مجید جلیلی، فرزاد ناظم،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
مقدمه: کاربست و تفسیر آزمون 6 دقیقه پیاده روی (6MWT) در حوزه بالینی، توانبخشی و ورزشی نیازمند وجود مقادیر مرجع آزمون 6MWT است. هدف این پژوهش طراحی و اعتبار سنجی مدل پیشگوی آزمون 6MWT در پسران سالم کودک و نوجوان ایرانی می‌باشد.
روش کار: آزمون 6MWT و متغیرهای آنتروپومتریک در 391 پسر سالم 8 تا 17 ساله به روش استاندارد اندازه گیری شدند. برای بررسی ارتباط مسافت پیموده شده در آزمون 6MWT با متغیرهای مستقل از همبستگی پیرسون استفاده شد. برای طراحی مدل پیشگوی آزمون 6MWT، از رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد. به منظور ارزیابی صحت مدل پیشگوی 6MWT، مسافت اندازه گیری شده و پیشگویی شده در آزمون 6MWT با هم مقایسه شدند.
یافته‌ها: همبستگی معناداری بین متغیرهای آنتروپومتریک با مسافت اندازه گیری شده در آزمون 6MWT مشاهده شد (001/0 > P).. متغیرهای سن و BMI می‌توانند 63% از تغییرپذیری آزمون 6MWT پسران کودک و نوجوان را تبیین کنند (001/0 > P، 36 متر = SEE، 627/0 = r2). صحت مدل بومی پیشگوی آزمون 6MWT با مشاهده ارتباط چشمگیر مسافت اندازه گیری شده و پیشگویی شده در آزمون 6MWT تأیید شد (001/0 > P، 79/0 = r2).
نتیجه گیری: این اولین مطالعه جهت ارائه مقادیر مرجع آزمون 6MWT در ایران است. با بهره گیری از مدل پیشگوی 6MWT پزشک، فیزیوتراپ و یا مربی ورزش و تندرستی میتواند بازخورد صحیحی از مداخلات دارویی و بازتوانی اعمال شده بر روی بیمار دریافت نماید.
سمانه اسدی، تیمور اللهیاری، حمید رضا خلخالی، علیرضا چوبینه،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
مقدمه: عوامل روانی-اجتماعی و خستگی به عنوان عوامل مهم در عملکرد پرستاران می‌باشند. از آنجاییکه چگونگی ارتباط عوامل روانی-اجتماعی و خستگی کمتر شناخته شده است لذا مطالعه حاضر با هدف ارتباط بین عوامل روانی-اجتماعی با خستگی در بین پرستاران شاغل صورت گرفته است.
روش کار: در این مطالعه مقطعی، ۲۷۰ نفر از پرستاران بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی ارومیه بصورت تصادفی شرکت نمودند. پرسشنامه محتوی شغلی و پرسشنامه خستگی شغلی سوئدی برای جمع آوری داده‌ها استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین (انحراف معیار) ابعاد کنترل ۶۶/۳۲ (۷/۳۶)، مطالبات روانی شغل ۳۵/۴۷ (۳/۶۸)، حمایت اجتماعی ۲۲/۳۱ (۲/۶۴)، مطالبات فیزیکی شغل ۱۵/۲۲ (۲/۱۸)، عدم امنیت شغلی ۸/۷۲ (۴/۰۶) کسب گردید. ابعاد کنترل و حمایت اجتماعی در سطح پایین قرار داشت همچنین ابعاد مطالبات فیزیکی و مطالبات روانی در سطح بالا قرار داشت که نشان دهنده استرس بالا است. براساس نتایج، دو بعد مطالبات فیزیکی و مطالبات روانی با تمامی ابعاد خستگی رابطه معنی داری نشان داد (۰/۰۰۱ > P).
نتیجه گیری: اکثریت پرستاران با سطح بالایی از استرس شغلی مواجه بودند. در میان عوامل روانی-اجتماعی، مطالبات فیزیکی موثرترین عامل مرتبط با خستگی شناسایی شد. هرگونه برنامه مداخله‌ای همه جانبه در عوامل روانی اجتماعی محیط کار به منظور کاهش استرس و بالطبع آن خستگی میتواند به بهبود کیفیت خدمات درمانی و جلوگیری از خطاهای پزشکی کمک نماید.
سودابه اسداللهی، ایمان دیانت، معین ندایی،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
مقدمه: قیچی‌ها یکی از ابزار ضروری برای بسیاری از کارها از جمله خیاطی محسوب می‌شوند. طراحی نادرست قیچیهای خیاطی میتواند باعث بروز آسیبها و عوارض اسکلتی-عضلانی در میان کاربران شود.
هدف: هدف از مطالعه حاضر ارزیابی نیروی چنگشی ظریف و پوسچر مچ دست کاربران در حین کار با سه مدل قیچی طراحی شده و نوع موجود در بازار بود.
روش کار: قیچی نوع 1 دارای دستگیره خمیده بود (برای بهبود پوسچر مچ دست). در قیچی نوع 2 حلقه بالایی قیچی به تیغه‌های برش نزدیک‌تر شده بود (جهت کاهش دامنه حرکتی و ابداکشن انگشت سشت) و در قیچی نوع 3 شکل حلقه پایینی قیچی به صورت نیم حلقه درآمده بود (برای کاهش ناراحتی دست و انگشتان). نیروی چنگشی ظریف انگشتان با استفاده از دستگاه Pinch gauge و پوسچر مچ دست شامل فلکشن/اکستنشن (Flexion/Extension) و انحراف به سمت زند زیرین/زبرین (Ulnar/Radial deviation) به روش مشاهده‌ای ثبت گردید.
یافته‌ها: نتایج مطالعه تأثیر معنی دار طراحی قیچیهای خیاطی را بر شاخص‌های نیروی چنگشی ظریف انگشتان (01/0 > P) و پوسچر مچ دست در جهت U/R نشان داد (001/0 > P). کمترین میزان کاهش نیروی چنگشی ظریف بین قبل و بعد از کار با هر قیچی مربوط به قیچی نوع 2 بود (4/2%)، در حالی که بیشترین کاهش میزان نیرو برای قیچیهای رایج در بازار ثبت گردید (7%). وضعیت‌های طبیعی‌تری از حالت U/R مچ دست برای قیچی نوع 1 (83%) در مقایسه با سایر طراحیها ثبت گردید.
نتیجه گیری: قیچی نوع 2 که بر اساس کاهش دامنه حرکتی و ابداکشن انگشت سشت طراحی شده بود، بهبود قابل ملاحظه‌ای را از نظر نیروی چنگشی ظریف انگشتان در مقایسه با نوع رایج در بازار نشان داد.
محمدامین موعودی، اسماعیل شکراللهی، رویان شاهپوری، جمشید یزدانی چراتی،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
مقدمه: درسال های اخیر با پیشرفت همه جانبه در عرصه‌های گوناگون علمی، تحقیقاتی، صنعتی سبب بروز اختلالات اسکلتی – عضلانی در کاربران می‌گردد. اختلالات اسکلتی- عضلانی شامل فشار و دردهایی در نواحی مانند مچ دست، آرنج، گردن و شانه همراه با خستگی شدید این نواحی و به ویژه دردهای پشت و کمر، دربین بسیاری از کاربران رایانه و لپ تاپ شایع هستند. هدف از این مطالعه طراحی میز ارگونومی قابل تنظیم جهت استفاده از لپ تاپ بر اساس مشخصه‌های آنتروپومتری دانشجویان علوم پزشکی مازندران می‌باشد.
روش کار: 108 نفر که شامل 61 نفر پسر، 47 نفر دختر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران بوده است. 10 پارامتر شامل: ارتفاع زانو نشسته روی صندلی، ارتفاع چشم - آرنج، طول دو زانو در پوسچر چهار زانو، ارتفاع دو زانو در پوسچر چهار زانو، ضخامت ران، ارتفاع آرنج- کف صندلی، طول شانه- نوک انگشتان، عمق شکم، پهنای باسن و طول آرنج- انگشتان با استفاده از صندلی قابل تنظیم، کولیس و متر اندازه گیری شد. از نرم افزار آماری SPSS نسخه 20 جهت تحلیل داده‌ها استفاده گردید. سپس از صدک های 1 تا 99 و عدد طلائی 618/1 جهت طراحی میز استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین سنی افراد 14/3 ± 23 بود. بر اساس مشخصه‌های آنتروپومتری، عدد طلائی، صدک های حاصله و معادلات طراحی بدست آمده، میز ارگونومی قابل تنظیم در سه حالت نشسته روی صندلی، نشسته در حالت چهار زانو و دراز کش طراحی شد.
نتیجه‌گیری: با قرار دادن این وسیله در اختیار کاربران لپ تاب پیش بینی می‌شود اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از استفاده آن کاهش یابد. با توجه به اینکه در این زمینه مطالعات کم و محدودی انجام شده است پیشنهاد می‌شود تا مطالعات بیشتر و گسترده‌تری در این رابطه، انجام شود.
طیبه رحیمی پردنجانی، علی محمدزاده ابراهیمی،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
مقدمه: پرستاران به عنوان عمده‌ترین بخش نیروی انسانی در سیستم بهداشتی و درمانی همواره درمعرض مشکلات مرتبط با نوبتکاری می‌باشند. پژوهش حاضر با هدف آزمودن الگویی از روابط حجم کاری با سلامت جسمانی و روانی با نقش میانجی‌گری کیفیت خواب در بین پرستاران انجام شد.
روش کار: این پژوهش یک مطالعه مقطعی بود که در بین 236 نفر از پرستاران شاغل در سه بیمارستان آموزشی شهر بجنورد انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز از پرسشنامه زمینه‌یابی نوبتکاران (SOS) استفاده شد. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری (SEM) براساس نرم افزار AMOS-22 و SPSS-22 انجام گرفت. جهت آزمودن اثرات واسطه‌ای از روش بوت استراپ در برنامه ماکرو آزمون پریچر و هیز استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج حاکی از برازش نسبتاً خوب الگو با داده‌ها بود؛ همچنین نتایج نشان داد حجم کاری بطور مستقیم فقط بر سلامت جسمانی اثر دارد و کیفیت خواب در رابطه بین حجم کاری با سلامت جسمانی و روانی نقش واسطه‌ای دارد.
نتیجه گیری: کیفیت خواب به عنوان یک متغیر مهم میتواند میانجی‌گر رابطه بین حجم کاری با سلامت جسمانی و روانی در پرستاران باشد. لذا پیشنهاد می‌شود برنامه‌های مداخله‌ای برای ارتقای سلامت کارکنان متمرکز بر تنظیم و تغییر نوبت‌های کاری و آموزش اصول بهداشت خواب به آنها شود.
ثریا ضیایی، محمدرضا امیری، هادی شریف مقدم، بی بی مرجان فیاضی،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
مقدمه: انگیزش شغلی یکی از متغیرهای مؤثر در رفتار کتابداران است که میتواند باعث عملکرد بهتر آنها گردد. فرهنگ سازمانی یکی از عوامل تأثیرگذار بر انگیزش شغلی محسوب می‌شود. هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی مؤثر در انگیزش کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران از دیدگاه کتابداران شاغل در کتابخانه‌های عمومی ایران است.
روش کار: این پژوهش کیفی با روش تحلیل محتوا انجام شده است که 19 نفر از کتابدارن و مدیران شاغل در کتابخانه‌های عمومی در 10 استان کشور به شکل هدفمند مورد مصاحبه عمیق و نیمه‌سازمان‌یافته قرار گرفتند. پس از استخراج کدهای اولیه حاصل از تحلیل داده‌ها و بازبینی و طبقه‌بندی آنها، در نهایت 3 بُعد و 8 مؤلفه به عنوان فرهنگ سازمانی مؤثر در انگیزش کتابداران بدست آمد.
یافته‌ها: براساس داده‌های حاصل از این پژوهش، فرهنگ دانش محوری و توانمندی (شامل مؤلفه‌های تخصص‌گرایی و شایسته‌سالاری، توانمندی حرفهای، استفاده از فن‌آوری، یادگیری سازمانی)، فرهنگ استقلال‌گرایی (شامل مؤلفه‌های عدم سیاست‌زدگی در کتابخانه، تمرکززدایی)، فرهنگ رهبری مشارکتی و انگیزشی (شامل مؤلفه‌های مدیریت مشارکتی، مدیریت انگیزشی)، به عنوان ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی مؤثر در انگیزش کتابداران برای کتابخانه‌های عمومی ایران بدست آمد.
نتیجه‌گیری: ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی مؤثر بر انگیزش شغلی کتابداران حاصل از این پژوهش میتواند به عنوان الگویی مناسب برای مدیریت فرهنگ سازمانی و یا تلاش برای حاکمیت این مؤلفه‌های فرهنگی در کتابخانه‌های عمومی ایران گردد.
پژواک قاسم زاده، شهناز طباطبایی، امیر کاوسی، مهناز صارمی،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: به دلیل رقابت روزافزون سازمان‌ها، توجه به ایستگاه‌های کار و کیفیت زندگی کاری در کارکنان اهمیت روزافزونی یافته است. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین وضعیت ارگونومیکی ایستگاه‌های کار و اختلالات اسکلتی ـ عضلانی با کیفیت زندگی کاری و متغیرهای دموگرافیکی در کارکنان اداری یکی از مناطق شهرداری تهران انجام شد.
روشکار: این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و جامعه آماری آن شامل ۶۰۰ تن از کارکنان اداریِ یکی از مناطق شهرداری تهران بودند. ۲۵۵ نفر از آنها، به‌عنوان گروه نمونه در دسترس در نظر گرفته شدند. ابزار، شامل پرسش‌نامه‌های اطلاعات فردی ـ شغلی، نوردیک، کیفیت زندگی شغلی والتون و چکلیست شاخص‌های ارگونومیکی محیط کار اداری بود. برای تحلیل داده‌ها از آزمون t و رگرسیون چندگانه استفاده شد.
یافته‌ها: بیشتر نمونه‌ها (۵۶/۹%) را زنها با میانگین سنی ۳۳ سال تشکیل می‌دهند. بین تمام شاخص‌های ارگونومیکی، با نمره کیفیت زندگی، ارتباط معنی‌دار و مثبت وجود دارد. بین متغیرهای سن، تحصیلات، میزان خواب شبانه، شرایط روانی، اختلالات اسکلتی ـ عضلانی در گردن، شانه و پا، با کیفیت زندگی شغلی ارتباط معنی‌داری وجود دارد. میتوان کیفیت زندگی شغلی را از طریق اختلالات اسکلتی ـ عضلانی و متغیرهای دموگرافیکی پیش‌بینی کرد؛ ولی این پیش‌بینی را نمی‌توان از طریق شاخص‌های ارگونومیکی انجام داد.
نتیجه گیری: بین وضعیت ارگونومیکی ایستگاه‌های کاری و اختلالات اسکلتی ـ عضلانی کارکنان با کیفیت زندگی شغلی و متغیرهای دموگرافیک ارتباط وجود دارد. بدین ترتیب با بهبود وضعیت ارگونومیکیِ ایستگاه‌های کار، وضعیت جسمانی و کیفیت زندگی شغلی کارمندان به‌طور مطلوبی تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
مهرداد عنبریان، فاطمه رجبیان، محمدحسین قاسمی، رشید حیدری مقدم،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف از انجام پژوهش پیشِ رو، بررسی تأثیر گوۀ پاشنه بر میزان فعالیت الکترومایوگرافی عضلات منتخب سمت راست و چپِ ناحیۀ کمر، هنگام بلند کردن بار بود.
روشکار: هفده مرد جوان در این مطالعۀ نیمه تجربی داوطلبانه شرکت کردند. آزمودنی‌ها، جعبه‌ای معادل ۱۰ درصد وزن بدن خود را از ارتفاع بالای مفصل ران بلند می‌کردند و با خم کردن زانو تا جایی پایین می‌آمدند که ران به موازات زمین قرار می‌گرفت و دوباره به وضعیت شروع برمی‌گشتند. این وظیفه ۹ بار در دو شرایط همراه و بدون گوۀ پاشنه انجام شد. متغیرهای میزان فعالیت نرمالیز شد و فرکانس میانۀ عضلات ارکتوراسپاین و مولتی‌فیدوس با سیستم الکترومایوگرافی ME۶۰۰۰ ثبت شد. همچنین، آزمودنی‌ها جعبۀ مذکور را در حالت ایستاده و با دست باز به مدت ۳۰ ثانیه در حالت استاتیک نگه می‌داشتند. از تست t همبسته برای تحلیل داده‌ها استفاده شد (۰/۰۵>P).
یافته‌ها: قرار دادن گوۀ پشت پاشنۀ پا هنگام نگه‌داشتن استاتیک بار، تغییر معناداری در میزان فرکانس میانۀ عضلۀ ارکتوراسپاین سمت راست ایجاد کرد(۰/۰۵>P). همچنین گوۀ پاشنه، باعث کاهش معنادار میزان فعالیت عضلات ارکتوراسپاین هر دو طرف و همچنین عضلۀ مولتی‌فیدوس سمت چپ، هنگام برداشتن دینامیکی بار شد (۰/۰۵>P). برای دیگر متغیرها تفاوت معناداری بین دو وضعیت دیده نشد (۰/۰۵>P).
نتیجه گیری: کاهش سطح فعالیت عضلات ناحیۀ کمر در این تحقیق در وضعیت همراه گوۀ پاشنه احتمالاً میتواند سبب تأخیر در بروز خستگی هنگام انجام این‌گونه وظایف شغلی شود. این نتایج ممکن است در طراحی کفش برای محیط‌های شغلی مفید باشد، هرچند ارائۀ نظر قطعی مستلزم انجام مطالعات دقیق بیشتری است.
محمد امیر عباسیان فرد، مستوره صداقت،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ ویژگی های شخصیتی، رضایتمندی شغلی و سلامت روان پرسنل حادثه دیده و بدون حادثه در شرکت خودروسازی زامیاد انجام شد.
روش کار: این پژوهش توصیفی از نوع علّی ـ مقایسه ای است، جامعۀ آماری شامل کلیۀ پرسنل شرکت خودروسازی تجاری سبک شهر تهران (۲۵۰۰ نفر) بوده که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد ۱۲۰ نفر از پرسنل انتخاب شدند. بدین ترتیب که ۶۰ نفر از پرسنل حادثه دیده و ۶۰ نفر از پرسنل بدون حادثه به عنوان نمونۀ پژوهش انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات لازم از پرسشنامه های سلامت روان GHQ، رضایت شغلی بری فیلد و روث و پرسشنامۀ ۵ عاملی شخصیت (NEO-FFI) استفاده شد. برای تحلیل داده ها، از روش های آماری شاخصه ای مرکزی و از آزمون های t مستقل (دو گروه) و تحلیل واریانس یک طرفه برای مقایسۀ هر کدام از متغیرها بین پرسنل حادثه دیده و بدون حادثه استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین سه مولفۀ ویژگی‌های شخصیتی (مولفۀ توافق ۲۳/۱۵۸ F: وگشودگی به تجربه ها ۶/۹۰۲ F: و عصبیت ۵/۴۷۵ F:) پرسنل حادثه دیده و بدون حادثه از لحاظ آماری تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین رضایت شغلی درسطح معناداری ۰/۰۰، بین دو گروه حادثه دیده و بدون حادثه تفاوت دارد و رضایت شغلی پرسنل بدون حادثه بالاتر از پرسنل حادثه دیده بوده است. بین سلامت روان و مؤلفه های (علائم جسمانی ۴/۸۰۴ F:، اختلالات اضطرابی ۸/۶۵۲ F: ، علائم افسردگی ۷/۵۵۹ F: ) دوگروه حادثه دیده و بدون حادثه تفاوت معناداری مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: برنامهریزی در راستای کنترل و بهبود فاکتورها و عوامل روانی و روانی ـ اجتماعی همچون رضایت شغلی، ویژگی های شخصیتی و سلامت روان در محیط‌های کاری امری ضروری به نظر میرسد که می تواند دستیابی به سطوح بالاتر سلامت و ایمنی کارکنان را تسهیل کند.
محمد امین موعودی، محسن حسینی،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: نشستن طولانی‌مدت، یکی از عوامل بیماری‌زای محیط کار است و بی‌توجهی به اصول ارگونومی در این رابطه، سبب ایجاد اختلالات اسکلتی عضلانی مثل کمردرد، درد لگن، درد کتف، آرنج، شانه، بازو، مچ دست و پا و دردهای عضلانی در نقاط دیگر بدن خواهد شد. این پژوهش با توجه به اصول و طراحی ارگونومی، برای طراحی صندلی ارگونومی متناسب با کاربران رایانه در اتاق مونیتورینگِ یکی از صنایع استان مازندران انجام شد.
روشکار: شرکت‌کنندگان در این مطالعه ۳۲ کارمندِ مردِ اتاق مانیتورینگِ یکی از صنایع استان مازندران بودند. ۲۴ پارامتر از بدن هر فرد، درحالی‌که در وضعیتی عمودی و روی یک صندلی با قابلیت تنظیم ارتفاع نشسته بودند، با کالیپر آنتروپومتری و متر، اندازهگیری شد و داده‌ها با استفاده از برنامه‌های آماری Excel و Minitab آنالیز شدند.
یافته‌ها: میانگین سنی افراد مطالعه شده، ۵/۳۴ ±۴۲/۵۹ سال بود. صدک‌های ۲۵، ۵، ۵۰، ۹۰، ۷۵ و ۹۵ ابعاد آنتروپومتری آنان و ضریب همبستگی پیرسون برای طراحی ارتفاع، عمق، ارتفاع دسته، فاصلۀ بین دسته‌ها و پهنای صندلی ارگونومی به دست آمد. همۀ قطعات صندلی دو درجه آزادی دارند. حمایت‌کننده‌های ناحیۀ گردن و کمر به‌صورت کاملاً ویژه و با قابلیت تنظیم، برای این نوع صندلی طراحی شد. همچنین میزان تراکم‌پذیری سطح نشستنگاه با استفاده از استاندارد MIT (Massachusetts Institute of Technology)، براساس صدک ۹۵ وزن، برابر با ۴/۲۶ سانتی‌متر شد.
نتیجه گیری: با در نظر گرفتن این واقعیت که کشورهای دیگر نیز با توجه به ویژگی آنتروپومتری افراد، صندلی‌هایی مناسب طراحی و تولید می‌کنند، توصیه می‌شود مشابه این پژوهش در نقاط مختلف کشور انجام شده و صندلی‌هایی متناسب با ابعاد جسمی افراد و نیازهای آنان طراحی و تولید شود.
یداله حمیدی، فرشید شمسائی، مهدی بگلری، زهرا طوسی، مریم فرهادیان،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: توجه به تعارض سازمانی و افسردگی اعضای هیئت‌علمی که خود آموزش‌دهندگان اصلی یک نظام آموزشی هستند، بسیار ضروری است زیرا افزایش تعارض سازمانی منفی میتواند بر کاهش سلامت عمومی افراد تأثیرگذار باشد. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی رابطۀ افسردگی شغلی با تعارض سازمانی در اعضای هیئت‌علمی انجام شد.
روشکار: این تحقیق از نوع همبستگی است و جامعۀ پژوهش‌شده، اعضای هیئت‌علمی علوم پایۀ ۷ دانشکدۀ تابعۀ دانشگاه علوم پزشکی در شهر همدان، به تعداد ۲۴۴ نفر و به‌صورت سرشماری در سال ۱۳۹۶ش بوده‌اند. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامۀ گلدبرگ و هیلر، به قصد سنجش افسردگی و پرسشنامۀ تعارض سازمانی استفاده شد. تحلیل داده‌ها به کمک روشهای آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل رگرسیون برای مدل‌سازی با کمک نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۶ انجام گرفت.
یافته‌ها: میانگین نمرۀ افسردگی، تعارض سازمانی، تعارض با مدیر، هم‌ردیفان و مرئوس، به ترتیب ۰/۸، ۲۲ و ۶/۷، ۷/۹ و ۷/۴ بوده است. نتایج حاکی از وجود همبستگی و ارتباط مثبت و معنی‌دار بین افسردگی و تعارض سازمانی (۰/۴۱۵=r،۰/۰۰۱=P) بود. این ارتباط در دو بُعد تعارض با هم‌ردیفان (۰/۶۱۵=r، ۰/۰۰۱=P) و تعارض با مرئوس (۰/۶۲۸=r، ۰/۰۰۱=P) نیز مشاهده شد، ولی در بُعد تعارض با مدیر، ارتباط معنی‌داری دیده نشد.
نتیجه گیری: با توجه به وجود همبستگی بین تعارض سازمانی و افسردگی و ارتباط مثبت و مستقیم بین آنها، باید بر عوامل مختلف ایجاد تعارض در جامعۀ پژوهش‌شده تمرکز کرد و برای رفع و بهبود آنها به اقداماتی دست زد.
رشید حیدری مقدم، محمد بابامیری، مجید معتمدزاده، نسرین نوری،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: طراحی ابزار ممکن است نقش مهمی در توسعه مشکلات مرتبط با کار در دست و ساعد داشته باشد. با بهبود ویژگی‌های ارگونومیک ابزاردستی، سلامت کاربران و رضایت آنها ممکن است تحت تأثیر مثبت قرار گیرد. هدف از اجرای این پژوهش ارزیابی ناراحتی موضعی ناشی از استفاده از مدادهای رایج مورد استفاده توسط دانش آموزان مقطع ابتدایی و مقایسه آن با مداد ارگونومیک طراحی شده است.
روشکار: در این مطالعه، ۵۰ دانش‌آموز دختر که همگی راست دست بودند جهت انجام بررسی احساس ناراحتی موضعی هنگام استفاده از مدادهای رایج مورد استفاده خود و مداد ارگونومیک طراحی شده شرکت کردند. با هر نوع نوشت‌افزار مورد بررسی در مطالعه یک پاراگراف شامل پنج‌خط از کتاب فارسی نوشتند. در انتها نظرات آنها با استفاده از پرسشنامه LPD (ناراحتی وضعیتی موضعی) جمع‌آوری و با استفاده از آزمون‌های آماری من-ویتنی و t مستقل و توسط نرم‌افزار آماری SPSS نسخه ۲۳ آنالیز گردید.
یافته‌ها: نتایج به دست آمده از مقیاس LPD نشان داد که این مقیاس به منظور ارزیابی ناراحتی وضعیتی موضعی در بین دانش آموزان مدارس میتواند بسیار مفید باشد. همچنین نتایج مقایسه میانگین داده‌های حاصل از پرسشنامه LPD نشان داد که بین مدادهای رایج و مداد طراحی شده تفاوت معنی‌داری از نظر ایجاد ناراحتی وضعیتی موضعی وجود دارد.
نتیجه‌گیری: در این مطالعه مشخص شد که استفاده از مدادهای رایج باعث ایجاد درد، فشار، ناراحتی موضعی در دست، ساعد و شانه می‌شود. و استفاده از مداد ارگونومیک طراحی شده فشار و درد وارده بر دست و شانه را کاهش می‌دهد.
محمد بابامیری، رشید حیدری مقدم، بهنام محمدی، یونس محمدی،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین شخصیت پویا با ایجاد شبکۀ ارتباطی با میانجی‌گری خشنودی شغلی انجام‌شده است.
روش کار: در این مطالعه طرح پژوهش از نوع همبستگی، از طریق الگویابی معادلات ساختاری (Structural Equation Modeling) است. جامعۀ مد نظرِ پژوهش حاضر تمام پرستاران شاغل در بیمارستانهای دولتی شهر همدان بودند که براساس روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد ۳۰۰ نفر به‌عنوان نمونۀ پژوهش حاضر انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این تحقیق مقیاس شخصیت پویای Bateman و Crant، پرسشنامۀ خشنودی شغلی کلی Brayfield و Roth و زیربعد ایجاد شبکۀ ارتباطی پرسشنامۀ رفتارهای پویایAshford و Black بودند. ارزیابی الگوی پیشنهادی با استفاده از روش همبستگی و تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزارهایSPSS و AMOS نسخۀ۱۸ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بین شخصیت پویا با خشنودی شغلی و ایجاد شبکۀ ارتباطی رابطۀ مثبت و معنی‌داری وجود دارد. نتایج تحلیل مسیر از برازندگی الگو با داده‌ها حمایت کرد. یافته‌ها نشان داد که خشنودی شغلی، رابطۀ بین شخصیت پویا با ایجاد شبکۀ ارتباطی را میانجی‌گری می‌کند.
نتیجه‌گیری: خشنودی شغلی موجب تقویت تلاش افرادِ با شخصیت پویا برای ایجاد شبکۀ ارتباطی می‌شود و شبکۀ ارتباطی شغلی را گسترده‌تر می‌کند.
سعید ایل بیگی، ابوذر کبوتری، محمد اسماعیل افضل پور، حسین فرزانه،
دوره 5، شماره 3 - ( 8-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: وضعیت نامطلوب نشستن و انحراف از وضعیت مطلوب قامتی یکی از عوامل مؤثر در میزان سلامت دانش‌آموزان در کلاس است. لذا هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط بین وضعیت نشستن در کلاس درس و دردهای اسکلتی – عضلانی دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی بود.
روشکار: در این پژوهشِ همبستگی، تعداد ۶۰ نفر از دانش‌آموزان پسر ابتدایی شهرستان بیرجند به‌صورت تصادفی- خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند و با استفاده از دو دوربین فیلم‌برداری وضعیت نشستن هر دانش آموز فیلم‌برداری شد. سپس وضعیت‌های مورد نظر استخراج و با استفاده از نرم‌افزار تحلیل حرکت کینوا، تجزیه‌وتحلیل شدند. همچنین، جهت اندازهگیری میزان شیوع درد از پرسشنامه استاندارد نوردیک استفاده شد. کلیه محاسبات آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۱ در سطح معنی‌داری (۰/۰۵≤p). انجام شد.
یافته‌ها: آزمون ضریب همبستگی اتا نشان داد که بین زاویه خمش کمر و گردن، زاویه چرخش کمر و گردن و درد اسکلتی عضلانی کمر و گردن ارتباط معنی‌داری وجود دارد (۰/۰۵≤p). همچنین، شیوع درد کمر و گردن در بین دانش‌آموزان به ترتیب ۴۰ و ۳۸/۳۳ درصد بود که در حد نسبتاً بالایی است.
نتیجه‌گیری: وضعیت نشستن اکثر دانش‌آموزان در کلاس‌های درس نامطلوب و آسیب‌زا است. بنابراین، انجام مداخلات اصلاحی و آموزش وضعیت صحیح نشستن در بین دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی توصیه می‌شود.
رشید حیدری مقدم، محمد بابامیری، مجید معتمدزاده، مریم فرهادیان، کمال ابراهیمی،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ایستگاه کاری تأثیر عمده بر اختلالات اسکلتی ـ عضلانی دارد، و به همین دلیل توجه به ایستگاه کاری کارکنان ضروری است. این بررسی با هدف مشخص کردن تأثیر ایستگاه کاری بر دردهای اسکلتی ـ‌عضلانی در کارکنان اداری انجام شده است.
روش کار: ۳۰نفر کارمند اداری در این بررسی توصیفی ـ تحلیلی شرکت کردند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامۀ اختلالات اسکلتی ـ‌عضلانی نوردیک در مداخلۀ طراحی ارگونومیک سه ایستگاه کاری (نشسته، ایستاده و نشسته ـ‌ایستاده) قبل و بعد از مداخله جمع‌آوری و برای تحلیل داده‌ها از آزمون t و رگرسیون چندگانه استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین (انحراف معیار) سن و سابقۀ کار ۳۰ کارمند شرکت‌کننده به‌ترتیب ۳/۴۴(۵) و ۲۰(۵) سال بود. بین نوع ایستگاه کاری قبل و بعد از مداخله، با ابراز ناراحتی‌های اسکلتی ـ عضلانی، ارتباط معنی‌دار (۰/۰۲P=) و همچنین بین متغیرهای اختلالات اسکلتی ـ عضلانی در شانه، گردن، کمر و دست/مچ دست با ایستگاه‌های کاری ارتباط معنی‌دار وجود داشت. ارتباط بین سن، سابقۀ کار و شاخص BMI با اختلالات اسکلتی ـ عضلانی هم معنی‌دار بود.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج این بررسی، بهترین ایستگاه کاری موقعیت نشسته ـ ایستاده است. بنابراین، با تغییر نوع ایستگاه‌های کاری، ناراحتی‌های اسکلتی ـ عضلانی کارمندان به‌طور مطلوب کاهش می‌یابد.
محمد بابامیری، فخرالدین قاسمی، رشید حیدری مقدم، جلیل درخشان، مهنوش کریمی،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ارگونومی مشارکتی به معنی مشارکت فعال همۀ اجزای سازمان در توسعه و اجرای دانش ارگونومی به قصد ارتقای شرایط محیط کار، کیفیت و بهره‌وری سازمان است. این بررسی با هدف مشخص کردن روند مناسب شرایط کار با رویکرد ارگونومی مشارکتی و تأثیر آن بر صنایع چاپ صورت گرفته است.
روش کار: این بررسی از نوع مداخله‌ای است و در یکی از مراکز صنایع چاپخانه‌ای انجام شده است. برای شناسایی ریسک‌فاکتورهای ارگونومیکی از «پرسشنامۀ نوردیک» و «نکات بازبینی ارگونومی» و برای ارزیابی کیفیت زندگی کاری شاغلان از «پرسشنامۀ تعدیل‌شدۀ کیفیت زندگی کاری NIOSH» استفاده و بررسی نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS۲۰ و آزمون تی زوجی انجام شده است.
یافته‌ها: بررسی شاخص‌های بهداشت، سلامت و شرایط کار براساس فهرست بازبینی تکمیلی قبل و بعد از به‌کارگیری نکات بازبینی با رویکرد ارگونومی مشارکتی نشان‌دهندۀ افزایش معنادار است. تحلیل یافته‌ها با استفاده از آزمون تی زوجی بهبود بارزی را از لحاظ آماری در کیفیت زندگی کاری و کاهش اختلالات اسکلتی ـ عضلانی بعد از مداخله نشان می‌دهد (۰/۰۰۰۱ > P).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج میتوان گفت توانایی و مهارت‌های فنی اجتماعی افراد با قرار گرفتن در فرایند ارگونومی مشارکتی افزایش پیدا کرده است. افزایش کیفیت زندگی شاغلان در نیل به هدف ارتقای سلامت آنان و کاهش حوادث شغلی نقش بسزایی دارد. بنابراین اجرای برنامۀ ارگونومی مشارکتی با همکاری مدیران صنایع گامی مؤثر در راستای دستیابی به رضایت و سلامت نیروی انسانی است.
فاطمه هاشم پور، ناصر صدرا ابرقویی،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: فرآیند طراحی و ساخت در شرکت های الکترونیکی، بیشترین مدت‌زمان کار با رایانه را به خود اختصاص می دهد. به علت فراوانی اختلالات اسکلتی ـ عضلانی در کاربران رایانه لازم است که محققان نسبت به شناسایی ریسک فاکتورها و مشکلات ارگونومیکی و راه های کاهش آنها اقدام کنند.
روش کار: این مطالعۀ توصیفی- تحلیلی، به صورت مداخله ای در شرکت مهندسی به پژوه در اصفهان انجام شد. بررسی آماری به صورت سرشماری (۳۱ نفر) انجام شده و از پرسشنامۀ نوردیک و روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA) برای ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومی استفاده شد. آنالیزآماری داده ها با آزمون ناپارامتری مک نمار و ویلکاکسون و استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از پرسشنامۀ نوردیک قبل از مداخلۀ ارگونومی فراوانی مشکلات در ناحیۀ آرنج صفر، ناحیۀ کمر، فوقانی پشت، گردن و شانه را با فراوانی ۳۸- ۴۵ درصد نشان می دهد. ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی حاصل از پرسشنامۀ ارزیابی سریع تنش اداری قبل از مداخله، نشان می دهد که ۳۵/۵% (۱۱نفر) در سطح ریسک کم؛ ۳۸/۷% (۱۲نفر) در ناحیۀ هشدار و ۲۵/۸% (۸نفر) در ناحیۀ ضرورت انجام مداخلۀ ارگونومی قرار دارند. بررسی های آماری پس از اجرای مداخلات ارگونومیکی نشان می دهد که تعداد افراد در ناحیۀ هشدار و ضرورت کمتر از تعداد افراد قبل از مداخله بوده است.
نتیجه گیری: بیشترین اختلالات اسکلتی ـ عضلانی در ناحیۀ گردن، کمر، فوقانی پشت و شانه‌ها گزارش شد. نتایج آماری بعد از مداخله‌های ارگونومیکی، نشان دهندۀ کاهش این اختلالات است. نتایج منجر به درک این موضوع شد که خطر‌های موجود در شرکت های الکترونیکی به ویژه بروز ضایعات اسکلتی ـ عضلانی را می توان با مداخله‌های ارگونومی و تکیه بر اقدامات مهندسی، مدیریتی و آموزشی کاهش داد.
رضا طهماسبی، مجید معتمدزاده، صدف ترکاشوند، مهرداد عنبریان، مریم فرهادیان،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: بسیاری از کارگران از جمله جوشکاران، در طول نوبتکاری و هنگام کار پوسچرهای نامناسبی دارند، بررسی چنین پوسچرهایی به منظور انجام اقدامات اصلاحی اهمیت بسزایی دارد. از این رو مطالعۀ حاضر با هدف ارزیابی فعالیت عضلات جوشکاران در پوسچرهای رایج جوشکاری در خطوط انتقال گاز انجام شد.
روش کار: این مطالعۀ مقطعی از نوع توصیفی ـ تحلیلی روی ۱۵ نفر از جوشکاران منطقۀ هفت عملیات انتقال گاز انجام شد. پس از انجام بررسی‌های لازم، سه پوسچر که بیشترین استفاده را در خطوط انتقال گاز داشتند، به منظور ارزیابی فعالیت عضلات شناسایی شد. فعالیت الکترومیوگرافی سطحی عضلات راست کنندۀ ستون مهره‌ای، دوسر رانی، پهن داخلی، دوقلوی داخلی، دوقلوی خارجی، درشت‌نی قدامی، راست شکمی، مایل داخلی شکم، مایل خارجی شکم و نیم وتری در سه پوسچر در این مطالعه ثبت و براساس حداکثر انقباض ارادی (MVC) تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین فعالیت عضلات در پوسچر زانوزده به صورت معناداری نسبت به دو پوسچر دیگر کمتر بود (P<۰/۰۰۱). مقایسۀ میانگین فعالیت هر عضله در پوسچرهای ارزیابی شده نشان داد که بیشترین فعالیت مربوط به عضلات درشت‌نی قدامی، پهن داخلی و دوسر رانی بود. عضلات شکم کمترین فعالیت را داشتند.
نتیجه گیری: فعالیت عضلات جوشکاران در پوسچرهای ارزیابی شده بسیار بالا بود. براساس یافته‌های این مطالعه، فعالیت عضلات به‌شدت تحت تأثیر نوع پوسچر و زاویۀ مفاصل بود. به‌طوری‌که فعالیت عضلات در پوسچر زانوزده با توجه به زاویه مناسب مفاصل و انتقال مستقیم نیروی وزن بدن نسبت به دو پوسچر دیگر کم بود.
رضا خانی جزنی، مصطفی حسنوند،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ملاحظات ارگونومیکی در طراحی محصول طی چند دهه گذشته افزایش یافته است. امروزه شرکتهای بیشماری جنبههای ارگونومیکی را در محصولات خود بکار میگیرند تا بدین ترتیب نیاز و و رضایت مشتری را در توسعه محصولات جدید تحقق بخشند.
روش کار: در این مطالعه 435 نفر از کارآموزان 18 تا 22 سال یکی از مراکز آموزش عالی فنی و حرفهای شهر تهران برای تکمیل پرسشنامه کانو از طریق ارتباط مستقیم با کاربر و مصاحبه مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه از روشهای ادغام مدل کانو و گسترش عملکرد کیفیت (QFD) جهت بهبود طراحی کارگاههای موسسات فنی و حرفهای به لحاظ ارگونومیکی و مبتنی بر نیازهای کاربران استفاده گردید. پس از تکمیل پرسشنامه کانو توسط این افراد، پاسخها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل وارد ماتریس کیفیت ویژگی (HOQ) شد.
یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که طراحی و کاربرد ایمن مهمترین ویژگی بود که کاربر در فضای کاری کارگاههای آموزشی به دنبال آن بود. از سوی دیگر، معیارهای قابلیت تنظیم، ضخامت مواد و مبلمان ارتباط تقریبا معنی داری با ارگونومی و راحتی نداشت. دلیل آن را میتوان به احتمال زیاد از عدم آگاهی آنها از اهمیت پوسچرهای صحیح بدن و مزیت مبلمان قابل تنظیم دانست.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که از هر دو رویکرد مدل کانو و روش گسترش عملکرد کیفیت (QFD) میتوان در شناسایی و تعیین اولویتهای طراحی محصول و محیط کاری از دیدگاه کاربر استفاده نمود.
زهرا پیرمرادی، رستم گلمحمدی، جواد فردمال، مجید معتمدزاده طرقبه،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: روشنایی نامناسب در محیط کار میتواند سبب وضعیت نامتعارف در پوسچر کاری شاغلین دفتری شود. تامین‌نبودنِ شرایط ارگونومیک در دفاتر اداری به دلیل ایجاد پوسچر نامناسب هنگام کار، میتواند سبب افزایش فشار به اندام اسکلتی عضلانی شده و در دراز مدت اختلالاتی را ایجاد کند. در این مقاله ارتباط روشنایی محیط کار با وضعیت بدن کارکنان اداری بررسی شده است.
روش کار: در این مطالعه، شدت روشنایی موضعی در سطح افقی کار و در ارتفاع عمودی چشم ناظر، همچنین شدت روشنایی عمومی براساس الگوی انجمن مهندسان روشنایی با دستگاهSEKONICC-۷۰۰۰ اندازهگیری شد. همچنین برای بررسی میزان شیوع و شدت دردهای اختلالات اسکلتی عضلانی به ترتیب از پرسشنامۀ نوردیک و نقشۀ بدن و برای ارزیابی سریع تنش اداری از چکلیست (ROSA: Rapid Office Strain Assessment) استفاده شد و داده های مطالعه با نرم‌افزارSPSS ۲۱ تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که میانگین شدت روشنایی عمومی، موضعی در سطح کار و سطح چشم به ترتیب۳۰/۶%، ۳۳/۹ % و ۳۸/۴% کمتر از حد الزام کشوری (OEL)بود. ناحیۀ گردن و کمر بالاترین اختلالات اسکلتیعضلانی را بین افراد بررسی‌شده داشتند. بیشترین درصد فراوانی نمره در روش ROSA نمرۀ ۵ به میزان ۴۱/۷% بود و بین شدت روشنایی موضعی و نمرۀROSA ارتباط معناداری وجود داشت.
نتیجه گیری: میزان شدت روشنایی میتواند به‌عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر پوسچر در کارکنان اداری قلمداد شود. بهبود روشنایی میتواند با اصلاح پوسچر به کاهش شدت دردهای اسکلتیعضلانی و وضعیت بدن کارکنان و به دنبال آن افزایش راحتی آنها کمک کند.
