محمدرضا جنتی، حامد آقائی، طالب عسکری پور، مهدی خزائی، احسان بیات خلجی، الهه کاظمی،
دوره 8، شماره 2 - ( فصلنامه تخصصی انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران 1399 )
چکیده
زمینه و هدف: باوجود نقش اصلی جرثقیل‌ها در پیشبرد عملیات ساختمانی، اما حوادث و صدمات شغلی ناشی از فعالیت آن‌ها، به یک موضوع مهم تبدیل‌شده است. شواهد اخیر نشان داده است که علت این مشکلات می‌تواند به عدم طراحی فضای داخلی اتاقک جرثقیل و وظایف اپراتورها، بر اساس اصول ارگونومی، مرتبط باشد. این پژوهش، باهدف ارزیابی ریسک ارگونومی فعالیت اپراتورهای جرثقیل برجی و بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک این جرثقیل‌ها، بر اساس ابعاد آنتروپومتری اپراتورهای ایرانی انجام گرفت.
روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، 30 اپراتور مرد جرثقیل برجی، شاغل در سه پروژه ساخت‌وساز بزرگ شهر تهران موردبررسی قرار گرفتند. در ابتدا، باهدف تعریف مشکل، از یک رویکرد چند معیارِ و مکمل، شامل مشاهده شرایط کاری، مصاحبه با اپراتورها، پرسشنامه اختلالات اسکلتی عضلانی نوردیک و روش ارزیابی سریع اندام فوقانی (رولا)، استفاده شد. در ادامه، با استفاده از داده های آنتروپومتری، بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک جرثقیل، انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج روش ارزیابی سریع اندام فوقانی، نشان داد که فعالیت‌های اپراتورهای جرثقیل برجی، در سطح ریسک بالا و بسیار بالا قرار داشته است. همچنین، 85 درصد و 5/38 درصد افراد، به ترتیب در 12 ماه و 7 روز گذشته، دریکی از نواحی 9 گانه بدن خود، احساس درد و ناراحتی را گزارش کرده‌اند. در این پژوهش، ابعاد فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی بازطراحی شده، 7/199×1/144×8/160 سانتی‌متر به دست آمد.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که طراحی موجود فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی، نیازهای اپراتورها را برآورده نمی‌کند. لذا، بازطراحی آن، جهت افزایش تطابق بین انسان و ماشین، بهبود سطح ایمنی و بهره‌وری و پیشگیری از آسیب‌های اسکلتی – عضلانی، ضروری به نظر می‌رسد.
