای شهرستان ملایر مورد بررسی قرار گرفت. شدت میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی با فرکانس فوق‌العاده پایین مطابق با روش موسسه استاندارد ملی آمریکا (ANSI/IEEE Std 644-1994) و با استفاده از دستگاه سنجش مدل HI-3604 شرکت HOLADAY آمریکا و شدت پرتوهای فرابنفش و فروسرخ نیز توسط دستگاه‌ سنجش مدل EC1 شرکت HAGNER سوئد اندازه‌گیری شد.

یافته‌ها: شدت میدان الکتریکی و مغناطیسی در انواع جوشکاری‌ها بسیار پایین‌تر از حد مجاز قرار داشت. شدت پرتو UV-B در مواجهه جوشکاران در انواع جوشکاری‌ها بالاتر از حد مجاز قرار داشت. بااین‌حال شدت پرتو UV-A تنها در جوشکاری برق بالاتر از حد مجاز شغلی قرار داشت. نتایج اندازه‌گیری شدت پرتوهای فرابنفش عبوری از عینک‌های حفاظتی نشان‌دهنده مطلوبیت درجه تیرگی عینک‌های حفاظتی بود. بااین‌حال قدرت حفاظت‌دهی لباس جوشکاران نامطلوب تعیین گردید. علاوه براین، نتایج نشان داد میزان مواجهه جوشکاران با امواج فروسرخ بسیار پایین‌تر از حد مجاز شغلی می‌باشد. 

نتیجه‌گیری: شدت مواجهه با پرتوهای غیریونساز تحت تأثیر نوع فرایند جوشکاری قرار داشت. با توجه به مواجهه بیش از حد جوشکاران با پرتو فرابنفش در شرایط بدون حفاظ، استفاده از لباس با قدرت حفاظت‌دهی معادل 50 جهت دستیابی به حفاظت‌دهی بیشتر ضروری می‌باشد.

---

مقدمه: آتش‌نشانی یکی از مشاغلی می‌باشد که به دلیل ماهیت شغل و خواسته‌های فیزیکی بالای این شغل، نیاز به توان جسمانی و هوازی بالایی دارد. در این مطالعه حداکثر ظرفیت هوازی پرسنل آتشنشان با استفاده از آزمون پله بررسی شد.

روش کار: این مطالعه مقطعی به صورت توصیفی- تحلیلی و بر روی 73 نفر از پرسنل آتش‌نشانی انجام شد. در ابتدا اطلاعات دموگرافیک افراد توسط پرسشنامه‌ای جمع‌آوری شد. سپس پله‌ای با قابلیت تنظیم ارتفاع جهت انجام تست پله ساخته شد و با استفاده از روش فرانسیس حداکثر ظرفیت هوازی افراد شرکت کننده، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پرسشنامه و آزمون پله توسط نرم افزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: بیشترین ظرفیت هوازی ماموران آتش نشانی، (L/min) 3/65 و(mL/kgmin)  47/4 بدست آمد. نتایج حاصل از آزمون آماری نشان داد که ارتباط معناداری بین حداکثر ظرفیت هوازی و نمایه توده بدنی و میزان ورزش در هفته وجود دارد (P < 05/0). همچنین بین حداکثر ظرفیت هوازی و سن، سیگار کشیدن و خستگی هنگام کار، رابطه معناداری مشاهده نشد (P < 05/0).

نتیجه‌گیری: بررسی ظرفیت قلبی ریوی آتش‌نشانان به دلیل حساسیت شغلی و انجام وظایف سخت در شرایط دشوار به منظور کاهش احتمال بروز آسیب برای آتش‌نشان و مجروحین حادثه بسیار مهم می‌باشد. نتایج این مطالعه نشان داد حداکثر اکسیژن مصرفی و ظرفیت قلبی ریوی آتش‌نشانان مورد بررسی، از حداقل مقدار توصیه شده توسط انجمن بین المللی ماموران آتش‌نشانی بیشتر می‌باشد که می‌تواند به دلیل وجود برنامه‌های منظم آمادگی جسمانی این سازمان باشد.