مجله ارگونومی

ارزیابی اختلالات اسکلتی-عضلانی در کاربران پایانه تصویری با روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA)

فرهاد فراستی، محمد صادق سهرابی، محسن جلیلیان،
دوره 1، شماره 3 - ( 12-1392 )

چکیده

مقدمه: با افزایش روزافزون مشاغلی که با رایانه سروکار دارند و رشد اختلالات اسکلتی- عضلانی در بین کاربران ایستگاه‌های پایانه‌های نمایش تصویری، اهمیت ارزیابی و شناسایی ریسک فاکتورهای ارگونومی در محیط کار فزون‌تر شده است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اختلالات اسکلتی-عضلانی در کاربران اداری پایانه‌های نمایش تصویری بود.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی 71 نفر ( 37 زن و 34 مرد) شرکت‌کردند که به روش نمونه‌برداری تصادفی از کارکنان بخش اداری دانشگاه هنر اصفهان انتخاب شده‌بودند. برای ارزیابی میزان شیوع ناراحتی‌های اسکلتی- عضلانی از پرسشنامه ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی کرنل و از روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA) برای سنجش ریسک فاکتورهای ارگونومی در ایستگاه‌های کار پایانه‌های تصویری استفاده شد.

یافته‌ها: بنابر طبقه‌بندی سطح ریسک نهایی به روش 15) 21% ،ROSA نفر) در سطح ریسک کم (امتیاز کمتر از 3)، 48% (34 نفر) در ناحیه هشدار (امتیاز بین 3 تا 5) و 31% (22 نفر) در ناحیه ضرورت انجام مداخله ارگونومی (امتیاز بیشتر از 5) قرار داشتند. متغیرهای جنسیت، شاخص توده بدنی، سطح تحصیلات و سابقه‌کار دارای تأثیر معنادار بر امتیاز نهایی ROSA بودند (p<0.001). بین ناراحتی اسکلتی- عضلانی شرکت‌کنندگان با امتیاز نهایی ROSA رابطه معنادار و مثبت وجود داشت (p<0.001) ، r=0.828)

نتیجه‌گیری: با توجه به هدفمندی این روش برای سنجش ریسک فاکتورهای کار با رایانه در محیط‌های اداری و نتایج به‌دست‌آمده می‌توان به عنوان ابزاری مفید برای شناسایی و درجه‌بندی ریسک ارگونومی در محیط‌های اداری امروزی از آن بهره برد.

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA

مداخلات ارگونومی جامع برای بهبود شرایط ارگونومیکی مطالعه موردی: کارخانه تولید قطعات یدکی خودرو

ناصر صدرا ابرقویی،
دوره 3، شماره 2 - ( 6-1394 )

چکیده

مقدمه: امروزه ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی در دنیا به علت آسیبی که به نیروی کار و بهرهوری وارد میسازد از اهمیت فوقالعاده برخوردار است. لذا ضروری است که مطالعات وسیعی برای شناسایی و پیشگیری از بروز این آسیبها و کنترل ریسک فاکتورهای ایجادکننده آن‌ها انجام گیرد.

مواد و روش ها: این پژوهش با استفاده از یک مدل مداخله ارگونومی به بررسی و بهبود شرایط ارگونومیکی یک کارخانه تولید قطعات یدکی میپردازد. به‌منظور بررسیهای نمونهای از جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه استفاده و به روش نمونهگیری تصادفی ساده تعداد 44 نمونه از 50 نفر کارکنان واحد تولیدی انتخاب شدند. برای شناسایی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی از "پرسشنامه نوردیک" و"نکات بازبینی ارگونومی"استفاده شد. بر اساس مدل نظری مورد استفاده مداخله ارگونومی در دو مرحله انجام گرفت.

یافته‌ها: در مرحله مداخله ارگونومی کلان در قالب کارگاهها و کارگروههای مختلف، هفت هدف و سیزده پیشنهاد ارگونومیکی احصاء و ارائه شد. در مرحله مداخله ارگونومی خرد، بیست مورد ریسک فاکتورهای ارگونومیکی شناسایی و سیزده برنامه و راهکار برای برطرف کردن مشکلات پیشنهاد گردید. یازده مورد از راهکارها با تائید مدیریت ارشد در راستای بهبود شرایط ارگونومیکی و افزایش بهرهوری به مرحله اجرا گذاشته شد.

نتیجه گیری: مهم‌ترین نتیجه مداخلات ارگونومی جامع، تغییر در فرهنگ سازمانی است که منافع مستقیم و غیرمستقیم مثل راه‌حل‌های کم‌هزینه یا بدون هزینه برای حل مشکلات، ایجاد یک محیط بهبود مستمر و فعال، افزایش انگیزه کارکنان در مشارکت و نوآوری در حل مشکلات، تمایل بیشتر به تفکر برای ارائه ایدههای جدید، ارتباطات بهتر بین مسئولین و کارکنان، افزایش توانمندی و سطح دانش عمومی شاغلین را به دنبال داشته است.

ارزیابی ناراحتی موضعی در مدادهای رایج و مداد ارگونومیک طراحی شده با مقیاس ناراحتی وضعیتی موضعی در دانش آموزان مقطع ابتدایی

رشید حیدری مقدم، محمد بابامیری، مجید معتمدزاده، نسرین نوری،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )

چکیده

زمینه و هدف: طراحی ابزار ممکن است نقش مهمی در توسعه مشکلات مرتبط با کار در دست و ساعد داشته باشد. با بهبود ویژگی‌های ارگونومیک ابزاردستی، سلامت کاربران و رضایت آن‌ها ممکن است تحت تأثیر مثبت قرار گیرد. هدف از اجرای این پژوهش ارزیابی ناراحتی موضعی ناشی از استفاده از مدادهای رایج مورد استفاده توسط دانش آموزان مقطع ابتدایی و مقایسه آن با مداد ارگونومیک طراحی شده است.
روش‌کار: در این مطالعه، ۵۰ دانش‌آموز دختر که همگی راست دست بودند جهت انجام بررسی احساس ناراحتی موضعی هنگام استفاده از مدادهای رایج مورد استفاده خود و مداد ارگونومیک طراحی شده شرکت کردند. با هر نوع نوشت‌افزار مورد بررسی در مطالعه یک پاراگراف شامل پنج‌خط از کتاب فارسی نوشتند. در انتها نظرات آنها با استفاده از پرسشنامه LPD (ناراحتی وضعیتی موضعی) جمع‌آوری و با استفاده از آزمون‌های آماری من-ویتنی و t مستقل و توسط نرم‌افزار آماری SPSS نسخه ۲۳ آنالیز گردید.
یافته‌ها: نتایج به دست آمده از مقیاس LPD نشان داد که این مقیاس به منظور ارزیابی ناراحتی وضعیتی موضعی در بین دانش آموزان مدارس می‌تواند بسیار مفید باشد. همچنین نتایج مقایسه میانگین داده‌های حاصل از پرسشنامه LPD نشان داد که بین مدادهای رایج و مداد طراحی شده تفاوت معنی‌داری از نظر ایجاد ناراحتی وضعیتی موضعی وجود دارد.
نتیجه‌گیری: در این مطالعه مشخص شد که استفاده از مدادهای رایج باعث ایجاد درد، فشار، ناراحتی موضعی در دست، ساعد و شانه می‌شود. و استفاده از مداد ارگونومیک طراحی شده فشار و درد وارده بر دست و شانه را کاهش می‌دهد.

ارزیابی ناراحتی و کاربردپذیری کفش ایمنی در صنایع استان مازندران

مرتضی مهدوی، آرزو سماک امانی، محمد امین موعودی، هادی اصغری،
دوره 10، شماره 2 - ( 7-1401 )

چکیده

اهداف: تأمین ایمنی نیروهای انسانی در صنایع، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و کفش ایمنی یکی از رایج‌ترین تجهیزات حفاظت فردی می‌باشد که وظیفه‌ی حفاظت از پا در برابر خطرات بالقوه را دارد. هدف از این مطالعه، ارزیابی ناراحتی و کاربردپذیری کفش ایمنی در صنایع مختلف استان مازندران جهت یافتن خلأهای موجود در طراحی و بهبود طراحی کفش‌های ایمنی می‌باشد.
روش ‌‌‌کار: این مطالعه از نوع مقطعی بوده و در سال ۱۴۰۰ انجام گردیده است. کارکنان ۱۱ شرکت صنعتی مختلف که از ۷ ویژند کفش ایمنی استفاده می‌کردند، در این پژوهش وارد شدند و به دو پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته (Local Perceived Discomfort) LPD (ناراحتی و رضایت کلی) و (Safety Footwear Usability Questionnaire) SFUQ (کاربردپذیری) پاسخ دادند. آنالیز داده‌ها با آزمون‌های آماری میانگین، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی رتبه‌ای Spearman، ضریب همبستگی Pearson و آزمون ANOVA انجام گردید.
یافته‌ها: ۲۲۶ نفر مرد با میانگین سنی ۷/۴ ± ۳۶/۳۳ سال در این مطالعه وارد شدند. بیشترین ناراحتی و ضعیف‌ترین کاربردپذیری، کفش ویژند G (۳/۳ و ۳/۹۹) و کم‌ترین ناراحتی و قوی‌ترین کاربردپذیری، کفش ویژند A (۱/۲ و ۵/۳۵) از سوی شرکت‌کنندگان اعلام گردید. در مجموع بیشترین رضایت از ویژند A و کم‌ترین رضایت از ویژند G بیان شد.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان داد که مشکل عمده در راحتی و کاربردپذیری، احتمالاً وابسته به قالب کفش می‌باشد، چون سازندگان کفش‌های ایمنی، قالب‌ها را از خارج از کشور وارد می‌نمایند که متناسب با مشخصه‌های آنتروپومتری پای کاربران ایرانی نمی‌باشد.

ارزیابی راحتی، کاربردپذیری و پوسچر مبدل میز نشسته‌ایستاده‌ی ارگونومی طراحی‌شده بر اساس داده‌های آنتروپومتری جامعه‌ی ایرانی

محمد امین موعودی، آرزو سماک امانی، محمد تقی‌پور،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1402 )

چکیده

اهداف: امروزه، به‌سبب استفاده از فناوری‌های مدرن در محیط کار، کارکنان به‌سمت تحرک کمتر و نشستن بیشتر پیش رفته‌اند و عوارض ناشی از کار استاتیک و پوسچر ثابت سبب اختلالات متعدد، از جمله اسکلتی‌عضلانی شده است. این پژوهش به ارزیابی راحتی و کاربردپذیری مبدل میز نشسته‌ایستاده‌ی ارگونومی با هدف پیشگیری از عوارض ناشی از نشستن دائم در شاغلان می‌پردازد.
روش ‌‌‌کار: تعداد ۳۰ نفر از کارکنان و اعضای هئیت‌علمی دانشگاه به‌صورت داوطلبانه، با رضایت و آگاهی، وارد این پژوهش شدند. پس از ارائه‌ی توضیحات لازم، دو پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته‌ی ناراحتی درک‌شده‌ی موضعی (LPD) و کاربردپذیری مبدل میز نشسته‌ایستاده (SSDCUQ)، دو روش آنالیز پوسچر، دو روش ارزیابی ایستگاه کار و رضایت کلی همراه با نرم‌افزار ۲۰-۸-۲ و مبدل میز ارگونومی در اختیار داوطلبان قرار داده شد. پس از دوره‌ی آزمون، برای آنالیز داده‌ها، از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی ۲۲ و آزمون‌های آماری میانگین، انحراف استاندارد، ضریب هم‌بستگی رتبه‌ایSpearman و ضریب هم‌بستگی Pearson استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین کل LPD قسمت‌های مختلف بدن ۰/۸۷±۰/۴۸ بود که نشان‌دهنده‌ی کارکرد مبدل در محدوده‌ی بدون مشکل تا ناراحتی بسیار کم است. میانگین رضایت کلی از کارکرد مبدل ۱/۰۸±۳/۱۸ بود که در محدوده‌ی متوسط و خوب است. همچنین، ارتباط معنی‌داری بین وضعیت‌های مختلف استفاده از مبدل در آنالیز پوسچرهای مختلف نشسته‌ و ‌ایستاده به دست آمد (۰/۰۰۰۵P<) که نشان‌دهنده‌ی بهبود یافتن پوسچر نشسته و ایستاده در زمان کاربرد مبدل است.
نتیجه‌گیری: ایستگاه‌های کار با قابلیت تنظیم ارتفاع انتخاب مناسبی برای کاهش مدت نشستن و اصلاح پوسچر است. علی‌رغم بهبود یافتن پوسچر نشسته و ایستاده در زمان استفاده از مبدل، محدودیت‌هایی از جمله توجه نکردن کاربر به هشدار نرم‌افزار درباره‌ی نشستن و ایستادن در مبدل مکانیکی مورد پژوهش وجود دارد.

مجله ارگونومی

جستجو در مقالات منتشر شده

پایگاه های مرتبط

کلمات کلیدی

نظرسنجی