23 نتیجه برای آنتروپومتری
محمد امین موعودی،
دوره 3، شماره 3 - ( 9-1394 )
چکیده
مقدمه: ازجمله موضوعات بسیار مهم در امر ایمنسازی ماشینآلات صنعتی، نصب حفاظهای مناسب جهت جلوگیری از آسیبهای ناشی از کارکرد ماشین و برخورد کارگران با آن میباشد. طراحی حفاظ ماشینآلات، موضوع مهمی در ارگونومی و ایمنی بوده و در آنتروپومتری دست، توجه زیادی را به خود معطوف داشته است. هدف این تحقیق، استخراج ابعاد بخشهای مختلف دست کارکنان در یک مرکز صنعتی، طراحی یک نوع حفاظ ثابت شبکهای مستطیل شکل در یک ماشین صنعتی و بهکارگیری اطلاعات حاصله در استانداردسازی حفاظ ماشینآلات صنعتی کشور بهمنظور پیشگیری از حوادث میباشد.
مواد و روشها: 97 نفر از کارکنان زن و مرد شاغل در یک واحد صنعتی جهت اندازهگیری 13 بعد آنتروپومتری دست راست مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس جهت طراحی حفاظ ثابت مناسب، برای ابعاد طولی صدک 99 مردان و برای ضخامت (قطر) و پهنا، صدک 1 زنان محاسبه گردید.
یافتهها: بر اساس اندازههای به دست آمده، حفاظ ثابت مناسب با فاصله ایمن حفاظ تا قسمت خطرناک 61/196 میلیمتر، طول شکاف 19/10 میلیمتر و عرض شکاف 29/8 میلیمتر طراحی گردید. مقایسه 6 پارامتر PIP،DIP،MCP ، DPC، TEو WRدر این مطالعه با استاندارد OSHA، نشان داد که پارامترهای PIP و WR کاهش و DIP، MCP و TE افزایش یافته است و DCP به علت نبود اطلاعات کافی در OSHA مقایسه نشد.
بحث و نتیجهگیری: طراحی حفاظ ماشینآلات جهت جلوگیری از حوادث صنعتی جزء لاینفک ایمنی کار میباشد. مقایسه پارامترهایPIP ،DIP ،MCP DPC،TE و WR در مطالعه حاضر نشان میدهد که برخی پارامترها در مقایسه با استاندارد OSHA کاهش و برخی افزایش یافته است. همچنین استاندارد 11800 سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران نیاز به بازبینی دارد.
محمد غفرانی، حبیب نوری،
دوره 4، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
مقدمه: این بررسی با استفاده از داده های انسانی جامعه ی آماری مورد مطالعه و همچنین در نظر گرفتن داده های تن سنجی تحقیقات مشابه، به فرایند طراحی مبلمان از دیدگاه ارگونومی پرداخته تا با رعایت اصول ارگونومیکی و طراحی محصول، شکل و حالت بدن در وضعیت صحیح قرار گیرد و قسمتهایی از بدن که نیاز به تکیهگاه دارند، مورد حمایت قرار گیرند.
روش کار: در این تحقیق داده های آنتروپومتریکی150 مرد و110 زن از ساکنین استان های قزوین و زنجان در محدوده سنی 35-25 سال اندازه گیری گردید. سپس محاسبات لازم انجام و یک نمونه مبل نیز بر اساس ابعاد به دست آمده، جهت ارزیابی کاربران، ساخته شد.
یافته ها: با تجزیه و تحلیل ابعاد اندازه گیری شده همچنین نتایج ارائه شده در تحقیقات داخلی مشابه، با نرم افزار SPSS، و تلفیق آنها با اصول ارگونومیکی، ابعاد بهینه مبل راحتی به همراه کلیه زوایا برای بزرگسالان ایرانی محاسبه و در نهایت با ابعاد مبلمان موجود در بازار مقایسه، همچنین نظر تعدادی از کاربران اخذ گردید.
نتیجه گیری: ارتفاع و عرض نشیمنگاه و ارتفاع پشتی به ترتیب 37، 57 و 62 سانتی متر و زاویه پشتی با سطح نشیمنگاه 105 درجه و شیب سطح نشیمنگاه 5 درجه پیشنهاد می گردد.
رویا امامقلی زاده مینایی، محمد حاج آقازاده، تیمور اللهیاری، حمیدرضا خلخالی، منصور کرامت،
دوره 4، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
مقدمه: ابعاد آنتروپومتری پا می توانند در طراحی کفش راحت استفاده شوند. هدف این مطالعه اندازه گیری ابعاد آنتروپومتری پا در گروهی از دانشجویان بود.
روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی بود که در آن اندازه 21 بعد پای 580 نفر مرد و زن با روش دستی اندازه گیری شد. برای اندازه گیری ابعاد از کالیپر دیجیتالی و متر نواری استفاده شد. ابعاد اندازه گیری شده دربرگیرنده ابعاد طولی، پهنا، ارتفاع و دورهای مهم پا بود. آمارههای توصیفی مانند صدکها، میانگین و انحراف معیار برای داده های جمعآوری شده محاسبه شد. برای تست و بررسی میانگین ابعاد پا در بین مردان و زنان از آزمون تی مستقل و اندازه اثر (d کوهن) استفاده شد.
یافته ها: مقادیر میانگین، انحراف معیار و صدکهای پنجم، پنجاهم و نودوپنجم برای کل جامعه و به تفکیک جنسیت محاسبه و به شکل جداول ارائه شد. در تمامی ابعاد اندازهگیری شده، پای مردان بزرگتر از زنان بود. تاثیر جنسیت در ابعاد اندازه گیری شده پا متفاوت بود. میانگین تمامی ابعاد پا در بین مردان و زنان به لحاظ آماری معنیدار بود (001/0= P value). الگوی انگشتان پای 1 و 2 به ترتیب در 78% و 22% جامعه مورد مطالعه مشاهده شد.
نتیجه گیری: در این مطالعه دادههای آنتروپومتری مهم پا برای گروهی از دانشجویان جمع آوری گردید. صدکهای ارائه شده میتوانند در طراحی کفش مردان و زنان استفاده شوند. انجام مطالعات مشابه در کودکان به تفکیک گروههای سنی میتواند به تکمیل دادههای آنتروپومتری کمک نماید.
محمد امین موعودی، سید نورالدین موسوی نسب، سید محمدرضا گرامیان، جعفر اکبری،
دوره 4، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
مقدمه: مشکلات و عوارض ناشی از نامناسب بودن ابعاد میز و صندلی در تغییر شکل تن کودکان یکی از مسائل مورد توجه در سطح جهان است. هدف این مطالعه تعیین مشخصه های آنتروپومتری دانش آموزان ابتدائی در محدوده سنی 6 تا 12 سال استان مازندران و طراحی میز و صندلی ارگونومی براساس مشخصه های آنتروپومتری این دانش آموزان بود.
روش کار: در این مطالعه کاربردی به صورت مقطعی 18 مشخصه آنتروپومتری تعداد 2336 نفر از دانش آموزان 6-12 سال در سال های 1393 تا 1394 مورد بررسی قرار گرفت. جهت جمع آوری داده ها از صندلی آنتروپومتری، دوربین و پایه دوربین، و نرم افزار فتوگرافیکال آنتروپومتر استفاده شد. در نهایت، ابعاد طراحی میز و صندلی ارگونومی محاسبه و طراحی شد.
یافته ها: ابعاد آنتروپومتری به صورت میانگین، حداقل، حداکثر، انحراف معیار، میانه و مقدار صدک های 5/2 تا 5/97 برای دانش آموزان بدست آمد. نتایج نشان داد در گروه سنی 6 تا 7 و 7 تا 8 سال (کلاس اول و دوم) جنسیت اثری بر ارتفاع رکبی نداشت اما سن بر ارتفاع رکبی تاثیر داشت (005/0 > P). در گروه سنی 8 تا 9 و 9 تا 10 سال (کلاس سوم و چهارم) و همچنین گروه سنی 10 تا 11 و 11 تا 12 سال (کلاس پنجم و ششم) مشخص شد که جنسیت و سن هر دو بر روی ارتفاع رکبی اثر داشت (005/0 > P).
نتیجه گیری: اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE)، شرکت پالایش نفت آبادان، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، آبادان، ایران نتایج نشان داد با حذف اثر جنس، به ازای هر سال افزایش سن 2/16 میلیمتر ارتفاع رکبی افزایش یافت. همچنین مشخص شد که با حذف اثر سن، ارتفاع رکبی برای دختران 39/20 میلیمتر بیشتر از پسران افزایش یافت. یعنی تا قبل از سن بلوغ، میزان افزایش ابعاد آنتروپومتری در دختران بیشتر از پسران بود. با استفاده از ابعاد آنتروپومتری اندازه گیری شده، ابعاد میز و صندلی ارگونومی در سه سایز برای دانش آموزان طراحی گردید.
مهرداد اشرفی، حمیده رضوی،
دوره 5، شماره 1 - ( 3-1396 )
چکیده
مقدمه: 9% از کل بستهبندیهای محفظهای موجود را بستهبندی شیشهای دهان پهن تشکیل میدهد. حال آن که برخی مصرفکنندگان برای باز کردن درب شیشهها، با مشکل مواجه میشوند. هدف تحقیق حاضر بررسی نیروهای وارده بر درب بستهبندی دهان پهن از طرف مصرفکننده و همچنین یافتن ارتباط بین گشتاور اعمالی با ویژگیهای آنتروپومتری و فیزیولوژیکی افراد میباشد. بنابراین، طراحی و بسته بندی شیشههای دهان پهن میتواند بر اساس حداقل گشتاور قابل اعمال توسط گروه مصرف کنندگان انجام شود.
روش کار: در مقاله حاضر ابتدا با ساخت یک دستگاه اندازهگیری نیرو، متشکل از حسگرهای FSR به بررسی توزیع نیرو در کف و انگشتان دست پرداخته شد. دستگاه شامل 19 حسگر میباشد، 14 عدد از آنها روی انگشتان و 5 عدد بر کف دست نصب میشوند. هر حسگر از طریق 2 سیم به درایور و سپس از طریق رابط USB به رایانه متصل میشود. از یک شیشه پر به وزن 1100 گرم و با قطر خارجی mm 58 استفاده و مقادیر نیروی اعمالی برای 10 پسر و 10 دختر دانشجو ثبت گردید. سپس با استفاده از نرمافزار Minitab17 یک رابطه ریاضی بین گشتاور اعمالی به درپوش و ویژگیهای آنتروپومتری و فیزیولوژیکی افراد به دست آمد.
یافتهها: با مقایسه نتایج بدست آمده، مشخص گردید که تمرکز نیروها هنگام بازکردن درب بستهبندی دهان پهن بر روی انگشت اشاره میباشد. محاسبه گشتاور از طریق روابط ریاضی با استفاده از مقادیر نیروی اندازه گیری شده نشان داد که بیشینه گشتاور اعمالی مردان Nm 63/10 و برای زنان Nm 66/7 است. مطابق آزمون آماری F برای گشتاور (متغیرپاسخ) در سطح معنیداری 05/0، مقدار p-value برای گروه مردان و زنان به ترتیب 011/0 و 008/0 به دست آمد، که میتوان نتیجه گرفت مشاهدات صورت گرفته از لحاظ آماری، معنادار بوده است.
نتیجهگیری: بررسیهای آماری مشخص کرد که ابعاد دست و نیروی عضلانی بیشترین سهم را در اعمال نیرو دارا هستند. به علاوه نتایج مشخص کرد که برای شیشه مورد نظر، شرایط بستهبندی باید طوری تنظیم شود که برای مصرفکنندگان با کمترین توان فیزیکی (دراین تحقیق گشتاوری معادل Nm 11/5) قابل باز شدن باشد.
محمدامین موعودی، اسماعیل شکراللهی، رویان شاهپوری، جمشید یزدانی چراتی،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
مقدمه: درسال های اخیر با پیشرفت همه جانبه در عرصههای گوناگون علمی، تحقیقاتی، صنعتی سبب بروز اختلالات اسکلتی – عضلانی در کاربران میگردد. اختلالات اسکلتی- عضلانی شامل فشار و دردهایی در نواحی مانند مچ دست، آرنج، گردن و شانه همراه با خستگی شدید این نواحی و به ویژه دردهای پشت و کمر، دربین بسیاری از کاربران رایانه و لپ تاپ شایع هستند. هدف از این مطالعه طراحی میز ارگونومی قابل تنظیم جهت استفاده از لپ تاپ بر اساس مشخصههای آنتروپومتری دانشجویان علوم پزشکی مازندران میباشد.
روش کار: 108 نفر که شامل 61 نفر پسر، 47 نفر دختر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران بوده است. 10 پارامتر شامل: ارتفاع زانو نشسته روی صندلی، ارتفاع چشم - آرنج، طول دو زانو در پوسچر چهار زانو، ارتفاع دو زانو در پوسچر چهار زانو، ضخامت ران، ارتفاع آرنج- کف صندلی، طول شانه- نوک انگشتان، عمق شکم، پهنای باسن و طول آرنج- انگشتان با استفاده از صندلی قابل تنظیم، کولیس و متر اندازه گیری شد. از نرم افزار آماری SPSS نسخه 20 جهت تحلیل دادهها استفاده گردید. سپس از صدک های 1 تا 99 و عدد طلائی 618/1 جهت طراحی میز استفاده شد.
یافتهها: میانگین سنی افراد 14/3 ± 23 بود. بر اساس مشخصههای آنتروپومتری، عدد طلائی، صدک های حاصله و معادلات طراحی بدست آمده، میز ارگونومی قابل تنظیم در سه حالت نشسته روی صندلی، نشسته در حالت چهار زانو و دراز کش طراحی شد.
نتیجهگیری: با قرار دادن این وسیله در اختیار کاربران لپ تاب پیش بینی میشود اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از استفاده آن کاهش یابد. با توجه به اینکه در این زمینه مطالعات کم و محدودی انجام شده است پیشنهاد میشود تا مطالعات بیشتر و گستردهتری در این رابطه، انجام شود.
محمد امین موعودی، محسن حسینی،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: نشستن طولانیمدت، یکی از عوامل بیماریزای محیط کار است و بیتوجهی به اصول ارگونومی در این رابطه، سبب ایجاد اختلالات اسکلتی عضلانی مثل کمردرد، درد لگن، درد کتف، آرنج، شانه، بازو، مچ دست و پا و دردهای عضلانی در نقاط دیگر بدن خواهد شد. این پژوهش با توجه به اصول و طراحی ارگونومی، برای طراحی صندلی ارگونومی متناسب با کاربران رایانه در اتاق مونیتورینگِ یکی از صنایع استان مازندران انجام شد.
روشکار: شرکتکنندگان در این مطالعه ۳۲ کارمندِ مردِ اتاق مانیتورینگِ یکی از صنایع استان مازندران بودند. ۲۴ پارامتر از بدن هر فرد، درحالیکه در وضعیتی عمودی و روی یک صندلی با قابلیت تنظیم ارتفاع نشسته بودند، با کالیپر آنتروپومتری و متر، اندازهگیری شد و دادهها با استفاده از برنامههای آماری Excel و Minitab آنالیز شدند.
یافتهها: میانگین سنی افراد مطالعه شده، ۵/۳۴ ±۴۲/۵۹ سال بود. صدکهای ۲۵، ۵، ۵۰، ۹۰، ۷۵ و ۹۵ ابعاد آنتروپومتری آنان و ضریب همبستگی پیرسون برای طراحی ارتفاع، عمق، ارتفاع دسته، فاصلۀ بین دستهها و پهنای صندلی ارگونومی به دست آمد. همۀ قطعات صندلی دو درجه آزادی دارند. حمایتکنندههای ناحیۀ گردن و کمر بهصورت کاملاً ویژه و با قابلیت تنظیم، برای این نوع صندلی طراحی شد. همچنین میزان تراکمپذیری سطح نشستنگاه با استفاده از استاندارد MIT (Massachusetts Institute of Technology)، براساس صدک ۹۵ وزن، برابر با ۴/۲۶ سانتیمتر شد.
نتیجه گیری: با در نظر گرفتن این واقعیت که کشورهای دیگر نیز با توجه به ویژگی آنتروپومتری افراد، صندلیهایی مناسب طراحی و تولید میکنند، توصیه میشود مشابه این پژوهش در نقاط مختلف کشور انجام شده و صندلیهایی متناسب با ابعاد جسمی افراد و نیازهای آنان طراحی و تولید شود.
محمد امین موعودی، سید نورالدین موسوی نسب،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: مشکلات و عوارض ناشی از نامناسب بودن ابعاد میز و صندلی در تغییر شکل تن کودکان از مسائل مورد توجه در جهان و هدف از این پژوهش بررسی روند تغییرات ابعاد آنتروپومتریک دانشآموزان ابتدایی استان مازندران سالهای ۱۳۷۱ و ۱۳۹۳ است.
روش کار: در دو بررسی مقطعی در سالهای ۱۳۷۱ و ۱۳۹۳ اطلاعات آنتروپومتریک دانشآموزان دورۀ ابتدایی در محدودۀ سنی ۶ تا ۱۱ سال جمعآوری و در سال ۱۳۷۱ از جامعۀ دانشآموزی ۲۵۴۲۰۴ نفری، تعداد ۱۷۵۸ نفر و در سال ۱۳۹۳ از جامعۀ دانشآموزی ۲۰۸۸۲۰ نفری، تعداد ۲۳۳۶ نفر با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند. سال ۱۳۷۱ اندازهگیری با آنتروپومتر مکانیکی، و سال ۱۳۹۳، اندازهگیری با استفاده از صندلی آنتروپومتری، دوربین عکاسی و نرمافزار فتوگرافیکال آنتروپومتر ساختهشده توسط محقق انجام شد. در این بررسی پارامترهای وزن، طول قد، ارتفاع نشسته، ارتفاع شانۀ نشسته، پهنای عرضی شانهها، پهنای باسن، ضخامت ران، طول باسن رکبی نشسته، طول باسن زانو نشسته و... اندازهگیری شد و دادههای بررسی با استفاده از نرمافزار SPSS نسخۀ ۲۰ تحلیل شد.
یافتهها: مقایسۀ دو بررسی نشان داد که میانگین (انحراف معیار) وزن دانشآموزان پسر از ۲۵/۸۲ (۵/۹) به ۳۲/۱۷ (۱۱/۰۳) کیلوگرم (۶/۳۵ کیلوگرم افزایش) و وزن دختران از ۲۵/۱۹ (۶/۵) به ۳۳/۱۰ (۱۲/۵۰) کیلوگرم (۷/۹۱ کیلوگرم افزایش)، و طول قد پسران از ۱۲۷/۲۶ (۶/۹) به ۱۳۴/۸۰ (۱۰/۸۴) سانتیمتر (۷/۵۴ سانتیمتر افزایش) و طول قد دختران از ۱۲۶/۵ (۱۰/۱) به ۱۳۳/۳۰ (۱۱/۸۰) سانتیمتر (۶/۸ سانتیمتر افزایش) افزایش یافته و در سایر فاکتورهای آنتروپومتری نیز تغییراتی داشتهاند.
نتیجه گیری: نتایج بررسی تغییر در اندازههای آنتروپومتری دانشآموزان را طی ۲۲ سال نشان میدهد و نیاز به دقت در طراحی و ساخت وسایل کودکان بهخصوص میز و صندلی مورد استفاده در مدارس را مشخص میکند.
محسن تقی زاده، ایرج محبی، حمیدرضا خلخالی، پریا احمدی عربلو، آرزو طرفه، محمد حاج آقازاده،
دوره 6، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: تناسبنداشتن ابزارهای دستی با دست انسان میتواند منجر به اختلالهای اسکلتی عضلانی و کاهش کارایی شود. بهمنظور طراحی ابزارهای دستی، نیاز به داده های آنتروپومتری جامعۀ هدف است. مطالعات اندکی، ابعاد آنتروپومتری دست ایرانیها را گزارش کردهاند. بنابراین، هدف مطالعۀ حاضر، اندازهگیری مهمترین ابعاد آنتروپومتری دست در جمعیتی از کارمندان شهر ارومیه بود.
روشکار: در این مطالعه 20 بعد دست غالب، برای 345 شرکت کننده (217 مرد و 128 زن) با استفاده از کالیپر دیجیتال و متر نواری پلاستیکی اندازهگیری و صدکهای مهم به تفکیک جنسیت گزارش شد. از آزمون t مستقل برای مقایسۀ میانگین ابعاد دست زنان و مردان استفاده و طول و پهنای دست با دادههای مرتبط در مقالات منتشرشده مقایسه شد.
یافتهها: مقادیر صدکهای 5ام، 50ام و 95ام به تفکیک جنسیت محاسبه و به شکلِ جدول ارائه شد. اندازۀ دست مردان، بزرگتر از زنان بود. میانگین ابعاد دست مردان، تفاوت آماری معنیداری با ابعاد دست زنان داشت (0/001=P value). برعکس زنان، طول و پهنای دست مردان مطالعۀ حاضر با بیشتر جوامع مقایسهشده، تفاوت معنیداری داشت.
نتیجهگیری: طراحان یا واردکنندگان ابزارهای دستی و دستکشها میتوانند، از نتایج این مطالعه استفاده کنند. با توجه به اختلاف معنیدار ابعاد دست زنان با مردان، توصیه میشود در طراحی محصولات مدنظر برای هر جنس از دادههای آنتروپومتری دست آنها استفاده شود.
سعید ایل بیگی، نفیسه رستگار، مرضیه ثاقب جو، احمد ابراهیمی عطری، حسین فرزانه،
دوره 6، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین ارگونومی تجهیزات آموزشی با شاخص های آنتروپومتری و ناهنجاری های بالاتنه در دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر مشهد انجام شد.
روش کار: تعداد 375 نفر از دانشآموزان دختر ابتدایی شهر مشهد بهصورت تصادفی- خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند و پس از بررسی اندازه های آنتروپومتری آزمودنی ها و ابعاد تجهیزات آموزشی، ناهنجاری های بالاتنه آزمودنی ها شامل کیفوز و لوردز کمری به وسیله خط کش منعطف ارزیابی و اندازه گیری شد. ارتباط بین متغیر های مورد بررسی توسط فرمول های اندازه های آنتروپومتری درحالت متناسب، یک حالت بزرگ تر و یک حالت کوچک تر از اندازه متناسب محاسبه شد. محاسبات آماری با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 16 در سطح معنی داری (05/0p≤) انجام شد.
یافته ها: این پژوهش نشان داد که نیمکت های 8/81 درصد آزمودنی ها با توجه به ارتفاع رکبی آن ها از حداکثر محدوده پذیرفته شده، بلندتراست. همچنین، 8/76 درصد آزمودنی ها از میزهایی استفاده می کنند که بلندتر از حداکثر محدوده پذیرفته شده است و عمق همه نیمکت های مورد استفاده نامتناسب و از حداقل محدوده پذیرفته شده، کوچک تر هستند. علاوه بر این، بین میزان تناسب ارتفاع نیمکت و ارتفاع رکبی آزمودنی ها و ناهنجاری های لوردوزکمری و کیفوز رابطه معنی داری وجود داشت (05/0≥p).
نتیجه گیری: براساس نتایج، میز و نیمکت های مورد استفاده دانش آموزان حتی از حداقل رعایت استاندارد های ارگونومیکی برخوردار نیستند، و توصیه می شود تدابیر لازم جهت بهبود وضعیت ارگونومی تجهیزات مدارس منطبق با دامنه سنی دانش آموزان اتخاذ گردد.
رشید حیدری مقدم، مهرانه شعبانی، یونس لطفی، فخرالدین قاسمی، یونس محمدی،
دوره 6، شماره 2 - ( 6-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: جمعآوری اطلاعات آنتروپومتریکی باید بهصورت مداوم انجام شود؛ زیرا نیازی ضروری برای طراحی تجهیزات، ابزاردستی و وسایل است. همچنین ابعاد آنتروپومتریک در طول زمان تغییر میکند. طراحی مناسب ابزار دستی به کارایی، تناسب بهتر و خستگی کمتر انسان کمک میکند. در پژوهش حاضر دادههای آنتروپومتریکی ابعاد دست زنان و مردان راستدست و چپدست جمعآوری شده است.
روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی است و ۵۷۶ نفر در آن شرکت کردهاند. در این مطالعه با استفاده از کولیس دیجیتالی ۱۰ بعد آنتروپومتریک دست طبق اصول اندازهگیری فیزانت و در شرایط یکسان اندازهگیری شد. ابعاد آنتروپومتریک شامل اندازهگیری طول و کف دست، عرض وکف دست، طول انگشتان (m۵-m۴-m۳- m۲-m۱) و حداکثر ضخامت گرفتن قطر چنگش بود. شاخصهای توصیفی مانند صدک ۵، ۵۰ و ۹۵ ام، ماکزیمم و مینیمم، میانگین و انحرافمعیار با نرمافزار SPSS نسخه ۱۶ محاسبه شده است.
یافتهها: در این پژوهش ۲۹۰ زن و ۲۸۶ مرد شرکت داشتند. میانگین و انحرافمعیار سن(۹/۹۵±۴۰/۵۸)، قد (۱/۱۴±۱/۶۶)،BMI (۴/۵۰±۲۶/۸۵) بود. تعداد افراد راستدست (۹۰/۸%) و چپدست (۹/۲%) بود. اختلاف میانگین طول دست، طول کف دست، عرض دست، طول انگشت شست، طول انگشت میانی، طول انگشت کوچک، حداکثر ضخامت گرفتن زنان و مردان با ۰/۰۱>P value معنادار شد. تمام ابعاد دست در مردان بزرگتر از دست زنان بود.
نتیجهگیری: ابعاد آنتروپومتری تحتتأثیر فاکتورهایی مثل جنس، سن، ژنتیک و حتی نوع تغذیه، شغل و دیگر فاکتورها است. از آنجا که اندازه ابعاد دست زنان و مردان اختلاف دارد، برای طراحی ابزارهای دستی که زنان و مردان بهصورت مشترک از آنها استفاده میکنند، باید از بانک اطلاعات آنتروپومتری دو جامعه استفاده شود. نتیجه این پژوهش میتواند در طراحی و طراحی مجدد هر وسیله و ابزار دستی، با هدف بهبود کاربری برای کاربران استفاده شود.
محمدصادق سهرابی، مهرداد عنبریان،
دوره 7، شماره 4 - ( 11-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده از ویژگیهای آنتروپومتریکی در طراحی ارگونومیک ایستگاههای کاری در پیشگیری و کاهش ناراحتیهای اسکلتی-عضلانی در محیطهای اداری مفید است. هدف مطالعه حاضر تعیین ابعاد آنتروپومتری کارکنان اداره گاز استان هرمزگان به منظور طراحی میز کار و صندلی برای کار با رایانه بر مبنای متغیرهای آنتروپومتری بوده است.
روش کار: در مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر که در سال ۱۳۹۸ انجام شد، به منظور اندازهگیری ۳۶ متغیر آنتروپومتری، ۱۲۱ کارمند شرکت گاز استان هرمزگان به صورت خوشهای تصادفی انتخاب شدند. پس از اندازهگیری با معیارهای طراحی ارگونومی مشخصات ابعادی میز کار و صندلی اداری طراحی شد.
یافتهها: شرکتکنندگان پژوهش ۸۰.۲ درصد مرد و ۱۹.۸ درصد زن با میانگین سنی ۳۵.۱۱ و انحراف معیار ۶.۶ در محدوده سنی ۲۵ تا ۵۹ سال بودند. میانگین و انحراف معیار ارتفاع قد اندازهگیریشده بهترتیب ۱۷۰.۷ و ۸.۰۶ سانتیمتر به دست آمده است. نتایج آنتروپومتری به تفکیک جنسیت و صدکها در جدولها آمده و ویژگیهای ابعادی صندلی و میز کار اداری بر مبنای دادههای بهدستآمده طراحی شده است.
نتیجه گیری: جدولهای آنتروپومتری ارائهشده، در مطالعات و طراحیهای بعدی کاربرد دارد. همچنین مشخصات ابعادی تجهیزات ارائهشده راهنمای کاربردی برای طراحی و ساخت محیط کار اداری است.
مسعود فیضی، حسین نوید، ایمان دیانت،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: کمباینهای برداشت کشاورزی نقش مهمی را در تولید غلات ایفا میکنند. یک کاربر کمباین تقریباً تمامی امور مربوط به برداشت را در یک پوسچر نشسته انجام میدهد. صندلی بهعنوان رابط بین سیستم بیومکانیکی بدن کاربر و سیستم مکانیکی کمباین، تأثیر فراوانی بر ایمنی، سلامتی و راحتی دارد. بدون در نظر گرفتن خصوصیات آنتروپومتریک جامعه کاربران در طراحی ابعادی، دستیابی به یک طراحی موفقیت آمیز امکانپذیر نیست. در مطالعه حاضر، به بررسی تناسب بین ابعاد صندلی کمباینهای مرسوم در ایران با ابعاد آنتروپومتریک کاربران ایرانی پرداخته شده است.
روش کار: این مطالعه در شهرستان بیجار، وسیعترین شهرستان استان کردستان در غرب ایران انجام شد. هشت بعد آنتروپومتریک شامل وزن، قد، ارتفاع شانه، ارتفاع آرنج، ارتفاع رکبی، طول باسن-رکبی، عرض شانه و عرض باسن بر روی نمونهای از کاربران اندازهگیری شد. تناسب عرض نشیمنگاه، عرض بالایی پشتی، عرض پایینی پشتی، ارتفاع نشیمنگاه، ارتفاع دسته، عمق نشیمنگاه و ارتفاع پشتی بر اساس روابط منطقی موجود مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافتهها: عدم تناسب قابل توجهی بین ابعاد صندلیهای مورد بررسی و ابعاد آنتروپومتریک کاربران وجود داشت. انتخاب مقادیر ۴۴۰، ۳۷۰، ۴۴۰، ۴۱۰، ۲۶۰، ۴۳۰ و ۴۱۵ میلیمتر برای عرض نشیمنگاه، عرض بالایی پشتی، عرض پایینی پشتی، ارتفاع نشیمنگاه، ارتفاع دسته، عمق نشیمنگاه و ارتفاع پشتی میتواند تناسب را به مقادیری بین ۶۲/۲ تا ۱۰۰ درصد افزایش دهد.
بحث: ابعاد صندلی کمباینهای موجود، برای جامعه ایرانی مناسب نیست. اما، با در نظر گرفتن ابعاد آنتروپومتریک کاربران میتوان صندلیهای را به لحاظ ارگونومیکی بهبود بخشید. لازم به ذکر است که طراحی بر پایه استانداردهای ملّی و بینالمللی نمیتواند تناسب ابعادی صندلیها را تضمین نماید.
محمدرضا جنتی، حامد آقائی، طالب عسکری پور، مهدی خزائی، احسان بیات خلجی، الهه کاظمی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: باوجود نقش اصلی جرثقیلها در پیشبرد عملیات ساختمانی، اما حوادث و صدمات شغلی ناشی از فعالیت آنها، به یک موضوع مهم تبدیلشده است. شواهد اخیر نشان داده است که علت این مشکلات میتواند به عدم طراحی فضای داخلی اتاقک جرثقیل و وظایف اپراتورها، بر اساس اصول ارگونومی، مرتبط باشد. این پژوهش، باهدف ارزیابی ریسک ارگونومی فعالیت اپراتورهای جرثقیل برجی و بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک این جرثقیلها، بر اساس ابعاد آنتروپومتری اپراتورهای ایرانی انجام گرفت.
روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، 30 اپراتور مرد جرثقیل برجی، شاغل در سه پروژه ساختوساز بزرگ شهر تهران موردبررسی قرار گرفتند. در ابتدا، باهدف تعریف مشکل، از یک رویکرد چند معیارِ و مکمل، شامل مشاهده شرایط کاری، مصاحبه با اپراتورها، پرسشنامه اختلالات اسکلتی عضلانی نوردیک و روش ارزیابی سریع اندام فوقانی (رولا)، استفاده شد. در ادامه، با استفاده از داده های آنتروپومتری، بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک جرثقیل، انجام گرفت.
یافتهها: نتایج روش ارزیابی سریع اندام فوقانی، نشان داد که فعالیتهای اپراتورهای جرثقیل برجی، در سطح ریسک بالا و بسیار بالا قرار داشته است. همچنین، 85 درصد و 5/38 درصد افراد، به ترتیب در 12 ماه و 7 روز گذشته، دریکی از نواحی 9 گانه بدن خود، احساس درد و ناراحتی را گزارش کردهاند. در این پژوهش، ابعاد فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی بازطراحی شده، 7/199×1/144×8/160 سانتیمتر به دست آمد.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج مطالعه میتوان نتیجه گرفت که طراحی موجود فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی، نیازهای اپراتورها را برآورده نمیکند. لذا، بازطراحی آن، جهت افزایش تطابق بین انسان و ماشین، بهبود سطح ایمنی و بهرهوری و پیشگیری از آسیبهای اسکلتی – عضلانی، ضروری به نظر میرسد.
الهام سلورزی، علیرضا چوبینه، مهدی جهانگیری، ساره کشاورزی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
مقدمه: آنتروپومتری و بررسی نسبت های آنتروپومتریک سر و صورت در علومی همچون دندانپزشکی، پزشکی، جراحی فک و صورت، مطالعات رشد، جراحی پلاستیک، مهندسی زیست و شاخه های غیرپزشکی از جمله ساخت تجهیزات حفاظت فردی ناحیه سر و صورت کاربرد دارد. هدف از این مطالعه معرفی نرم افزار Digimizer جهت اندازه گیری ابعاد اشیاء به روش فوتوگرافی و اعتباریابی اندازه گیری ابعاد صورت با این نرم افزار می باشد.
روش کار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی نمونه ها از بین دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی شیراز به تعداد ۱۲ نفر انتخاب و اندازه گیری ابعاد صورت آنها به دو روش دستی و فوتوگرافی انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله ی نرم افزار SPSS (نسخه ۱۹) و با استفاده از آزمون های توصیفی- تحلیلی انجام گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که در سه بعد فاصله بین ریشه بینی تا سپتوم (طول بینی)، فاصله ریشه بینی تا چانه (طول صورت) و قوس بخش زائده گوش (تراگوس) تا چانه اختلاف معنی داری مشاهده شد (۰/۰۵< p). در بقیه ابعاد اختلاف معنی داری مشاهده نشد. ضریب(Intra Class Correlation) ICC برای دو روش در بازه ۰/۹۴- ۰/۵۶ بدست آمد.
بحث: این مطالعه نشان داد که آنالیز ابعاد صورت بوسیله نرم افزار Digimizerدر اکثر ابعاد اندازه گیری شده اعتبار دارد و روش خوبی جهت جایگزینی اندازه گیری به روش دستی می باشد.
حسین منوچهری، پیام مرادپور، محمد امین موعودی، ابراهیم آقا رفیعی،
دوره 8، شماره 3 - ( 8-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده از میز و صندلی آموزشی با طراحی مناسب علاوه بر یادگیری مناسب، می تواند از تغییرات فرم بدن کاربر جلوگیری کند. لذا هدف از این مطالعه، تعیین مشخصههای آنتروپومتری دانشجویان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران جهت طراحی میز و صندلی ارگونومی بود.
روش کار: در این پژوهش، 18 مشخصه آنتروپومتری شامل: ارتفاع رکبی، ارتفاع زانو نشسته، ارتفاع شانه نشسته، ارتفاع چشم نشسته، ارتفاع نشسته، ارتفاع تکیهگاه آرنج نشسته، ارتفاع آرنج نشسته، طول آرنج - مشت گرهکرده، طول باسن – رکبی، طول باسن- زانو نشسته، ضخامت ران، عمق شکم، عمق سینه، پهنای باسن نشسته، پهنای شانه، پهنای عرضی آرنجها، قد و همچنین وزن برای 260 نفر از دانشجویان (130 دختر و 130 پسر) با رده سنی 18 تا 35 سال موردبررسی قرار گرفتند. جهت جمعآوری دادهها، از استادیومتر و صندلی آنتروپومتری استفاده شد. درنهایت با توجه به ابعاد بدنی اندازهگیری شده از دانشجویان، ابعاد میز و صندلی ارگونومی مطابق با استاندارد 9697-1 INSO محاسبه و طراحی گردید.
یافتهها: ابعاد آنتروپومتری دانشجویان بهصورت میانگین، حداقل، حداکثر، انحراف معیار، میانه و مقدار صدکهای 5/2 تا 5/97 با نرمافزار SPSS نسخه 20 به دست آمد. نتایج نشان دادند سن کاربر بر روی سایزبندی میز و صندلی اثر معنیداری ندارد. همچنین نتایج حاصله نشان داد ارتفاع رکبی بین دختران و پسران دارای اختلاف معنیداری میباشد.
نتیجهگیری: با در نظر گرفتن اختلاف ابعادی بین دانشجویان دختر و پسر مشخص شد که ارتفاع رکبی در صدک 5 برای پسران 4 سانتیمتر بیشتر از دختران میباشد. لذا با استفاده از ابعاد آنتروپومتری اندازهگیری شده، ابعاد میز و صندلی ارگونومی در دو سایز طراحی شد.
سعید ایلبیگی، محسن ابراهیمی صدر، محمد اسماعیل افضل پور، هادی موذنی،
دوره 9، شماره 2 - ( 7-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف این تحقیق، بررسی ارگونومی دستگاههای زیربغل و هوانورد فضای باز (پارکی) بر اساس آنتروپومتری کاربران مرد است.
روش کار: از بین کاربران مرد این دستگاهها، ۱۲۰ نفر از شهر تهران و در محدوده سنی بالای ۲۰ سال (۱۶/۲۷±۴۸/۳۸)، به عنوان نمونه انتخاب شدند. متغیرهای تحقیق، ابعاد دستگاههای مورد نظر و آنتروپومتری (ارتفاع رکبی، طول کفل رکبی و پهنای کفل) کاربران مرد بود. از شاقول، متر مهندسی، خطکش، گونیا و کیت آنتروپومتر استاتیک (کولیس)، برای اندازهگیری ابعاد دستگاهها و آنتروپومتری کاربران (طبق دستورالعمل فیزنت) استفاده شد. سپس با توجه به استانداردهای ارگونومی و بدنسازی، علم بیومکانیک حرکتی و نحوه استقرار بر روی دستگاهها، تناسب دستگاهها مورد ارزیابی قرار گرفت. از آمار توصیفی برای توصیف دادهها و از آزمونهای T تک گروهه (آمار پارامتری) و دوجملهای (آمار ناپارامتری) برای آزمون فرضیهها استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که بین اکثر ابعاد مورد نظر از دستگاهها، با ابعاد مربوطه و بهینه کاربران، تفاوت معنیداری وجود دارد (۰/۰۵>P value). بنابراین این دستگاهها از نقطه نظر آنتروپومتری کاربران مرد، ارگونومیک نبوده و اتخاذ روشی جهت استانداردسازی این دستگاهها ضروری به نظر میرسد.
نتیجهگیری: اکثر ابعاد دستگاههای زیربغل و هوانورد فضای باز از نقطه نظر آنتروپومتری کاربران مرد، ارگونومیک نیست. این عدم تناسب میتواند عوارض و آسیبهای جسمانی کاربران را به همراه داشته باشد. بنابراین کاربران در هنگام استفاده از این دستگاهها باید دقت لازم را به عمل آورده و از فعالیت با دستگاههایی که متناسب با ابعاد بدنی آنها نیست، دوری نمایند.
آرزو سماک امانی، محمد امین موعودی، مرتضی مهدوی، فریبا قائم پناه،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: برای بسیاری از کارمندان، دانش آموزان، دانشجویان و مشاغل «پشت میز نشین»، اکثر کار روزانه با نشستن بر روی صندلی و معمولا همراه با میز انجام میشود. این درحالی است که مطالعات بسیار زیادی، نشستن طولانی مدت را با بیماریهای اسکلتی-عضلانی و قلبیعروقی و ... مرتبط میدانند. هدف پژوهش حاضر طراحی ابزاری است که به کمک آن پوسچر کاری نشستهی افراد به ایستاده و نشسته تغییر پیدا کند.
روش کار: ابعاد مورد نیاز برای طراحی مبدل میز، از دادههای آنتروپومتری موجود جامعه ایرانی با محدوده سنی ۱۹- ۶ و ۶۰-۲۰ سال برای دو جنس مذکر و مونث ایرانی با استفاده از ۴ پارامتر آنتروپومتری ارتفاع آرنج نشسته، ارتفاع چشم نشسته، ارتفاع آرنج ایستاده و ارتفاع چشم ایستاده به دست آمد. این مقادیر برای به دست آوردن تفاوت سطح کاری مورد نیاز دست در حالت ایستاده و نشسته (جایگاه صفحهکلید) و تفاوت سطح کاری مورد نیاز چشم در حالت ایستاده و نشسته (جایگاه نمایشگر) به کار برده شد. به دلیل قابلیت تغییر ارتفاع این ابزار، صدکهای ۵ خانمها و ۹۵ آقایان استفاده شد تا بازهی تغییرات مورد نیاز به دست بیاید.
یافتهها: مبدل میز به دو بخش (۱)جایگاه صفحه نمایش و (۲) جایگاه ماوس و صفحهکلید تقسیم شد. تفاوت ارتفاع این دو سطح ۱۲ سانتیمتر بدست آمد. حداکثر ارتفاع مبدلمیز (محدوده قابلیت تنظیم) برای هردوگروه سنی با توجه به تغییرات ارتفاع آرنج نشسته و ایستاده ۶۸ سانتیمتر بدست آمد. پهنا و عمق میز ۹۰ در ۵۰ سانتیمتر تعیین شد، و جایگاه صفحه کلید و ماوس با پهنایی به اندازهی میز و عمق ۲۰ سانتیمتر جایگاه کافی و راحت برای کاربران ایجاد میکنند.
بحث: پیشبینی میشود با استفاده از این مبدلمیز و تغییر پوسچر افراد از حالت تماماً نشسته به حالتی متناوب بین دو پوسچر ایستاده و نشسته، از میزان مشکلات اسکلتی-عضلانی، قلبی-عروقی، دیابت و سرطان کاسته شود.
زهره کرمی، زهرا ناصرزاده، ندا مهدوی،
دوره 10، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
اهداف: اختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از شغل، در بین مشاغل آزمایشگاهی بسیار شایع میباشد. یکی از مهمترین علل اختلالات، عدم تناسب فرد با ایستگاه کاری میباشد. هدف از این مطالعه، بررسی تناسب آنتروپومتریک کارشناسان آزمایشگاههای علمی–تحقیقاتی با ایستگاههای کاریشان در پردیس دانشگاه علوم پزشکی همدان در سال ۱۴۰۱ میباشد.
روش کار: جهت بررسی شـیوع اخـتلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار، از پرسشنامهی Nordic و برای ارزیابی پوسچر روش نِرپا (Novel Ergonomic Postural Assessment) NERPA استفاده شد. ابعاد آنترپومتری کاربردی و مشخصات ایستگاه کار ثبت گردید. سپس به بررسی تطابق افراد با ایستگاه کاری پرداخته و مداخلاتی جهت بهبود ایستگاه کاریشان پیشنهاد شد.
یافتهها: طبق یافتهها، بیشترین میزان شیوع درد در یکسال گذشته به ترتیب در نواحی گردن (۶۸/۷ درصد) و کمر (۵۹/۳۷ درصد) بود. ارزیابی پوسچر بدنی با استفاده از روش NERPA سطح اقدامات اصلاحی در سطح متوسط و با نیاز به مطالعات بیشتر ارزیابی شد. همچنین نمرهی گردن با ۴۰/۶۲ درصد، بالاترین امتیاز ریسک را به خود اختصاص داد. در اکثر فعالیتها بین ابعاد بدنی افراد و ایستگاه کاریشان تطابق وجود نداشت.
نتیجهگیری: نتایج نشان داد که شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارشناسان آزمایشگاههای تحقیقاتی بالاست و سطوح ریسک ارزیابی ارگونومیکی در سطح ریسک متوسط قرار دارند. به نظر میرسد عدم تناسب آنتروپومتریک با ایستگاه کاری از علل ایجاد پوسچر کاری نامطلوب و در نتیجه شیوع بالای اختلالات اسکلتی–عضلانی باشد. لذا تأمین تناسب آنتروپومتریک بین کارکنان آزمایشگاههای تحقیقاتی و ایستگاههای کاریشان با هدف کاهش این اختلالات ضروری میباشد.
زهره گودرزی، سارا ایزدی، عباس سیفاله زاده، رقیه حسن زاده، ندا مهدوی،
دوره 11، شماره 4 - ( 11-1402 )
چکیده
اهداف: اختلالات اسکلتیعضلانی یکی از چالشهای سلامتی اعضای هیئتعلمی است که تأثیرات نامناسبی بر کارایی و کیفیت زندگی کاری آنان دارد. هدف مطالعهی حاضر بررسی رابطهی این اختلالات و عدم تناسب آنتروپومتریک بین ابعاد بدنی آنان و ابعاد ایستگاه کاریشان خواهد بود.
روش کار: این پژوهش در میان ۲۲ نفر از اعضای هیئتعلمی، پس از کسب رضایت آگاهانه و بهصورت سرشماری انجام گرفت. شیوع اختلالات با استفاده از پرسشنامهی کرنل، ارزیابی ایستگاه کار با روش ROSA (Rapid Office Strain Assessment) صورت گرفت. سپس، ۱۴ بعد آنتروپومتری (بهتفکیک جنسیت) با تعیین چارکها و ۱۳ مشخصهی ایستگاه کاری اندازهگیری شد. در نهایت، برای ارزیابی تناسب آنتروپومتریک، ۱۱ معیار به کار گرفته شد. از نرمافزار SPSS نسخهی ۲۶ برای تحلیل دادهها استفاده شد.
یافتهها: حدود ۴۶ درصد از آزمودنیها در یکی از نواحی سامانهی اسکلتیعضلانی درد و ناراحتی را تجربه کرده و نواحی مچ دست، گردن، شانهی چپ و کمر بهترتیب درگیرترین نواحی بودند. نتایج روش ROSA نشان میدهد که ایستگاه کاری ۲۲/۷۳ درصد از آزمودنیها نیازمند بهبودهای ارگونومیک هستند. بیشترین عدم تناسب بهترتیب، در معیارهای طول تنه-طول تکیهگاه کمری صندلی، ضخامت ران در حالت نشسته-فاصلهی بین ران تا میز و عرض شانه-عرض تکیهگاه صندلی وجود دارد.
نتیجهگیری: نشانههایی از ارتباط بین شیوع بالای اختلالات اسکلتیعضلانی و عدم برقراری تناسب آنتروپومتریک/دانش ناکافی اعضای هیئتعلمی در حوزهی ارگونومی مشاهده میشود. این مسئله ضرورت توجه به مشخصههای ارگونومیک/آنتروپومتریک میز و صندلی اداری حین خرید ملزومات اداری و ارتقای دانش ارگونومی را یادآور میشود.