مجله ارگونومی

مقدمه: در بسیاری از محیط‌های شغلی حساس و پیچیده، خطاهای انسانی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. حوادث زیادی همه‌ساله در نقاط مختلف جهان شواهدی برای تائید خطای ناشی از عملکرد پردازش اطلاعات اپراتورها می‌باشد. هدف اصلی این مطالعه بررسی تقاضای نیروی انسانی اپراتورها براساس مدل پردازش اطلاعات انسانی و بارکاری، و تدوین یک مدل رگرسیونی برای آن بوده است.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک پژوهش موردی می‌باشد. اطلاعات به‌صورت مصاحبه با کارکنان، مشاهده فرایند عملیات و ارائه پرسشنامه‌ای: بخش نخست مربوط به مدل پردازش اطلاعات انسانی و بخش دوم مربوط به بارکاری ذهنی NASA – TLX و یک قسمت ضمیمه نظرسنجی تقاضای نیروی انسانی جمع‌آوری شد و با استفاده از آزمون‌های آماری16- SPSS تجزیه‌وتحلیل وظایف صورت گرفت.

یافته‌ها: بین بارکاری با مراحل مدل پردازش اطلاعات انسانی ازجمله ادراک (65/0r=، 01/0 P<)، پاسخ گفتاری (45/0  r=،01/0 P<) و پاسخ دستی (15/0r=  ،05/0 P<) همبستگی دیده شد. از عوامل مؤثر بر بارکاری، پاسخ گفتاری (232/0 =β ،033/0 P=) و ادراک (576/0= β ،001/0 P=) بود و از مهم‌ترین عوامل در پیش‌بینی تقاضای نیروی انسانی، ادراک (514/2 = β ،008/0 P= )، بارکاری (57/1  β =،018/0 P=) و پاسخ گفتاری ( 428/2, P=010/0  β=) بدست آمد.

بحث و نتیجه‌گیری: افزایش تمرکز و توجه و مهارت‌های ادراکی از طریق اقدامات روانی شامل کاهش بارکاری و استرس، و برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی جزء ضروریات کار قلمداد می‌شود.

مقدمه: ترافیک یکی از مشکلات اجتماعی در جوامع امروزی و در شهرهای بزرگ می‌باشد. برای مهار ترافیک، علاوه بر گشایش راه‌ها، نیاز به فرهنگ‌سازی و نیز استفاده از روش‌های هوشمند می‌باشد، بدین سبب سیستم‌های کنترل ترافیک شهری ابداع گردیده است. وظایف اپراتورهای این مراکز برای مدیریت ترافیک، شامل فرآیندهای شناختی گوناگون است. تجزیه و تحلیل کار شناختی (analysis cognitive work) برای تجزیه و تحلیل این سیستم‎های کاری، با هدف بهبود طراحی سیستم، به عنوان یک چارچوب، در این مطالعه معرفی شده است.

روش انجام کار: تجزیه و تحلیل کار شناختی (CWA)، محدودیت‎های سیستم را از طریق پنج فاز شناسایی می‎کند، که در ابتدا با تحلیل قلمرو‎کاری آغاز و بعد از تحلیل وظیفه، تحلیل استراتژی و بررسی همکاری‎ها و سازمان‎های اجتماعی، با شناسایی صلاحیت‎های لازم پرسنل به پایان می‎رسد.

یافته‎ها: نتایج این مطالعه شامل: طرح کلی مراحل اجرای تکنیک CWA، تحلیل قلمرو کاری، نردبان تصمیم، جزئیات مربوط به شاخص‌های سطوح مرتبط، استراتژی‎های موجود،  نقشه جریان اطلاعات (IFM)، نقشه جریان اطلاعات (IFM) برای چارچوب‎بندی تحلیل اجتماعی سازمان، و تجزیه و تحلیل شایستگی شخص، می‎باشد.

بحث و نتیجه‌گیری: نتیجه این پژوهش می‎تواند جهت گزینش و آموزش اپراتورهای مرکز کنترل ترافیک استفاده گردد، چرا که به‎کارگیری تجهیزات مدرن در امر کنترل ترافیک نیازمند پرسنل مجرب و با توانمندی‎های شناختی می‎باشد، در غیر این‎صورت موجب به هدر رفتن سرمایه و انرژی سازمان‎ها خواهد بود. هرچه تصمیمات اپراتور بیشتر وابسته به پردازش اطلاعات باشد، توانایی‎های شناختی اپراتور نیز باید بیشتر باشد. فرآیندهای شناختی کاوش دیداری(visual search)، حل مسئله و زمان‌سنجی از ویژگی‎های شناختی لازم برای تصدی این شغل است.

مقدمه: اطلاعات ناچیزی در مورد نیازهای روان‌شناختی شغل و کنترل (آزادی تصمیم‌گیری) در محیط کار و ارتباط آن با آسیب‌های اسکلتی ـ عضلانی (MSDs) در پرستاران ایرانی در دسترس است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین نیازهای روان‌شناختی شغل و کنترل در محیط کار و ارتباط آن با شیوع علائم MSDs در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده است.

مواد و روش­ها: در این مطالعه مقطعی، 385 نفر از پرستاران بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی شیراز که به روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند، شرکت نمودند. نسخه‌ فارسی پرسش‌نامه محتوای شغلی و پرسش‌نامه استاندارد نوردیک برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. از آمار توصیفی، رگرسیون لجستیک و نرم‏افزار SPSS نسخه 5/11 برای تحلیل داده‌ها استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین (انحراف استاندارد) ابعاد نیازهای روان‌شناختی شغل (14/5) 19/38 و کنترل (50/6) 15/58  به دست آمد. بر این اساس، ابعاد نیازهای روان‌شناختی در سطح بالا و بعد کنترل در سطح پایین قرار داشتند. نتایج نشان داد که 1/29% از پرستاران مورد مطالعه در حالت استرین بالا مشغول به کار می‌باشند. مدل‌سازی رگرسیون مشخص ساخت که شانس آسیب در ناحیه پا در پرستارانی که در خانه استرین بالا قرار دارند 35/2 برابر پرستارانی است که در خانه استرین پایین قرار می‌گیرند.

نتیجه‌گیری: اغلب پرستاران مورد مطالعه در خانه استرین بالا از مدل نیاز ـ کنترل قرار داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده، هر گونه برنامه‌ مداخله‌ای جهت پیشگیری از MSDs در پرستاران می‌بایست بر افزایش کنترل و تغییر حالت کار از استرین بالا به استرین پایین یا شغل فعال متمرکز شود.

مقدمه: پیشرفت فناوری و تکنولوژی مدرن، محیط‌های کاری جهان امروز را تغییر داده و افراد شاغل در این محیط‌ها را متحمل خواسته‌ها و نیازهای ذهنی و شناختی بیشتری کرده است. اتاق کنترل، نمونه‌ای از این محیط‌های کاری است. در حال حاضر، ارزیابی بارکاری ذهنی نقطه‌ای کلیدی در تحقیق و توسعه روابط انسان- ماشین می‌باشد. هدف مطالعه حاضر، اعتبارسنجی یک روش تحلیلی در ارزیابی بارکاری ذهنی موردنیاز اپراتورهای اتاق کنترل نیروگاه سیکل ترکیبی فارس می‌باشد.

روش‌کار: مطالعه حاضر، مطالعه‌ای بنیادی- کاربردی از نوع مقطعی می‌باشد که در ابتدا، به‌منظور آشنایی با مراحل انجام کار اپراتورهای اتاق کنترل، تجزیه و تحلیل وظایف انجام گرفت. سپس، با استفاده از تکنیک VACP، میزان بارکاری ذهنی موردنیاز برای انجام هر یک از مراحل کار تعیین گردید. نهایتاً، با بررسی ضریب همبستگی پیرسون مقادیر تعیین‌شده از تکنیک VACP با نتایج حاصل از پرسشنامه NASA-TLX که از 18 اپراتور جمع آوری شده بود، اعتبارسنجی روش موردنظر، انجام گرفت.

یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، همبستگی میان مقادیر تعیین‌شده از تکنیک VACP و مقادیر به‌دست‌آمده از پرسشنامه NASA-TLX، مثبت و معنی‌دار شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به وجود همبستگی بالا میان نتایج تکنیک VACP و نتایج حاصل از پرسشنامه NASA-TLX، و با توجه به قابلیت به کارگیری تکنیک VACP در مراحل ابتدایی طراحی در مقایسه با روش NASA-TLX، این روش پیشنهادی به‌عنوان یک ابزار بررسی برای پیش‌بینی بارکاری ذهنی اپراتورهای اتاق کنترل، مناسب می‌باشد.