اهداف: در محیط‌های عملیاتی پرخطر مانند میادین نفتی، عوامل فیزیکی و روانی می‌توانند بهره‌وری کارکنان و رفتارهای مثبت سازمانی را تضعیف کنند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های ارگونومیک بر بهبود رفتار شهروندی سازمانی و بهره‌وری (بهره وری کارکنان) کارکنان عملیاتی میدان نفتی آذر انجام شد.
روش کار: این پژوهش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون همراه با گروه کنترل بر روی ۴۰ کارگر مرد بخش عملیاتی اجرا شد. شرکت‌کنندگان به‌صورت تصادفی در دو گروه آموزش ارگونومی و کنترل (هر کدام ۲۰ نفر) قرار گرفتند. داده‌ها با پرسشنامه رفتار شهروند سازمانی پادساکف و همکاران (۱۹۹۰) و پرسشنامه بهره وری کارکنان هرسی و گلداسمیت (۱۹۸۰) گردآوری و با آزمون t مستقل، تحلیل کوواریانس و مقایسه‌های درون‌گروهی تحلیل شدند.
یافته‌ها: پس از ۴ هفته مداخله، گروه آموزش ارگونومی افزایش معناداری در نمره کل رفتار شهروند سازمانی (از ۶/۱۰۵ به ۴/۱۱۸؛ +۱/۱۲٪) و بهره وری کارکنان (از ۸/۱۲۸ به ۶/۱۴۵؛ +۰/۱۳٪) نشان داد (p<۰/۰۰۱). بیشترین بهبود در رفتار شهروند سازمانی در نوع‌دوستی (+۳/۱۵٪) و وجدان کاری (+۸/۱۴٪) و در بهره وری کارکنان در انگیزش (+۲/۱۶٪) و توان (+۴/۱۵٪) حاصل شد. اندازه‌های اثر کوهن در محدوده ۷۸/۱ تا ۲۰/۲ بیانگر اثربخشی بالا بود. در گروه کنترل، تغییرات معناداری مشاهده نشد .(p>۰.۰۵)
نتیجه‌گیری: آموزش مهارت‌های ارگونومیک موجب بهبود چشمگیر رفتار شهروندی سازمانی و بهره‌وری کارکنان میدان نفتی آذر شد. این نتایج اهمیت سرمایه‌گذاری بر آموزش‌های ارگونومیک را به‌عنوان رویکردی استراتژیک برای ارتقای عملکرد فردی و سازمانی در محیط‌های پرخطر تأیید می‌کند.
