ابراهیم رحیمی، وحیده ظاهری،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: سکوت کارکنان ، با اشاره به غفلت عمدی از ایده های مهم، پیشنهادات و نظرات آنها در مورد کارشان، تبدیل به یک مسئله حیاتی برای توسعه و مدیریت سازمانی شده است. هدف از این پژوهش، تاثیر متغیر حمایت سازمانی ادراک شده توسط کارکنان در شکستن سکوت با نقش میانجی تعهد عاطفی است.
روش کار: جامعه آماری شامل ۹۰۰ نفر از کارکنان ادارت دولتی شهرستان قم می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران، ۲۷۳ نفر به روش نمونهگیری تصادفی به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی، روش انجام پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه می باشد. گویه های پرسشنامه استاندارد بوده و از مطالعات معتبری استخراج و از نظرات استاد خبره بهره گرفته شد، لذا روایی آن مورد تایید بوده و برای بررسی پایایی پرسشنامه، از روش محاسبه آلفای کرونباخ استفاده شد، با توجه به اینکه میزان این ضریب ، برای متغیرها و برای کل پرسشنامه بالاتر از ۰.۷ می باشد، لذا پایایی آن نیز مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات پس از جمعآوری داده‌های مورد نیاز از شرکتکنندگان با استفاده از نرمافزارهای SPSS۲۳.۰ و Smartpls۳ انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که حمایت سازمانی ادراک شده با سکوت کارکنان رابطه مثبت دارد. همچنین نتایج نشان داد که تعهدعاطفی رابطه بین حمایتسازمانی درک شده کارکنان و سکوت کارکنان را میانجیگری می کند.
نتیجه گیری: با توجه به رابطه بین حمایت سازمانی ادارک شده و تعهد عاطفی با سکوت کارکنان، ضروری است این مولفه ها مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد.
امین امیری ابراهیم آبادی، احمد سلطان زاده، سمیرا قیاسی،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: حوادث شغلی یکی از نگرانی‌های اصلی در صنعت معدن است. این مطالعه با هدف تجزیه و تحلیل حوادث شغلی طی ۱۰ سال در یکی از معادن با استفاده از سیستم تجزیه و تحلیل طبقه‌بندی عوامل انسانی انجام شده است.
روش کار: مطالعه مقطعی حاضر به بررسی ۶۶۴ حادثه شغلی طی سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۷ در یک معدن پرداخته است. ابزار مورد استفاده در این مطالعه شامل چک لیست گزارش حوادث، الگوریتم سیستم تجزیه و تحلیل طبقه‌بندی عوامل انسانی (HFACS) و رویکرد تیمی برای تحلیل این حوادث بود. تجزیه و تحلیل داده‌های این مطالعه با استفاده از نرم‌افزار IBM SPSS AMOS نسخه ۲۳ انجام شده است.
یافتهها: شاخص تکرار حادثه در این مطالعه ۳/۳۴±۱۵/۱۰ حادثه بود. نتایج تحلیل این حوادث نشان می‌دهد بیشترین میزان مشارکت هر یک از پارامترها در لایه‌های چهارگانه اعمال ناایمن، پیش‌شرایطی برای اعمال نا ایمن، نظارت ناایمن و تأثیرات سازمانی به‌ترتیب به خطای درک (۶۴/۴ درصد)، محیط فیزیکی (۲۹/۵ درصد)، نظارت و سرپرستی ناکافی و ناکارآمد (۵۹/۶ درصد) و فرایند سازمانی (۶۵/۶ درصد) اختصاص داشت. نتایج مدل‌یابی معادلات ساختاری نشان می‌دهد شاخص تکرار حادثه به‌طور مستقیم و غیرمستقیم متأثر از لایه‌های مدل HFACS است. بیشترین تأثیرگذاری بر شاخص AFR به لایه اعمال ناایمن مربوط بود.
نتیجه گیری: یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد چهار لایه عوامل انسانی در بروز حوادث مورد مطالعه در معدن تأثیرگذار است. همچنین مدل HFACS برای تحلیل حوادث بر مبنای اعمال ناایمن بسیار کارا و اثربخش است و می‌توان از آن برای برنامه‌ریزی‌های آینده به منظور کاهش حوادث در بخش معدن استفاده کرد.
مسعود فیضی، حسین نوید، ایمان دیانت،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: کمباین‌های برداشت کشاورزی نقش مهمی را در تولید غلات ایفا میکنند. یک کاربر کمباین تقریباً تمامی امور مربوط به برداشت را در یک پوسچر نشسته انجام می‌دهد. صندلی به‌عنوان رابط بین سیستم بیومکانیکی بدن کاربر و سیستم مکانیکی کمباین، تأثیر فراوانی بر ایمنی، سلامتی و راحتی دارد. بدون در نظر گرفتن خصوصیات آنتروپومتریک جامعه کاربران در طراحی ابعادی، دستیابی به یک طراحی موفقیت آمیز امکان‌پذیر نیست. در مطالعه حاضر، به بررسی تناسب بین ابعاد صندلی کمباین‌های مرسوم در ایران با ابعاد آنتروپومتریک کاربران ایرانی پرداخته شده است.
روش کار: این مطالعه در شهرستان بیجار، وسیع‌ترین شهرستان استان کردستان در غرب ایران انجام شد. هشت بعد آنتروپومتریک شامل وزن، قد، ارتفاع شانه، ارتفاع آرنج، ارتفاع رکبی، طول باسن-رکبی، عرض شانه و عرض باسن بر روی نمونه‌ای از کاربران اندازه‌گیری شد. تناسب عرض نشیمن‌گاه، عرض بالایی پشتی، عرض پایینی پشتی، ارتفاع نشیمن‌گاه، ارتفاع دسته، عمق نشیمن‌گاه و ارتفاع پشتی بر اساس روابط منطقی موجود مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافتهها: عدم تناسب قابل توجهی بین ابعاد صندلی‌های مورد بررسی و ابعاد آنتروپومتریک کاربران وجود داشت. انتخاب مقادیر ۴۴۰، ۳۷۰، ۴۴۰، ۴۱۰، ۲۶۰، ۴۳۰ و ۴۱۵ میلی‌متر برای عرض نشیمن‌گاه، عرض بالایی پشتی، عرض پایینی پشتی، ارتفاع نشیمن‌گاه، ارتفاع دسته، عمق نشیمن‌گاه و ارتفاع پشتی میتواند تناسب را به مقادیری بین ۶۲/۲ تا ۱۰۰ درصد افزایش دهد.
بحث: ابعاد صندلی کمباین‌های موجود، برای جامعه ایرانی مناسب نیست. اما، با در نظر گرفتن ابعاد آنتروپومتریک کاربران می‌توان صندلی‌های را به لحاظ ارگونومیکی بهبود بخشید. لازم به ذکر است که طراحی بر پایه استانداردهای ملّی و بین‌المللی نمی‌تواند تناسب ابعادی صندلی‌ها را تضمین نماید.
حامد امانی، سید حسین شجاعی، هیمن زارعی،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: محیط کار مناسب فضایی است که فرد در آن احساس آرامش و تمرکز دارد. در زمینه روان‌شناسی محیط، رنگ یکی از عوامل محیطی است که تأثیر بسیاری بر ادراک و رفتار انسان دارد؛ بنابراین هدف مطالعه مروری سیستماتیک حاضر بررسی تأثیر رنگ بر محیط کار است.
روش کار: مقاله حاضر مطالعه مروری سیستماتیک است. مقالات منتشر شده تمام متن و انگلیسی در پایگاه‌های علمی PubMed, Scopus, Science Direct ISI Web of Knowledge با کلیدواژه های درک رنگ، ارگونومی رنگ، روان‌شناسی رنگ، اثر رنگ، سلامت روانی و محیط کار بدون محدودیت زمانی جست‌وجو شد که ۴۵ مقاله واجد شرایط بررسی شدند.
یافتهها: در ابتدا ۲۶۲ مقاله از پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف شناسایی شدند. در میان آنها ۹۳ مقاله معیارهای ورود به مطالعه را داشتند. پس از آن ۴۸ مقاله به‌دلیل انجام‌ندادن مطالعات تجربی از مطالعه حذف و ۴۵ مقاله برای بررسی نهایی انتخاب شدند. درمجموع ۱۸ مطالعه به بررسی اولویت رنگ، ۲۵ مطالعه به تحلیل خلق و خو و احساسات، ۶ مطالعه به بررسی پیامدهای سلامت و ۱۹ مطالعه به تحلیل تأثیر رنگ محل کار بر پیامدهای مرتبط با کار متمرکز بودند. نتایج نشان می‌دهد که رنگ، تأثیر فراوانی بر احساسات (برای مثال خلق و خو)، بهزیستی (مانند استرس، راحتی، رفاه) و عملکرد (بهره‌وری و خلاقیت) دارد.
نتیجه گیری: رنگ در محیط کار نقش مهمی در ادراک و رفتار انسان به‌ویژه خلق‌وخو، رفاه و عملکرد دارد. استفاده از رنگ در محیط کار میتواند سبب افزایش روحیه مثبت، کمک به احساس بهزیستی و نتیجه مثبت منجر شود. دانستن چگونگی حداکثر تأثیرگذاری تفاوت رنگ در محل کار بر انسان ضروری است.
شیوا سخایی، محمد عسگری، احمد برجعلی، امیرحسین محمودی،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: استرس شغلی از عوامل اثرگذار بر عملکرد شغلی است؛ از این‌رو هدف پژوهش حاضر تدوین و مطالعه اثربخشی بسته آموزشی مقابله با استرس شغلی بر استرس شغلی کادر پرواز است.
روش کار: روش پژوهش حاضر ترکیبی (کیفی-کمی) است. جامعه آماری در بخش کیفی نخبگان و اطلاع‌رسان‌ها در حیطه راهبردهای مقابله با استرس شغلی کادر پرواز بودند که ۷ نفر به‌صورت نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری بخش کمی، کادر پرواز شرکت هواپیمایی ماهان بود که ۴۰ نفر آنها به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. همچنین از روش نیمه‌آزمایشی با طرح گروه کنترل نامتعادل استفاده شد. به‌منظور سنجش متغیر وابسته از پرسش نامه استرس شغلی وندردوف استفاده شد. داده‌ها نیز با تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون t مستقل برای نمرات افتراقی با نرم‌افزارSPSS نسخه ۲۵ تحلیل شد.
یافتهها: بسته آموزشی مقابله با استرس شغلی، سبب کاهش استرس شغلی کادر پرواز شده است. تحلیل هریک از مؤلفه‌های استرس شغلی نشان می‌دهد آموزش مقابله با استرس شغلی برای قدرت تصمیم‌گیری، فشار کاری و زمانی، ابهام نقش، کمبود ارزش، حمایت اجتماعی از مدیر و حمایت اجتماعی همکاران مؤثر بوده است.
نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی بسته آموزشی مقابله با استرس شغلی پیشنهاد میشود از این بسته در دیگر شرکت‌های هواپیمایی و همچنین روان‌شناسان و مشاورانی که استرس شغلی کادر پرواز را درمان میکنند، استفاده شود.
ندا مهدوی، مریم زارعی، نگین کشوری، یونس محمدی، مهدی زارعی، رشید حیدری مقدم،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های برقرار تعادل ارگونومی، برقراری تناسب محدودیت‌ها و توانمندی‌های انسان با ویژگی‌ها و نیازمندی‌های شغل است؛ بنابراین هدف این مطالعه بررسی مشخصات فیزیولوژیک کارکنان خدمات، تأسیسات و انتظامات یک سازمان کاری و تعیین تناسب آنها با مشاغلشان است.
روش کار: در این مطالعه مقطعی که در سال ۱۳۹۸ انجام شد، ۷۰ نفر از کارکنان یک سازمان (۱۵ نفر بخش تأسیسات، ۳۸ نفر بخش خدمات، ۱۷ نفر بخش انتظامات) با استفاده از پله آزمون کوئینز کالج، تحلیلگر ترکیبات بدن مدل N۲۰، ترازوی SECA، ضربان‌سنج Polar مدل RS۸۰۰CX و فرم کوتاه پرسش نامه بین‌المللی فعالیت جسمانی (International Physical Activity Questionnaire: IPAQ) ارزیابی شدند. به منظور تحلیل نتایج از آمار توصیفی استفاده شد. مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون ANOVA، بررسی معناداری تفاوت میانگین‌ها به‌کمک آزمون Tukey و تعیین روابط متغیرها با آزمون همبستگی اسپیرمن و نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ صورت گرفت.
یافتهها: شاخص توده بدنی (Body Mass Index: BMI) و درصد چربی (Fat percentage: Fat%) در میان کارکنان فراتر از گستره‌های بهینه بود. نسبت کمر به لگن (Waist to Hip Ratio: WHR) نیز در محدوده مجاز قرار داشت. همچنین، میانگین بیشترین اکسیژن مصرفی کارکنان (Maximum Volume of Oxygen consumption: VO۲max) mL/kg/min (۱/۴۲) ۳۳/۶۲ و میانگین بیشینه ظرفیت کاری (Physical Work Capacity: PWCmax) آنها kcal/min (۴/۴۶) ۱۶/۶۳ بود.
نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده نامناسب‌بودن سطح برخی ترکیبات بدنی، آمادگی جسمانی ضعیف و تناسب نداشتن قابلیت‌های فرد و نیازمندی‌های شغلی است. استفاده از آزمون‌های استاندارد استخدام، فراهم‌آوری امکان فعالیت‌های ورزشی (از سوی سازمان‌ها) و یافتن شاخص‌های تلفیقی که همزمان قابلیت‌های جسمانی، روانی، اجتماعی و محیطی، افراد را برای تعیین ظرفیت کاری مدنظر قرار می‌دهد. (از سوی محققان) میتواند گام‌هایی تسهیل‌کننده برای برقراری تعادل ارگونومیکی در محیط‌های کاری باشد.
علی صالحی سهل آبادی، افسانه ریاضت، شعری سوری، نگار صفاری نیا، زهرا دمرچی، مصطفی پویا کیان،
دوره 8، شماره 1 - ( 3-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: خطاهای پرستاری تهدیدی جدی برای حفظ ایمنی بیمار است که تکرار آن میتواند به افزایش نگرانی عمومی و سلب اعتماد از دریافت‌کنندگان خدمات نظام سلامت و امتناع از روند درمان منجر شود؛ از این‌رو در مطالعه حاضر به بررسی انواع خطاها و علل بروز آن در پرستاران، دلایل گزارش ندادن آن و راهکارهای کاهش خطاها پرداخته شده است.
روش کار: پژوهش حاضر مطالعه‌ای مروری-روایتی بر مقالات انگلیسی و فارسی در زمینه خطاهای پرستاران در بازه زمانی (۲۰۱۸-۲۰۰۸) بوده که در سال ۱۳۹۸ انجام شده است. جست‌وجوی مقالات در سه پایگاه داده‌ای داخلی مانند SID، Magiran و Iran Medex و در پنج پایگاه خارجی Google scholar، PubMed، Scopus، Science Direct، Springer انجام شد.
یافتهها: بیشترین خطاهای پرستاری از نوع خطاهای عملکردی با ۲۶ مورد بوده است. عوامل ایجادکننده خطرات، به عوامل ایجادکننده خطاهای مرتبط با پرستار، سازمان، بخش و بیمار تقسیم‌بندی شده است. از دلایل گزارش ندادن خطاهای پرستاران می‌توان به ترس از عواقب، مجازات و سوء‌رفتار سازمانی اشاره کرد که ۳۸ درصد از مطالعات بررسی‌شده به این مورد اشاره کردهاند. از راهکارهای کاهش خطاها می‌توان به مواردی مانند آموزش پرستاران و کنترل‌های مدیریتی اشاره کرد.
نتیجه گیری: خطاهای پرستاری از راه‌های مختلف مطالعه شده است. این مطالعات نه تنها برای شناسایی خطاهای پرستاران بوده، بلکه با هدف تقویت دانش و آگاهی در زمینه علل احتمالی و عوامل پیشگیری از آن انجام شده است. فواید این دیدگاه مقالات، به ارائه خدمات مناسب مراکز درمانی، برنامه‌ریزی صحیح برای بیمارستان‌ها توسط مدیران و پیشرفت آموزش‌های پرستاران منجر میشود. با این حال در مطالعات کمتر از روش‌های نوین شناسایی خطرات استفاده شده است.
فرزاد ناظم، عباس رضایی، مجید جلیلی، حسین ساکی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: سنجش دقیق و سریع کارایی دستگاه قلبی- تنفسی به روش‌های تخمینی بدون توجه به سطح پایه آمادگی فیزیولوژیک، محیط جغرافیایی، فرهنگ و تغذیه افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه، طراحی معادلات خطی رگرسیونی برای برآورد ظرفیت هوازی پسران نوجوان سالم بدون استفاده از آزمون‌های ورزشی و اعتبارسنجی این معادلات است.
روش‌کار: در تحقیق نیمه‌تجربی حاضر، ۱۵۶ پسر نوجوان سالم ۱۳ تا ۱۷ سال با میانگین شاخص توده بدنی Kg/m۲ ۵/۴ ± ۴۳/۲۱ به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. جهت طراحی معادله غیرورزشی برآورد حداکثر اکسیژن مصرفی (VO۲peak) از مدل خطی رگرسیونی چندگانه و در اعتبارسنجی معادلات از همبستگی پیرسون استفاده گردید.
یافتهها: همبستگی معناداری بین VO۲peak اندازه گیری شده به روش معیار با متغیرهای آنتروپومتریکی و فیزیولوژیکی مشاهده شد (۰/۷۷۹ – ۰/۱۲۲ = R، ۰/۰۰۱ >p). همچنین معادله خطی معتبر غیرورزشی پیشگوی VO۲peak پسران با متغیرهای سن، BMI و ضربان قلب استراحت طراحی شد (ml/kg/min ۳/۵۹ = SEE ، ۰/۷۱۲ = R۲- ۰/۰۰۱>P). VO۲peak برآورد شده از معادلات بدست آمده، همبستگی معناداری با مقدار اندازه‌گیری شده معیار داشت (۰/۰۱>p، ۰/۷۳۰ – ۰/۷۰۷ = R).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق حاضر می‌توان از معادلات برآورد ظرفیت هوازی که یک ابزار ساده، دقیق، ایمن در ارزیابی پایه آمادگی قلبی-تنفسی (VO۲peak) است.میتواند به‌عنوان اقدام بالینی روزانه، در جمعیت‌های بزرگ پسران نوجوان و حتی بیماران قلبی و افراد مسن با اهداف ارتقای تندرستی، بهداشت قلب و عروق، اقدامات پیشگیرانه و نیز تنظیم برنامه ورزش هوازی، مورد استفاده قرار گیرد.
محمدامین موعودی، فاطمه رزاقی پهنه کلایی، فریبا قائم پناه، امیرحسین مهدوی، احمدرضا ویسی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
زمینه و هدف:دو نوع توالت درحالت نشسته( فرنگی)و وضعیت چمباتمه ( سنتی)استفاده می گردند.از آنجایی که هریک ازاین دو نوع،معایب و محاسن خاص خود را دارند،این پژوهش جهت بر طرف نمودن معایب سنگ توالت نوع چمباتمه ای مبتنی بر اصول ارگونومی انجام گردید.
روش کار: ۶۱ نفر( ۲۹نفرمذکرو ۳۲ نفرمونث)در محدوده سنی ۱۹ تا ۶۰ سال وارد این مطالعه گردیدند. ۷مشخصه آنتروپومتری با استفاده از مترنواری در این افراد اندازه گیری گردید. پرسشنامه ای حاوی ۴ سوال در اختیار آنان قرار داده شد.هر یک از افراد روی شیب های مختلف از صفر تا ۲۰ درجه به حالت چمباتمه به مدت ۲ دقیقه می نشستند. ارزیابی ناراحتی وضعیتی موضعی (LPD) با پرسش از افراد در ۳ نقطه از بدن ، در شیب های مختلف،وگونیومتری در (A)، ( B)،(C)و (D) نیز انجام شد.
نتایج: براساس مشخصه‌های آنتروپومتری افراد، یافته‌های حاصل از ال‌پی‌دی و گونیومتری در نواحی مختلف بدن، ابعاد موردنیاز در سنگ‌توالت در جایگاه کف پا، به طول ۳۲/۳۳ و پهنای ۱۲/۷۴سانتی‌متر به دست آمد. زاویۀ بین کف پاها ۲۳/۳۳ درجه و شیب موردنیاز در کف پا ۱۲ درجه مشخص شد.
نتیجه گیری: یافته های حاصل از این تحقیق، نشان داد که اصلاح جایگاه پا در سنگ توالت چمباتمه ای و طراحی آن به صورت شیبدار می تواند در ایجاد احساس راحتی در کاربران، موثر باشد. با توجه به اندک بودن مطالعات در مورد این نوع توالت ، به نظر می رسد تحقیقات بیشتر در این زمینه و از جمله پژوهش بر روی جمعیت های خاص همچون معلولین، کودکان ، زنان باردار،کهنسالان و ... ضروری می باشد.
مرضیه عباسی نیا، امید کلات پور، مجید معتمدزاده، علیرضا سلطانیان، ایرج محمدفام،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: صنعت پتروشیمی از نظر ایمنی جزءصنایع بحرانی محسوب می شود. غلب حوادث رخ داده در این صنعت با فاکتورهای انسانی ارتباط دارند. به همین دلیل مداخله جهت بهبود سطح ایمنی در این صنعت اهمیت زیادی دارد. مطالعات مختلف نشان داده اند که پیاده سازی اصول تولید ناب می تواند به بهبود وضعیت ایمنی و ارگونومی محیط منجر شود. در این مطالعه از اصول تولید ناب جهت کاهش خطای انسانی و بهبود پاسخ دهی در شرایط اضطراری استفاده شد.
روش کار: جهت ارزیابی خطاهای انسانی از روش CREAM پایه استفاده شد. جهت انتخاب ابزارهای تولید ناب متناسب با ماهیت وظایف واکنش در شرایط اضطراری، از نظرات پنل 20 نفره از متخصصین و کارشناسان شامل مدیران صنعت مورد مطالعه، مسئولین HSE و اساتید دانشگاه استفاده شد. جهت بررسی میزان تاثیر اجرای اصول تولید ناب در کاهش خطاهای انسانی در شرایط اضطراری، 6 ماه پس از اجرای مداخلات تولید ناب، خطاهای انسانی مجدد مورد بررسی قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج حاصل از ارزیابی خطاهای انسانی قبل و بعد از اجرای مداخلات تولید ناب، نشان داد که سطح کنترل سه زیر وظیفه از سطح تاکتیکی به سطرح استراتژیک ارتقاء یافت. بیشترین احتمای خطای انسانی در زیروظیفه آمارگیری جهت تخلیه کامل افراد از محل حادثه بود.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد طراحی و پیاده سازی آن دسته از مداخلات بهبود که قادر باشند همزمان در کنار ارتقاء سطح ایمنی به بهبود بهره وری سازمانی نیز کمک کند بیشتر مورد پذیرش مدیریت صنایع بوده و شانس موفقیت بیشتری دارد.
حمید رحیمی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: سازگاری شغلی برای اشتغال موفقیت آمیز پرستاران عامل مهمی به شمار می رود. ماهیت شغل می تواند عامل موثر سازگاری شغلی باشد. هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر ماهیت شغلی بر سازگاری شغلی بین نمونه ای از پرستاران بود.
روش کار: این مطالعه مقطعی بین ۵۴۲ نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان انجام شد. با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای۱۹۰ نفر پرستار به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. جهت گردآوری داده ها از دو پرسش نامه استاندارد و معتبر ماهیت شغلی و سازگاری شغلی استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ برآورد گردید. تحلیل داده ها سطوح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ انجام گرفت.
یافته ها: یافته ها نشان داد میانگین ماهیت شغل (۴۵/۰۷±۷۰/۴۳) بالاتر از حد متوسط ۶۰ و میانگین سازگاری شغلی (۰/۴۲±۳/۲۳) بالاتر از حد متوسط ۳ بود. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین ماهیت شغل و سازگاری شغلی (۰/۲۹=r) رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. ضریب رگرسیون نشان داد ماهیت شغل، قابلیت پیش بینی سازگاری شغلی پرستاران را دارد.
نتیجه گیری: میانگین ماهیت شغلی و سازگاری پرستاران در حد مطلوب بود و بین ماهیت شغل و سازگاری شغلی پرستاران رابطه مثبت وجود داشت. لذا برای افزایش سازگاری پرستاران، مدیران باید توجه بیشتری به ادراکات پرستاران از ویژگی های شغلی شان داشته باشند و تنوع، بازخورد و فرصت ایجاد روابط دوستانه در شغل را برای آنان فراهم آورند.
محمدرضا جنتی، حامد آقائی، طالب عسکری پور، مهدی خزائی، احسان بیات خلجی، الهه کاظمی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: باوجود نقش اصلی جرثقیل‌ها در پیشبرد عملیات ساختمانی، اما حوادث و صدمات شغلی ناشی از فعالیت آنها، به یک موضوع مهم تبدیل‌شده است. شواهد اخیر نشان داده است که علت این مشکلات میتواند به عدم طراحی فضای داخلی اتاقک جرثقیل و وظایف اپراتورها، بر اساس اصول ارگونومی، مرتبط باشد. این پژوهش، باهدف ارزیابی ریسک ارگونومی فعالیت اپراتورهای جرثقیل برجی و بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک این جرثقیل‌ها، بر اساس ابعاد آنتروپومتری اپراتورهای ایرانی انجام گرفت.
روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی، 30 اپراتور مرد جرثقیل برجی، شاغل در سه پروژه ساخت‌وساز بزرگ شهر تهران موردبررسی قرار گرفتند. در ابتدا، باهدف تعریف مشکل، از یک رویکرد چند معیارِ و مکمل، شامل مشاهده شرایط کاری، مصاحبه با اپراتورها، پرسشنامه اختلالات اسکلتی عضلانی نوردیک و روش ارزیابی سریع اندام فوقانی (رولا)، استفاده شد. در ادامه، با استفاده از داده های آنتروپومتری، بازطراحی ابعاد و فضای داخلی اتاقک جرثقیل، انجام گرفت.
یافتهها: نتایج روش ارزیابی سریع اندام فوقانی، نشان داد که فعالیت‌های اپراتورهای جرثقیل برجی، در سطح ریسک بالا و بسیار بالا قرار داشته است. همچنین، 85 درصد و 5/38 درصد افراد، به ترتیب در 12 ماه و 7 روز گذشته، دریکی از نواحی 9 گانه بدن خود، احساس درد و ناراحتی را گزارش کردهاند. در این پژوهش، ابعاد فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی بازطراحی شده، 7/199×1/144×8/160 سانتی‌متر به دست آمد.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که طراحی موجود فضای داخلی اتاقک جرثقیل برجی، نیازهای اپراتورها را برآورده نمی‌کند. لذا، بازطراحی آن، جهت افزایش تطابق بین انسان و ماشین، بهبود سطح ایمنی و بهره‌وری و پیشگیری از آسیب‌های اسکلتی – عضلانی، ضروری به نظر میرسد.
الهام سلورزی، علیرضا چوبینه، مهدی جهانگیری، ساره کشاورزی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
مقدمه: آنتروپومتری و بررسی نسبت های آنتروپومتریک سر و صورت در علومی همچون دندانپزشکی، پزشکی، جراحی فک و صورت، مطالعات رشد، جراحی پلاستیک، مهندسی زیست و شاخه های غیرپزشکی از جمله ساخت تجهیزات حفاظت فردی ناحیه سر و صورت کاربرد دارد. هدف از این مطالعه معرفی نرم افزار Digimizer جهت اندازه گیری ابعاد اشیاء به روش فوتوگرافی و اعتباریابی اندازه گیری ابعاد صورت با این نرم افزار می باشد.
روش کار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی نمونه ها از بین دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی شیراز به تعداد ۱۲ نفر انتخاب و اندازه گیری ابعاد صورت آنها به دو روش دستی و فوتوگرافی انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله ی نرم افزار SPSS (نسخه ۱۹) و با استفاده از آزمون های توصیفی- تحلیلی انجام گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داد که در سه بعد فاصله بین ریشه بینی تا سپتوم (طول بینی)، فاصله ریشه بینی تا چانه (طول صورت) و قوس بخش زائده گوش (تراگوس) تا چانه اختلاف معنی داری مشاهده شد (۰/۰۵< p). در بقیه ابعاد اختلاف معنی داری مشاهده نشد. ضریب(Intra Class Correlation) ICC برای دو روش در بازه ۰/۹۴- ۰/۵۶ بدست آمد.
بحث: این مطالعه نشان داد که آنالیز ابعاد صورت بوسیله نرم افزار Digimizerدر اکثر ابعاد اندازه گیری شده اعتبار دارد و روش خوبی جهت جایگزینی اندازه گیری به روش دستی می باشد.
مژده شکری، غلامرضا شعبانی بهار، مجید سلیمانی،
دوره 8، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
هدف و زمینه: امروزه مدیریت عملکرد در راستای چابک سازی و بهبود معماری سازمانی به کار گرفته میشود. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثر معماری سازمانی بر مدیریت عملکرد با نقش میانجی چابکی سازمانی ادارات تربیت بدنی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بود.
روش کار: روش پژوهش، توصیفی-پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی است. آماری این پژوهش شامل کلیه مدیران ارشد و کارکنان ادارات تربیت بدنی در دانشگاههای علوم پزشکی کل کشور می باشند که به صورت تمام شمار تعداد 216 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه معماری سازمانی پرسشنامه استاتدارد مدیریت عملکرد بالدریج و پرسشنامه چابکی سازمانی شریفی بود. به منظور تجریه و تحلیل یافته های پژوهش از تحلیل مسیر و معادلات ساختاری و نرم‌افزار 20pls , SPSS استفاده گردید.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که معماری سازمانی و ابعاد آن بر مدیریت عملکرد با نقش میانجی چابکی سازمانی ادارات تربیت بدنی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور اثر معنی دار دارد. مقدار تاثیر متغیر میانجی با استفاده از VAF، 228/0 به دست آمد و با توجه به مقدار تاثیر مستقیم متغیر مستقل بر وابسته که برابر با 799/0 بود می توان عنوان نمود که مقدار تاثیر مستقیم بیشتر از تاثیر غیرمستقیم است.
نتیجه گیری: در مدیریت عملکرد نوین ، اهداف کارکنان و اهداف سازمان باید در یک راستا قرار گرفته و با ایجاد هماهنگی و ارائه راهنماییهای لازم توسط سرپرستان، افراد هرچه بیشتر به سازمان احساس تعلق خاطر می نمایند و با ایجاد تغییرات سازمان را چابک سازند.
صدیقه کریمی آورگانی، علی ملکی، شاهین بشارتی، رضا ابراهیمی،
دوره 8، شماره 3 - ( 8-1399 )
چکیده
زمینه و هدف:حمل سمپاش های پشتی بخشی اجتناب ناپذیر طی عملیات کشاورزی است که باعث افزایش خطر آسیب به همراه ایجاد تغییرات نامطلوب در مکانیک راه رفتن میشود. این مطالعه با هدف فرموله کردن تغییرات گشتاورهای ماهیچهای مفاصل زانو، ران و مچ پا برای بدن اپراتور سمپاش پشتی انجام شده است.
روش کار: در مطالعه حاضر یک مدل هفت لینکی اپراتور سمپاش طراحی شده و تغییرات گشتاور در مفاصل ران، زانو و مچ پا مورد بررسی قرار گرفته است. داده‌ها با استفاده از نرم افزار (Plot-digitizer)، به دست آمده و جهت برازش منحنی درجه سه بر داده ها از نرم افزار (Excel) استفاده شده است.
یافته ها: در مفصل ران با تغییر زاویه از صفر تا °۱۵، اندازه گشتاور کاهش مییابد. در انتهای شناوری و افزایش تا °۳۰، گشتاور وارد شده به مفصل ران، زیاد میشود. برای مفصل زانو در بخش شروع شناوری، زانو از °۵۵- شروع به باز شدن مینماید. با نزدیک شدن به بخش انتهای شناوری، زانو تا زاویه °۵- باز گردیده و گشتاور وارده به مفصل زانو، به طور ملایم زیاد میشود. با تغییر زاویه مچ پا از °۵/۷- تا °۵/۷، مقدار گشتاور وارد شده به مفصل مچ پا افزایش مییابد. زاویه مفاصل نیز با گذشت زمان زیاد میشود.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، میزان تغییرات گشتاور مفاصل ران، زانو و مچ پا نیروی وارد شده به بدن اپراتور سمپاش پشتی را تحت تأثیر قرار می دهد. با علم نسبت به تغییرات ممان مفاصل، راه حل های کاربردی برای کاهش میزان آسیب وارده به این مفاصل میتواند ارائه شود.
حسن صادقی نایینی، محمد ذوالفقاری،
دوره 8، شماره 3 - ( 8-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: سالانه درصدی از سود حاصل از فروش تولید کنندگان کالا و خدمات، صرف هزینه های ناشی از اختلالات اسکلتی عضلانی به دلیل عدم رعایت شرایط ارگونومیک می شود. این هزینه ها برای سازمان ها و کارکنان مطلوب نبوده و در اکثر موارد، ریسک فاکتورهای ارگونومیک، کیفیت زندگی کارکنان را تحت تاثیر قرار می دهد.
روش کار: پژوهش میدانی حاضر به صورت سرشماری بر روی 193 نفر از کارگران دارای پرونده پزشکی در یکی از صنایع خودروسازی داخل کشور و در دی ماه سال 1397صورت گرفت. از این تعداد، بیشترین میزان شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی به تعداد 16 نفر، متعلق به کارگران خطوط مونتاژ محصولات بوده که بمنظور آنالیز ایستگاه کاری مورد بررسی قرار گرفت. پرسشگری به کمک پرسشنامه نوردیک و از طریق مصاحبه با کارگران، از جمله روش های جمع آوری اطلاعات بوده است. به کمک روش OWAS و با استفاده از عکس و فیلم برداری از مشاغل، هر یک از ایستگاه های کاری منتخب که مغت مورد بوده اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج نشان داده است که سه ایستگاه کاری از نظر سطح اقدام اصلاحی، در سطح سه، سه ایستگاه در سطح دو و یک ایستگاه در سطح یک قرار گرفت، سپس هزینه های ناشی از بروز و درمان عوارض و ایجاد شرایط ارگونومیک، محاسبه گردید.
نتیجه گیری: هزینه های آنالیز ایستگاه های کاری و انجام اقدامات پیشگیرانه در راستای کاهش عوارض اسکلتی عضلانی کارکنان که منجر به ایجاد شرایط ارگونومیک می گردد، در مقابل هزینه های ناشی از بروز و درمان عوارض اسکلتی عضلانی برای این صنعت خودروسازی با صرفه اقتصادی همراه می باشد.
حسین منوچهری، پیام مرادپور، محمد امین موعودی، ابراهیم آقا رفیعی،
دوره 8، شماره 3 - ( 8-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده از میز و صندلی آموزشی با طراحی مناسب علاوه بر یادگیری مناسب، می تواند از تغییرات فرم بدن کاربر جلوگیری کند. لذا هدف از این مطالعه، تعیین مشخصه‌های آنتروپومتری دانشجویان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران جهت طراحی میز و صندلی ارگونومی بود.
روش کار: در این پژوهش، 18 مشخصه آنتروپومتری شامل: ارتفاع رکبی، ارتفاع زانو نشسته، ارتفاع شانه نشسته، ارتفاع چشم نشسته، ارتفاع نشسته، ارتفاع تکیه‌گاه آرنج نشسته، ارتفاع آرنج نشسته، طول آرنج - مشت گره‌کرده، طول باسن – رکبی، طول باسن- زانو نشسته، ضخامت ران، عمق شکم، عمق سینه، پهنای باسن نشسته، پهنای شانه، پهنای عرضی آرنج‌ها، قد و همچنین وزن برای 260 نفر از دانشجویان (130 دختر و 130 پسر) با رده سنی 18 تا 35 سال موردبررسی قرار گرفتند. جهت جمعآوری داده‌ها، از استادیومتر و صندلی آنتروپومتری استفاده شد. درنهایت با توجه به ابعاد بدنی اندازه‌گیری شده از دانشجویان، ابعاد میز و صندلی ارگونومی مطابق با استاندارد 9697-1 INSO محاسبه و طراحی گردید.
یافتهها: ابعاد آنتروپومتری دانشجویان به‌صورت میانگین، حداقل، حداکثر، انحراف معیار، میانه و مقدار صدکهای 5/2 تا 5/97 با نرم‌افزار SPSS نسخه 20 به دست آمد. نتایج نشان دادند سن کاربر بر روی سایزبندی میز و صندلی اثر معنی‌داری ندارد. همچنین نتایج حاصله نشان داد ارتفاع رکبی بین دختران و پسران دارای اختلاف معنی‌داری می‌باشد.
نتیجه‌گیری: با در نظر گرفتن اختلاف ابعادی بین دانشجویان دختر و پسر مشخص شد که ارتفاع رکبی در صدک 5 برای پسران 4 سانتی‌متر بیشتر از دختران می‌باشد. لذا با استفاده از ابعاد آنتروپومتری اندازه‌گیری شده، ابعاد میز و صندلی ارگونومی در دو سایز طراحی شد.
نوری کعب عمیر، آرزو پیرزاده،
دوره 8، شماره 3 - ( 8-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از چالشهای مهم بخش بهداشت و سلامت، بالاخص در رابطه با پرستاران، شیفتهای کاری است که میتواند پیامدهای منفی بسیاری برای این قشر داشته باشد. از این رو، هدف پژوهش حاضر مقایسه رضایت زناشویی، صمیمیت و عملکرد جنسی پرستاران زن متأهل شاغل در بیمارستان‌های دولتی شهرستان آبادان بود.
روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع طرح مقایسه‌ای است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی پرستاران زن متأهل بیمارستان‌های دولتی شهرستان آبادان بود که قریب به 400 نفر بودند. از این بین 140 نفر به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند که 57 فرد دارای شیفت کاری ثابت و 83 نفر نیز دارای شیفت کاری متغیر بودند. ابزار پژوهش حاضر شامل پرسشنامه رضایت زناشویی هادسون، پرسشنامه صمیمیت واکر و تامپسون، و پرسشنامه عملکرد جنسی روزن و همکاران بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری (MANOVA) و با کمک نرم‌افزار SPSS ویراست 24 انجام گرفت.
یافته ها: نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که بین رضایت زناشویی (589/0p< ،29/0F=)، صمیمیت (724/0p< ،13/0F=) و عملکرد جنسی (795/0p< ،07/0F=) پرستاران زن شیف کاری ثابت و متغیر تفاوت معنی‌داری وجود ندارد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، به نظر میرسد سازوکارهایی وجود دارد که اثر شیفت کاری را بر پیامدهای مختلف تعدیل میکند. بنابراین، لازم است که شرایط را برای تقویت این سازوکارها فراهم آورد.
عباسعلی جعفری ندوشن، گلناز باقری، فاطمه سادات موسوی ندوشن،
دوره 8، شماره 3 - ( 8-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: اعضای هیئتعلمی دانشگاه نقش اساسی در آموزش و کیفیت آن ایفا میکنند. بااین‌حال، شرایط کاری آنها به‌گونه‌‌ای است که با اختلالات جدی اسکلتی‌‌عضلانی مواجه هستند. شیوع ویروس کووید-۱۹ و تعطیلی دانشگاه‌‌ها و آموزش مجازی شرایط کاری اعضای هیئتعلمی را سخت‌‌تر از قبل کرده است. هدف این تحقیق بررسی تأثیر این ویروس روی شیوع اختلالات اسکلتی‌‌عضلانی اعضای هیئتعلمی دانشگاه یزد و استخراج متغیرهای تأثیرگذار بر این اختلالات بود.
روش‌کار: این تحقیق توصیفی‌‌پیمایشی در سال ۱۳۹۹ روی ۲۲۰ نفر از اعضای هیئتعلمی دانشگاه یزد انجام شد. این افراد به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامۀ استاندارد نوردیک در دو مرحلۀ قبل و بعد از شیوع ویروس جمعآوری و در نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۵ با آزمون‌های مقایسۀ زوجی و t مستقل و آنالیز واریانس تجزیهوتحلیل شد.
یافتهها: اختلالات اسکلتی‌‌عضلانی بعد از شیوع ویروس در اکثر اندام‌‌ها افزایش معناداری را تجربه کرد؛ به‌طوری‌که درصد فراوانی در گردن برای سه پردیس دانشگاه از ۳۶ و ۴۰ و ۳۱درصد به ۵۵ و ۵۲ و ۴۴درصد افزایش یافت. ناگفته نماند بین جنسیت و سابقۀ کار و روش تدریس با شیوع اختلالات رابطه معناداری وجود داشت و بیشترین اختلال نیز در کمر و گردن و زانو بود.
نتیجه گیری: درصد کمی از اعضای هیئتعلمی فعالیت‌های ورزشی و نرمش‌های روزانه را انجام می‌دادند که می‌توان با برنامه‌ریزی روی این فعالیت‌ها، اختلالات را کاهش داد. همچنین، دانشگاه میتواند با تقسیم‌بندی آموزش مجازی در طول روز و هفته از تمرکز آموزش در زمانی خاص جلوگیری کند و باعث کاهش این اختلالات شود.
مریم موسوی قهفرخی، داود افشاری، غلام عباس شیرالی،
دوره 8، شماره 4 - ( 11-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: در دهه های اخیر، چندین حادثه ی بزرگ در صنایع با قابلیت اطمینان بالا مانند شرکت های پتروشیمی رخ داده است. بررسی حوادث نشان می دهد که وقوع بیش از ۹۰ درصد حوادث در صنایع به عامل انسانی وابسته است و فقط با اقدامات فنی- مهندسی و وضع قوانین و مقررات ایمنی نمی توان رفتارهای ایمن را در صنعت نهادینه کرد و علیرغم کاهش کمی حضور انسان در این صنایع، هنوز پتانسیل وقوع خطرات ناشی از خطاهای انسانی، بالا می باشد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی پیش‌بینانه خطاهای شناختی اپراتورهای اتاق کنترل یکی از صنایع پتروشیمی انجام گرفت.
روش کار: در این مطالعه که در سال ۱۳۹۶ انجام شد، تمام اپراتورهای اتاق کنترل یکی از صنایع پتروشیمی مناطق جنوبی کشور که هشت نفر بودند و در چهار شیفت کار می‌کردند، بررسی شدند. ابتدا وظایف با استفاده از آنالیز سلسله‌مراتبی به زیروظایف تفکیک شدند. سپس برای همه زیروظایف، حالت‌های مختلف خطا (بیرونی و درونی)، سازوکارهای روانشناختی خطا و عوامل شکل‌دهنده عملکرد شناسایی شد.
یافتهها: آنالیز وظایف و تجزیهوتحلیل خطاها نشان می‌دهد، از مجموع ۱۱۷۱ خطای شناسایی‌شده، سهم حالت بیرونی خطا و حالت درونی خطا به‌ترتیب ۵۰/۶۷درصد (۵۹۳) و ۴۹/۳۳درصد (۵۷۸) درصد خطا بود. براین‌اساس، خطاهای مربوط به «زمان‌بندی و توالی» با ۳۶/۳۵درصد و خطاهای «کیفیت و انتخاب» با ۳۰/۰۳درصد به‌ترتیب به‌عنوان بیشترین و کمترین خطاهای حالت بیرونی مشخص شدند. در دسته‌بندی خطاهای حالت درونی، خطاهای مربوط به «اجرا» با ۳۱/۸۷درصد بیشترین و خطاهای «تصمیم‌گیری» با ۱۰/۷۳درصد کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند. در میان مکانیسم روانشناختی خطا، «حواس‌پرتی/مشغولیت ذهنی» با ۲۳/۶۱درصد بیشترین مقدار را داشتند. درباره فاکتورهای شکل‌دهنده عملکرد نیز بیشترین عامل مربوط به «عوامل سازمانی» با ۲۷/۹۵درصد تعیین شد.
نتیجه گیری: در مطالعه حاضر، بسیاری از خطاها و شرایطی که بر عملکرد اپراتورها تأثیرگذار بود، شناسایی شد. درنتیجه، این مطالعه میتواند مبنایی برای مدیران و صاحبان صنایع با پیچیدگی و ریسک بالا مانند صنایع شیمیایی، به‌منظور اولویت‌بندی برنامه‌های پیشگیری از خطای انسانی معرفی شود.
